De studiemiddag in Ede was de derde van vier bijeenkomsten waarop Wolterstorff deze week spreekt, op uitnodiging van de organisaties AKZ+ Weetwatjegelooft.nl en de Stichting voor Christelijke Filosofie. Vrijdagmiddag in Kampen is het thema ”Vrede zij u – Wolterstorffs betekenis voor christelijk geloof”.

Kuyper

De interesse van de 85-jarige filosoof in het onderwijs is in grote mate gevoed door de ideeën van Abraham Kuyper, vertelde hij. Twee van diens kernideeën hebben een groot aandeel in zijn opvattingen over het onderwijs. In de eerste plaats is dat de notie dat het een christelijke roeping is „om je in denken, gedrag en spreken als christen te tonen”; in de tweede plaats is dat de nadruk die Kuyper legde op het belang van een christelijke wereldvisie die wordt uitgedragen in het onderwijs.

Deze ideeën, gaf Wolterstorff aan, riepen bij hem de vraag op hoe ze in de praktijk gebracht kunnen worden. „Shalom was en is het antwoord op die vraag.”

Volgens de Amerikaanse filosoof is shalom een leven in goede relatie met God, anderen, jezelf en de wereld en daar bovendien vreugde in vinden. Wat hem betreft, zou het motto van christelijk onderwijs moeten zijn iedere student zijn of haar persoonlijke shalom te laten ontdekken. Wanneer dit gelukt is, is de gedachte, „kun je de shalom naar de buitenwereld uitdragen.” Het doel van het christelijk onderwijs zou dan ook moeten zijn „studenten uit te rusten en te motiveren om shalom te bereiken en uit te dragen.”

Wolterstorff benadrukte hiermee ook het belang van christelijk onderwijs als alternatief voor „het op competitie en consumentisme gerichte onderwijs dat de norm is, vooral in de Verenigde Staten.”

Bestaansrecht

Prof. dr. Renée van Riessen, verbonden aan de universiteiten Leiden en Groningen, reageerde op Wolterstoffs toespraak. De filosoof en bijzonder hoogleraar stelde de vraag waar het christelijk onderwijs goed voor is. Zij prikkelde de aanwezigen met deze vraag om na te denken over het bestaansrecht van de onderwijsvormen waar zij voor staan. Van Riessen legde er de nadruk op dat het christelijk onderwijs niet bestaat om vast te houden aan de eigen cultuur en het eigen gedachtegoed, maar om „naar de gemeenschap toe uit te dragen dat het leven draait om verbondenheid met de liefdevolle God.”

Onrechtvaardigheid

Prof. dr. Roel Kuiper, filosoof en lid van de Eerste Kamer voor de ChristenUnie, legde vervolgens de stelling neer dat een school niet alleen voortkomt uit een gemeenschap, maar ook bedoeld is voor een gemeenschap. Kuiper ziet het onderwijs als vorming voor het leven.

Om dit punt te verduidelijken, nam hij het thema onrechtvaardigheid, waarover Wolterstorff veel geschreven heeft, als voorbeeld. Kuiper benadrukte het belang van aandacht voor onrechtvaardigheid in het onderwijs, omdat dit onlosmakelijk verbonden is met het aardse leven.

Tijd

Na de lezingen was er de mogelijkheid om in groepen kritische vragen te bedenken die aan de sprekers voorgelegd werden. Uit de veelheid aan vragen en de praktische lading ervan bleek dat de aanwezigen waren aangezet tot nadenken. De vraag „hoe we de tijd moeten vinden voor shalom in onze maatschappij” onderstreepte de actualiteit van Wolterstorffs ideeën.

Lees ook:

Sjalom in bange dagen van populisme – bewerking van de lezing die christenfilosoof Nicholas Wolterstorff op 6 juni 2017 uitsprak op een studiemiddag van AKZ+ Weetwatjegelooft.nl en de Stichting voor Christelijke Filosofie aan de Vrije Universiteit Amsterdam (RD.nl, 6 juni 2017)

Wolterstorff, strijder voor rechtvaardigheid en sjalom – bespreking van de bundel ”Denken om shalom” (RD.nl, 27 mei 2017)