Wie nu in het hart van Rotterdam rondkijkt, kan zich nauwelijks voorstellen dat hier honderd jaar geleden nog op veel plekken weilanden waren. Tussen die weilanden werd een spoorlijn aangelegd: de Hofpleinlijn. Het 28,8 kilometer lange tracé voerde vanaf het Hofplein in Rotterdam langs onder meer Pijnacker, Nootdorp en Voorburg. Het eindpunt lag vlak bij het Kurhaus in Scheveningen. Het tracé werd in 1908 geopend.

De lijn was een initiatief van rijke mensen uit Rotterdam, zegt Lucas van Zuijlen, lid van de Vrienden van de Hofpleinlijn, een Rotterdamse bewonersgroep die zich inzet voor een goed hergebruik van de spoorbaan. Omdat Rotterdam in korte tijd verpauperde, wilden de rijken in Den Haag gaan wonen. Maar ze wilden wel een korte reistijd. Dat was ook de reden dat de lijn als eerste in Nederland werd geëlektrificeerd. Treinen konden daardoor 90 kilometer per uur gaan.

Afgebroken

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd in Scheveningen een deel van de lijn afgebroken voor de aanleg van kustverdedigingswerken. En in Rotterdam viel een stukje spoorlijn ten prooi aan de vlammen van de stadsbrand die volgde op het bombardement van mei 1940. Enkele jaren na de oorlog raakte de lijn in verval. Delen werden afgestoten en in 2006 kwam er een einde aan het verkeer op de lijn. Alleen bij Zoetermeer wordt het tracé nog deels gebruikt voor de RandstadRail.

Een van de best bewaarde stukken van de Hofpleinlijn ligt in Rotterdam. Het gaat om de Hofbogen, een 2 kilometer lang viaduct met bogen van enkele meters breed. Het is de trots van de Vrienden van de Hofpleinlijn. Van Zuijlen: „Bij de aanleg van de lijn werd er rekening mee gehouden dat rond de spoorlijn huizen zouden worden gebouwd. Maar mensen moesten wel van de ene naar de andere kant van de lijn kunnen. Daarom is er een viaduct gebouwd.” Onder de smalle bogen konden voetgangers door. De brede bogen waren voor voertuigen.

Inmiddels zijn de bogen vooral in gebruik als winkels en opslagruimten. Sommige plekken zijn nog steeds doorgangen voor het verkeer. Op een aantal locaties ligt het 2 kilometer lange rijksmonument er onverzorgd bij. Maar er zijn ook plaatsen waar het gebied op een mooie manier is ontwikkeld.

Van Zuijlen wijst op de Raampoortstraat, waar ooit het station Hofplein was gevestigd. De ruimtes onder de spoorlijn zijn hier extra diep. Vooral horecabedrijven hebben zich op deze plaats gevestigd.

Buurt

Dat geldt ook voor de Voorburgstraat. Hier maakt Italiaans restaurant Happy Italy gebruik van een voormalig stationsgebouw. Op de ongeveer 1 kilometer lange route tussen de Raampoortstraat en de Voorburgstraat valt echter nog veel te verbeteren. Van Zuijlen hoopt dat er vooral wat goedkopere restaurants in de bogen komen. „Dan kunnen buurtbewoners daar ook gaan eten. Het is ook goed als de buurt wordt betrokken bij de ontwikkeling van het gebied.”

Boven op het viaduct zijn de spoorrails inmiddels verwijderd. Dit gebied moet de komende jaren worden ontwikkeld. Er zijn plannen om er een oud treinstel op te zetten dat ooit op de Hofpleinlijn reed. „Op de meeste plekken is het viaduct 6 meter breed. Het zou mooi zijn als 2 meter daarvan wandelpad wordt.” De rest kan dan worden gebruikt voor onder meer groenstroken en voor kiosken.

serie Verdwenen spoor

Dit is het vierde deel in een serie over verdwenen spoorlijnen in Nederland.