De machines staan vandaag even stil. Onderhoud. Ook een papiermachine uit Oost-Duitsland heeft op z’n tijd een likje verf en een drupje olie nodig. Normaal gesproken spugen de machines dozen en bakjes vormkarton uit. Aardbeienbakjes, bloempotten, verpakkingsmateriaal voor elektronica, beschermhoekjes voor meubelfabrieken, onderleggers in groencontainers.

Tegen de wand van de fabriekshal ligt versnipperd karton. Zonder nietjes, zonder plastic. Zo’n 20 tot 30 kilo verdwijnt per keer in een grote bak met water, waarna een reuzenmixer het karton en water mengt. „Daarbij komt het papier vrij”, legt directeur Daniël den Dolder van verpakkingsproducent Fiberform uit. Na een halfuur mengen, is er een brij ontstaan die voor 97 procent uit water en 3 procent uit papiervezel bestaat.

De papiermaker pompt de dikke drab vervolgens in een bak met mallen van uiterst fijn metaalgaas. Terwijl de mallen volstromen met papiervezels, zuigt een pomp aan de onderkant het water uit de vorm. Op de mal blijft een dikke laag nat papier achter in de gewenste vorm.

De vormmachine maakt 120 ’slagen’ per uur. Elke op en neergaande beweging levert vijf bakjes op, waarmee de ”kleinste papierfabriek van West-Europa” dus 600 exemplaren per uur maakt. Per dag fabriceert Fiberform zo’n 2500 stuks. De natte vormen verdwijnen uiteindelijk in een 14 meter lange oven, waar ze in een kleine anderhalf uur worden droog gestoomd met 7000 kuub lucht van 70 tot 80 graden.

Rechts in de fabriekshal heeft Den Dolder een tweede machine staan voor de productie van niet-standaardvormen. Deze exemplaren worden droog en glad gedrukt op verwarmde mallen van 250 graden. „Daardoor ontstaat een gladder eindproduct dan het droogproces met lucht”, legt Den Dolder uit. „De bakjes krijgen hier geen kans om te vervormen tijdens het drogen.” In zeven uur tijd levert dit apparaat zo’n 5000 bakjes af.

De directeur spreekt met passie over papier. „Water is de grootste vriend van de papiermaker bij het produceren, maar de grootste vijand bij het afwerken van het product.” Den Dolder is geboren en getogen in het papier. „Mijn vader was ook actief in het papier.” Zelf is hij „verliefd op driedimensionaal papier.”

Acht jaar geleden is hij na een reorganisatie bij papierfabriek Kappa De Zeeuw voor zichzelf begonnen. Hij doet sindsdien alles zelf: de ontwikkeling van mallen, onderhoud van machines, de contacten met klanten, de verkoop van producten. Samen met twee man personeel.

De omstandigheden leken destijds gunstig. Boomkwekers keken uit naar een milieuvriendelijk alternatief voor de gebruikelijke kunststof potjes. „De vervanger moest alle eigenschappen van kunststof hebben, maar het mocht geen kunststof zijn.” De resultaten van TNO-onderzoek waren veelbelovend. Biologisch afbreekbaar karton leek de toekomst te hebben. Fiberform investeerde alleen al dik 80.000 euro in mallen en gereedschappen. De eerste 50.000 Horti-Paper-potten waren snel gemaakt. In het eerste jaar leverde Fiberform 250.000 stuks af.

Toch is een doorbraak tot dusver uitgebleven. De economie is ingestort, bedrijven moeten op de kleintjes letten. En een bloempot van papier (10 cent) is altijd nog twee keer zo duur als een kunststof exemplaar (0,5 cent). Bij de 2 miljard plastic potjes die in de tuinbouw rond gaan, tikken een paar cent per potje hard door. De sector neemt daarom tegenwoordig de toevlucht tot afbreekbaar plastic.

Ook de activiteiten van Fiberform voor de tuinbouw zijn op dood spoor terechtgekomen. De resultaten van laboratoriumonderzoek waren lovend. De praktijk viel echter flink tegen. De pot bleek niet bestand tegen langdurige blootstelling aan het vochtige klimaat in kassen. „Moeder natuur laat zich niet dwingen.” Een extra -milieuvriendelijke- beschermlaag op de papieren pot is daarom noodzakelijk. Onderzoek hierna vergt echter veel geld, te veel voor een kleine ondernemer.

„De marktverwachtingen zijn niet bewaarheid geworden”, concludeert Den Dolder spijtig. „De biopot staat onder druk.” De ontwikkelaar van producten in papier wacht op betere tijden. „Mijn doel is nu een pot te maken die niet biologisch afbreekbaar is, maar die na gebruik bij het oud papier kan. Met een acceptatiegraad die vergelijkbaar is aan de bekende eierdoos.”

Inventiviteit kan Den Dolder niet worden ontzegd. Intussen werkt hij aan de promotie van zijn Mobiel Display. Een stapelsysteem van kartonnen schappen en kartonnen staanders, als alternatief voor metalen exemplaren. Succes is ook daar niet verzekerd. Het wachten is wederom op een doorbraak.