Vroeger stond het Duitse middeleeuwse stadje, op een kleine drie uur rijden vanaf Utrecht, niet erg hoog aangeschreven. De Eifel was een wat achtergebleven, armoedig gebied waarvan je maar liever niet vertelde dat je er vandaan kwam, zegt gids Jeannette Bünger terwijl ze op de hooggelegen stadsmuur over de plaats kijkt.

„Als mensen bijvoorbeeld op de universiteit vroegen of jouw woonplaats in de Eifel lag, zeiden studenten algauw: Nee, de Eifel begint pas bij het stadje verderop. Maar mensen uit Bad Münstereifel moesten wat anders verzinnen, omdat Eifel nu eenmaal in de naam van hun woonplaats voorkwam. Dus zeiden ze maar dat Bad Münstereifel de poort tot de Eifel was, dan woonden ze er in ieder geval niet middenin.”

Anno 2017 staat het stadje goed aangeschreven, ook bij Nederlanders. Op de parkeerplaats bij de Orcheimer Tor staan een stuk of twintig auto’s met een Nederlandse kenteken. Een reformatorisch echtpaar uit Rijssen vertrekt juist. „Mooi stadje”, is hun oordeel.

Maar wat is er nu zo mooi of leuk aan Bad Münstereifel? Vijf dingen die tijdens een rondleiding met de Nederlandsprekende Bünger voorbijkomen.

>>rd.nl/munstereifel voor een video.

Kneippkuuroord

Bad Münstereifel is een van de 77 Kneippkuuroorden in Duitsland. Priester Sebastian Kneipp ontwikkelde in de 19e eeuw een vorm van hydrotherapie. Fysiotherapeut Christian Grömping past de therapie als een van de weinigen nog toe in Bad Münstereifel. Hij geeft een kleine demonstratie net buiten de stadsmuur in een Wassertretstelle, een ondiep waterbassin met een metalen hekje eromheen.

Grömping trekt zijn schoenen en sokken uit en gebaart zijn gasten hetzelfde te doen. „Je moet wel warme voeten hebben, anders heeft het geen zin.” De Duitser trekt zijn broekspijpen op, stapt het koude water in en loopt langzaam langs het hekje. „Goed je voeten optillen met je tenen naar beneden, zodat het water er af kan stromen.” Na een rondje door het bassin droogt Grömping zijn voeten niet af, maar laat ze door de wind opdrogen. „Das ist besser.”

Bedoeling van het onderdompelen in koud water is dat de bloedsomloop wordt gestimuleerd. „Je krijgt er een betere weerstand van.” Kneipp zelf leed aan tuberculose toen hij las over de helende werking van koud water. Hij probeerde het uit en sprong elke dag in het koude water van de Donau. Langzamerhand ging zijn gezondheid vooruit.

Na het voetbad demonstreert Grömping het zogeheten Armbecken. „’s Morgens een voetbad om lekker fris naar het werk te kunnen en ’s avonds een armbad om lekker te kunnen slapen”, zo adviseert de fysiotherapeut terwijl hij zijn blote armen in een betonnen bak met koud water dompelt. „Tien, vijftien seconden is al genoeg. Daarna het water van je armen afstrijken en niet afdrogen. Slaappillen heb je dan niet meer nodig.”

Precies wat Kneipp al zei: „Alles wat we nodig hebben om gezond te blijven heeft de natuur ons in overvloed gegeven.” In Nederland is Kneipp vooral bekend van producten met kruiden er in. Maar volgens Grömping waren die veel minder belangrijk voor het genezingsproces dan de wisselbaden.

In de jaren 60 overnachtten er jaarlijks zo’n 300.000 gasten in Bad Münstereifel. Ze kwamen vooral voor de Kneippkuur, die vergoed werd door het Duitse ziekenfonds. Nu dat niet meer het geval is, is het aantal kuurgasten enorm teruggelopen. „Jaarlijks hebben we nu 100.000 toeristenovernachtingen, waarvan maar een klein deel voor het kuuroord komt”, zegt gids Bünger.

Toch ziet Grömping dat de interesse voor natuurlijke geneeswijzen toeneemt. „Er zijn steeds meer mensen die op eigen kosten enkele weken komen kuren, omdat ze het belang van methoden zoals die van Kneipp zijn gaan waarderen.”

In de City Outlet van Bad Münstereifel is sinds 13 april een Kneipp Store gevestigd, waar de doorgaans dure Kneippproducten met fikse kortingen kunnen worden ingeslagen.

Apothekersmuseum

„Na het bier en voor het eten de Stephinsky niet vergeten.” Het plaatselijke gezegde in Bad Münstereifel verwijst naar apotheker Franz Stephinsky, die 140 jaar geleden een kruidenbitter ontwikkelde met 27 kruiden er in. De drank wordt nog steeds gebrouwen volgens het geheime recept.

De apotheek van Stephinsky ziet er nog precies zo uit als in het bouwjaar: 1806. Planken vol met flesjes, een ouderwetse weegschaal. Bünger laat zien hoe de apothekersfamilie vroeger pillen draaide. „De rijke mensen wilden een pil met een goudlaagje er om heen. Het goud was nergens goed voor, maar zo’n pil gaf je vooral status.”

Achter de apotheek ligt een kruidentuin waar nog steeds kruiden groeien die vervolgens in de speciale kruidenkast gedroogd worden. Bezoekers mogen de laatjes van de kast opentrekken, de potjes opendraaien en ruiken welke kruiden er in zitten.

Jaarlijks is er in de Eifel een Kräutertag met kruidenmarkten in Bad Münstereifel en Nettersheim, een stadje 15 kilometer verderop. Tussen de twee steden loopt, hoe kan het ook anders, het Eifeler Kräuterpfad.

eifel.info/a-schwanen-apotheken-museum

Centrum van de contrareformatie

Was Wittenberg de stad waar de Reformatie begon, Bad Münstereifel was jarenlang een stad waarin vooral tegen de Reformatie werd gevochten. De stad was in 830 ontstaan rond een klooster, dat grote invloed had op de hele regio. Münstereifel komt van ”monasterium in Eiflia”, wat ”klooster in de Eifel” betekent. Pelgrims bezochten de stad vanwege relikwieën van onder anderen het martelaarsechtpaar Chrysanthus en Daria.

Na de verspreiding van Luthers stellingen werd Munstereifel een soort toevluchtsoord voor geestelijken, vooral kapucijnen, jezuïeten en karmelieten. Die bouwden elk hun eigen kloosters: zeven in totaal.

De rooms-katholieke geestelijken stichtten (hoge)scholen waar de leer van Luther werd verfoeid. „Münstereifel werd het centrum van de contrareformatie”, zo staat te lezen op eifelgids.nl.

eifelgids.nl/bad-munstereifel.html

Geheel ommuurd

Bad Münstereifel is één van de weinige steden die nog geheel ommuurd is. „De armoe in de streek was eigenlijk de redding van de middeleeuwse muren”, vertelt Bünger. „Er was geen geld voor uitbreiding, dus de muren werden niet afgebroken.”

Anno 2017 is het mogelijk om een wandeling te maken rond de meer 1600 meter lange stadsmuur met daarin vier stadspoorten en verdedigingstorens. Toeristen kunnen 220 meter lang over de muur heen lopen. Ze hebben dan een prachtig uitzicht over de stad.

De muren dienden tot bescherming voor de burgers, maar in 1416 waren ze juist een bedreiging. Het riviertje de Erft dat dwars door de stad stroomt, trad buiten zijn oevers. „De muren vormden een soort badkuip, waardoor het water niet weg kon en er van de duizend burgers tweehonderd verdronken.”

Nu is er verderop een stuwdam gebouwd, waardoor het water van de Elft beter gereguleerd kan worden.

bad-muenstereifel.de

Outlet voor Oranjeklanten

Het mooiste gebouw van Bad Münstereifel vindt gids Bünger het Windeckhuis: Orchheimerstraat 23. De gevel zit vol houtsnijwerk dat in vrolijke rode, blauwe en groene kleuren is geverfd.

Een beetje uit de toon op de gevel van het middeleeuwse gebouw valt de poster die reclame maakt voor ”Oranje days”, speciale dagen rond Koningsdag dat er met nog meer korting gewinkeld kan worden in een van de 32 outletzaken in Bad Münstereifel. „Het is gebleken dat steeds meer Nederlanders hier komen shoppen. Daar springen de winkeliers handig op in”, aldus Bünger. De City Outlet is in 2014 geopend en trekt duizenden extra bezoekers het stadje in.

De specialiteit van het stadje is een peperkoek overgoten met chocola, te koop in het populaire Printenhaus Portz. Lekker bij een cappuccino na het winkelen.

cityoutletbadmuenstereifel.de