Balkenende wees erop dat het kabinet in de loop van enkele weken drie belangrijke concessies heeft gedaan om met de vakbeweging tot overeenstemming te komen. Met de werkgevers kwam het uiteindelijk overeen dat werknemers op individuele basis vanaf een leeftijd van 62,5 jaar met vervroegd pensioen kunnen gaan. Daarbij zouden ze via de nieuwe levensloopregeling verlofdagen kunnen sparen om al halverwege hun 60e levensjaar te kunnen stoppen.

De vakbonden hebben zich hierdoor echter niet laten overtuigen, vooral omdat zij een collectieve regeling willen waaraan elke werknemer meebetaalt. Het kabinet valt daarom terug op zijn oorspronkelijke plan. Het zal de handen helemaal aftrekken van het prepensioen. Doordat er geen fiscale ondersteuning meer is, zal vrijwel iedere werknemer zich vervolgens gedwongen zien om tot zijn 65e door te werken.

De enige ontsnappingsmogelijkheid is volgens premier Balkenende de ledenraadpleging die zowel FNV als CNV heeft uitgeschreven. Mochten de vakbondsleden niet het negatieve stemadvies van hun voorzitters volgen, dan wil het kabinet zich alsnog binden aan de eerder gedane concessies. Dat lijkt echter een louter theoretische mogelijkheid.

De linkse oppositie verwijt het kabinet veel te rigide vast te houden aan een vroegpensioen op basis van individuele vrijwilligheid. PvdA, Groenlinks en SP vrezen dat daardoor veel mensen eruit zullen stappen en dat de premie voor de mensen die wel mee willen doen daardoor stijgt. Minister De Geus (Sociale Zaken) verwacht echter dat acht van de tien werknemers vrijwillig mee willen doen aan het systeem zoals werkgevers en kabinet dat overeengekomen zijn.

Ook CDA-kamerlid Verburg was niet somber over de vraag of mensen vrijwillig willen meebetalen. Op haar voorstel om de zogeheten levensloopregeling voor verlofsparen al in 2005 in plaats van in 2006 in te voeren, reageerde minister De Geus terughoudend. Hij noemde de datum krap.

De Geus liet weten dat het kabinet binnenkort spreekt over het algemeen verbindend verklaren van CAO’s. Als de vakbonden uit woede over het uitblijven van een akkoord daadwerkelijk hogere looneisen gaan stellen, zoals deze week door FNV-Bondgenoten bij Akzo Nobel al gebeurde, kan dat betekenen dat afspraken tussen vakbonden en werkgevers niet langer algemeen gelden voor de hele branche. „Pure chantage”, zo reageerde FNV-voorzitter De Waal.