Dit verwijt van populisme klinkt namelijk nogal eens wanneer iemand geen goed en inhoudelijk tegenargument meer heeft, is de ervaring van Dijkgraaf. „En de verleiding is dan om, als je op deze wijze wordt aangevallen, op dít punt in te gaan. Nee, ik ben geen populist. Ja, dat ben je wel. Dat schiet niet op. Het beste is om zo’n verwijt te negeren, en het betreffende debat op inhoud te blijven voeren”, stelde het SGP-Kamerlid vrijdagavond in Houten.

Hij sprak op uitnodiging van het Malawi Mission Workteam (MMWT) over het thema populisme. Het MMWT helpt in het Afrikaanse land Malawi bij bouw- en renovatiewerkzaamheden, met name bij ziekenhuizen. Onder meer door het organiseren van avonden met sprekers, maar ook door allerlei andere activiteiten, probeert het team geld in te zamelen voor bijvoorbeeld bouwmaterialen.

Met Dijkgraaf haalde het MMWT een ervaringsdeskundige in huis, besefte vrijdag teamlid Arthur Hofman. „Hij wordt zelf geregeld een populist genoemd. Sterker nog: hij zegt ook zelf dat hij er één is.”

Het SGP-Kamerlid onderscheidt in de term populisme verschillende aspecten. „Het stickertje dat men graag op je plakt is: deze politicus roept dit of dat nu wel, maar hij doet dat alleen om kiezers te trekken. Zodra hij zelf in een verantwoordelijke positie komt, voert hij niet uit wat hij eerder zelf bepleitte.”

Elke politicus moet zich erop bezinnen of dit verwijt misschien inderdaad op hem van toepassing is, vindt Dijkgraaf. „Ik heb daar diep over nagedacht tijdens de eurodiscussie. Moest Griekenland er nu uit of niet? Ik heb me toen best gerealiseerd: ja, maar wat als ik zelf minister van Financiën was? Zou ik een land als Griekenland er dan zo gemakkelijk uit zetten?”

Een ander aspect van populisme is het taalgebruik. Dijkgraaf: „Het is een essentiële voorwaarde voor het behoud van de democratie dat politici populistisch taalgebruik hanteren. Ik bedoel dit: veel burgers herkennen zich totaal niet meer in wat politici zeggen en doen. Dat is slecht en gevaarlijk voor het vertrouwen in en het functioneren van de democratie. Die kloof tussen burger en politiek is voor een deel een taalkwestie. Daarom zeg ik: gebruik heldere, zo je wilt populistische taal, zodat kiezers zich weer door jou vertegenwoordigd voelen.”

Boeren

Als voorbeeld noemde hij zijn pleidooi voor een beter landbouwbeleid. „Zo’n pleidooi kun je alleen goed houden als je veel boeren bezoekt, je verdiept in hun situatie én hun taal spreekt. Je moet deze mensen laten merken dat je weet waarover je praat.”

Een politicus moet goed luisteren naar het volk, maar kan dat volk onmogelijk in alles tot maatstaf nemen, vindt Dijkgraaf. „Als een meerderheid een heel vrije abortuswet wil, zullen wij dat desondanks nooit bepleiten. Gods geboden mogen we nooit negeren omdat het volk liberale wetgeving wil.”