JA

Morgen viert de kerk weer het heilsfeit van Pinksteren. Christus beloofde de komst van de Heilige Geest opdat Hij de wereld zou overtuigen (Joh. 16:8). Zijn kracht werkt in mensen, zodat zij tot geloof komen. De Geest van Christus doet blijkbaar iets wat mensen niet bij zichzelf kunnen bewerkstelligen en wat mensen elkaar ook niet kunnen geven. Hij overtuigt hen.

Mensen daarentegen zijn getuigen: Jezus zei tegen Zijn discipelen dat zij Zijn getuigen zouden zijn (Hand. 1:8). Slechts iemand die getuige was van Jezus’ opstanding kon apostel zijn (Hand. 1:22). Petrus duidt zichzelf en de andere apostelen telkens weer aan als getuigen (Hand. 2:32, 3:15, 5:32, 10:39, 13:31). Ook Paulus wordt geroepen om getuige te zijn (Hand. 22:15, 23:11, 26:16).

Wat betekent het als iemand een getuige is? Zo iemand is allereerst ooggetuige, een waarnemer van een belangrijke gebeurtenis. Zo gebruiken wij het woord ook nu nog: de politie kan getuigen ertoe oproepen zich te melden. Dat zijn dan mensen die met eigen ogen een ongeluk of een misdrijf hebben gezien. Zij kunnen vertellen wat er is gebeurd.

Er is ook nog een tweede aspect aanwezig in het woord getuige, namelijk dat je spreekt over wat je hebt waargenomen. Je legt een getuigenis af van wat je hebt gezien. Een getuige is dus iemand die persoonlijk aanwezig is geweest bij een bepaalde gebeurtenis en daarvan een betrouwbaar verslag geeft. Johannes schrijft dan ook: „Die het gezien heeft, die heeft het getuigd en zijn getuigenis is waarachtig” (Joh. 19:35).

Het is ook waar dat er sprake kan zijn van een goed apologetisch gesprek, zonder dat de ander wordt overtuigd. Het kan zijn dat je erg goede argumenten hebt, een krachtig betoog en een ware opvatting, maar dat je toch je gesprekspartner niet overtuigt. Ben je dan tekortgeschoten? Is het gesprek tevergeefs geweest? Heb je misschien iets fout gedaan? Beslist niet; ook in de gesprekken die Jezus had, werden de hoorders vaak niet overtuigd. Zie bijvoorbeeld Joh. 12:37.

Het is dus goed om onderscheid te maken tussen getuigen en overtuigen. De vereiste voor een goed evangelisatiegesprek is niet of de ander overtuigd wordt, maar of jij getuigd hebt.

NEE

Toch moet overtuigen wel degelijk ons doel zijn in een apologetisch gesprek. Het zou onjuist zijn om te zeggen dat wij slechts getuigen, maar dat de Heilige Geest overtuigt. Er staat namelijk van Paulus dat hij de Joden die in Damascus woonden, overtuigde door te bewijzen dat Jezus de Christus is (Hand. 9:22). Hetzelfde staat er over Apollos: hij overtuigde de Joden met grote ernst in het openbaar, bewijzende door de Schriften, dat Jezus de Christus was (Hand. 18:28). Onomwonden staat er dus dat zij hun gesprekspartners overtuigden.

Het Griekse woord voor overtuigen is ”peithoo”. Dit komt op veel meer plaatsen voor dan je vanuit de vertaling zou vermoeden. „Wetende de schrik des Heeren overtuigen wij de mensen”, zo staat er in 2 Korinthe 5:11. De vertaling van Handelingen 28:24 luidt: „En sommigen geloofden wel hetgeen dat gezegd werd, maar sommigen geloofden niet.” Maar in het Grieks staat er letterlijk: „Sommigen werden wel overtuigd door wat er gezegd werd, maar sommigen geloofden niet.” Overtuigd worden is blijkbaar een andere verwoording voor tot geloof komen. Overtuigen is dus juist wel de opdracht voor ieder die het Evangelie met anderen deelt.

Het is daarom onjuist om de onderscheiding tussen getuigen en overtuigen te laten samenvallen met het onderscheid tussen wat wij doen en met wat de Heilige Geest doet. Het doel van ons getuigen is onze gesprekspartner te overtuigen. Wij getuigen om de ander te bewegen tot het geloof. Onze intentie is dat de ander overtuigd wordt, dat is: tot geloof komt (zie ook Hand. 28:23).

DUS

De woorden getuigen en overtuigen vormen geen tegenstelling. Evenmin als het werk van de Geest en het werk van de menselijke spreker een tegenstelling zijn. De Geest getuigt en de Geest overtuigt. Maar dat geldt ook voor ons: de mens getuigt en overtuigt. God schakelt mensen niet uit maar in.

De kracht van de Heilige Geest wordt daarom allereerst beloofd aan de mensen die getuigen zijn (Hand. 1:8), zodat door middel van de getuigen anderen worden overtuigd en tot geloof komen. Dus: het getuigenis dat wij geven is ons getuigenis. Het doel van het getuigen is dat de ander overtuigd wordt. En als inderdaad iemand door ons getuigenis tot geloof komt, is dat dankzij het overtuigende werk van de Heilige Geest.