Tijdens mijn studie kreeg ik een onderzoek onder ogen waaruit bleek dat als honderd mensen een hypotheek afsluiten, er na 23 jaar van die honderd nog maar één bij dezelfde geldverstrekker zit. Zo’n ontwikkeling is logisch omdat de rente de afgelopen kwart eeuw een dalende tendens vertoonde.

Die daling lijkt, gezien de huidige rentestand, zijn dieptepunt te hebben bereikt. Vanaf nu kan de rente bijna niet anders meer dan stijgen. Het lijkt dan ook voor de hand te liggen om de rente nu zo lang mogelijk vast te zetten. Maar er zijn meer factoren van belang.

De maatschappij flexibiliseert zeer snel. Een baan, een relatie en een huis voor het leven lijken niet meer vanzelfsprekend. Mocht je zelf niet aan die flexibilisering meedoen, dan doet je omgeving het wel. Ook kan er in dertig jaar –de gemiddelde duur van een hypotheek– in iemands persoonlijke leven veel gebeuren. Er komen allerlei ”life events” op je pad, zoals we in adviestermen zeggen. Je kunt denken aan arbeidsongeschiktheid, werkeloosheid, overlijden of het krijgen van een relatie. Daarnaast kunnen de fiscale of juridische spelregels veranderen. Banken gaan failliet of worden overgenomen. De kans dat je jarenlang bij dezelfde bank een hypotheek hebt lopen, is een stuk kleiner dan vroeger.

Uiteraard is daar een mooie oplossing voor: de verhuisregeling. Bijna alle hypotheekverstrekkers hebben die in hun hypotheken gestopt. Maar juist aan die verhuisregeling zitten veel haken en ogen. Het meeverhuizen van de hypotheekrente is namelijk niet zo vanzelfsprekend. Stel, je bent inmiddels ondernemer of flexwerker geworden en de bank waar je zit is niet zo gespecialiseerd in ondernemers of flexwerkers. Of je koopt een nieuwbouwwoning waarvoor je zeer ruime voorwaarden nodig hebt, maar de huidige hypotheekvorm heeft die niet? Dan heb je betaald voor een stuk zekerheid waarvan je geen gebruik maakt. Daarnaast zijn er banken die eisen dat je eerst je huis verkocht moet hebben om de hypotheek mee te kunnen verhuizen. Veel mensen verkopen nu hun woning, maar huren een paar maanden. Bij bijna alle geldverstrekkers verlies je dan de verhuisregeling.

De maatschappij mag dan wel flexibiliseren, de voorwaarden van een hypotheek zijn nog vooral statisch. Natuurlijk kun je kiezen voor een geldverstrekker met zeer ruime voorwaarden, maar de prijs –lees de rente– is dan ook hoger. Het beleid van sommige banken was een paar jaar geleden zeer ruim, maar diezelfde banken zijn nu ineens streng in hun beoordeling of bieden het product dat jij hebt, niet meer aan. En dat betekent dat je de hypotheek wel kunt meeverhuizen, maar niet meer verhogen.

Heb je een NHG-hypotheek en wil je een hogere hypotheek afsluiten zonder deze garantie of overstappen naar een andere hypotheekvorm, dan is het niet bij alle geldverstrekkers vanzelfsprekend dat je een lage rente kunt meenemen. In de Tweede Kamer zijn hierover terecht vragen gesteld. Mogelijk gaan banken op dit punt hun leven beteren.

Hoe dan ook, wie neigt naar het lang vastzetten van de rente zou daar nog eens goed over na moeten denken en ook eens dertig jaar terug moeten kijken. Dat geeft een indruk hoe lang zo’n periode is. Daarnaast is aflossen een goede optie. Hoe lager de schuld, hoe lager ook het risico van een rentestijging.

De auteur is master of financial planning. Reageren? financieel@refdag.nl