Juist de dag na de vrijlating van het Chinese meisje Wei Wei Hu vergadert de Tweede Kamer met minister Donner van Justitie over het functioneren van het TBS-stelsel. Dat geeft aan het debat een actuele spits, maar het is de vraag of dat nu in alle opzichten zo gelukkig is. Al te gemakkelijk gaan in zo’n situatie de emoties overheersen. Kamerleden willen scoren met uitspraken die goed vallen bij het verontwaardigde publiek.Nu is het begrijpelijk dat de ontvoering en het seksueel misbruik van een 13-jarig meisje mensen emotioneel raakt. Je zult maar het bericht krijgen dat je dochter is meegenomen door een onbekende man in een auto. Ook al loopt het dan goed af in die zin dat ze levend terugkomt, het is en blijft voor de betrokkene en haar ouders een traumatische gebeurtenis.

De ontvoerder van het Chinese meisje is een al eerder veroordeelde zedendelinquent die half mei niet teruggekeerd was van een proefverlof. Vandaar dat opnieuw de roep gehoord wordt om het onbegeleide proefverlof voor dergelijke mensen af te schaffen. De LPF heeft dat al eerder voorgesteld.

Zo’n proefverlof is echter een wezenlijk onderdeel van het hele behandelingssysteem. Je kunt mensen die voortdurend achter de hekken hebben gezeten niet zomaar in eens op straat zetten. Ze moeten daarop voorbereid worden.

De huidige TBS-praktijk levert echter veel te veel risico’s op voor de maatschappij. Dat geldt met name ten aanzien van zedendelinquenten. Van een groot aantal van deze mensen moet op grond van ervaringscijfers helaas gezegd worden dat zij onverbeterbaar en onbehandelbaar zijn. De kans is groot dat zij terugvallen in hun misdadige gedrag zodra ze op vrije voeten zijn. Soms zelfs al bij het eerste proefverlof.

In dit verband moet gezegd worden dat psychiaters nogal eens geneigd zijn hun behandelcapaciteiten en beoordelingsvermogen te overschatten. Het is een ingrijpende zaak als je van iemand (zeker als hij nog maar halverwege de twintig is) moet zeggen dat hij niet te genezen is en voor de rest van zijn leven moet worden opgesloten. Dat lijkt een onmenselijke beslissing, maar op een gegeven moment kan die conclusie onvermijdelijk zijn. Mensen die een gevaar zullen blijven voor hun omgeving, kunnen we niet vrij laten rondlopen. De maatschappij heeft er recht op tegen dergelijke figuren beschermd te worden. Die bescherming kan nooit absoluut zijn, maar al te veel risico’s kun je daarbij niet accepteren.

Zedendelinquenten kunnen door een behandeling in een TBS-kliniek zelfs gevaarlijker worden dan ze al waren. De gehanteerde gesprekstherapieën leiden er gemakkelijk toe dat ze er handiger in worden anderen om de tuin te leiden en hun ware bedoelingen te verbergen. Dat geldt zowel ten opzichte van hun behandelaars als later (als het hen lukt om vrijgelaten te worden) in de buitenwereld.

Dat betekent dat voor een grotere groep TBS’ers dan tot dusver moet gelden dat de terbeschikkingstelling het eindstation is. Van ontslag uit de inrichting kan geen sprake zijn. Proefverlof is dan evenmin aan de orde. In andere Europese landen zit men ook op die lijn. Veel minder dan bij ons koestert men daar de illusie van de behandelbaarheid.