De generale synode, die in november bijeenkwam in Nieuw Hydepark in Doorn, keert voor de voorjaarsvergadering weer terug naar congrescentrum De Werelt in Lunteren. Nieuw Hydepark blijkt te klein om zowel de synode, belangstellenden als de pers een goede vergaderruimte te bieden.

Aan de vergaderzaal zal het dus niet liggen, maar inhoudelijk wordt de synode een zware klus. De kerkvergadering bespreekt namelijk in eerste lezing het tweede deel van de kerkordewijzigingen die nodig zijn voor de uitvoering van het rapport ”Kerk 2025”. Dit rapport moet de kerk terugbrengen naar de basis, zoals het heet. In het toekomstscenario voor de sterk krimpende Protestantse Kerk is onder meer de afschaffing voorzien van de huidige 75 classes. Daarvoor in de plaats komen elf classes die als voorzitter een classispredikant krijgen met ruimere bevoegdheden dan de huidige voorzitters van de classes.

Ook voorziet ”Kerk 2025” in een veel lossere structuur van de kerk. Er wordt gesneden in de bemensing van allerei commissies en instanties omdat het steeds moeilijker wordt om voldoende mensen te vinden voor al de vacatures in de kerk.

Verder kunnen kerkleden in de toekomst in een gemeente met meerdere wijkgemeenten vrij kiezen bij welke wijkgemeente ze zich willen aansluiten. In de praktijk betekent dit dat wijkgemeenten niet meer een bepaald geografisch gebied bestrijken, maar veel meer een bepaalde signatuur krijgen. Zo kunnen kerkleden uit een hele stad of dorp die dat willen, zich aansluiten bij bijvoorbeeld een wijkgemeente die zich rekent tot de Gereformeerde Bond. Ook wordt het makkelijker gemaakt om lid te worden van een gemeente van de Protestantse Kerk in een buurgemeente. De vier verschillende soorten gemeenten in de Protestantse Kerk (protestantse gemeente, hervormde gemeente, gereformeerde kerk of lutherse gemeente) blijven gewoon bestaan.

Opmerkingen

De ingrijpende kerkordelijke wijzigingen die nodig zijn voor het doorvoeren van alle veranderingen in het kader van het toekomstrapport zijn opgeknipt in twee delen. Het eerste deel van de wijzigingen, die gaan over de thema’s ”kerk-zijn met elkaar” en ”kerkelijke presentie”, is inmiddels in eerste lezing door de synode goedgekeurd. Die wijzigingen liggen nu ter beoordeling voor aan gemeenten en classes. Voor 1 mei moeten de opmerkingen van kerkenraden en classes binnen zijn. In september is er vervolgens een extra vergadering van de generale synode waarop de wijzigingen in tweede lezing worden besproken, waarna ze definitief worden.

Het tweede deel van de wijzigingen in de kerkorde ten behoeve van ”Kerk 2025”, die gaan over vereenvoudiging van kerkordelijke regelgeving, het beheer en de kerkelijke rechtspraak, worden donderdag en vrijdag in eerste lezing besproken door de synode. Daarna kunnen de kerkenraden en classes tot november dit jaar hun zegje over deze wijzigingen doen. In februari is er opnieuw een extra vergadering van de generale synode, waarop deze wijzigingen in tweede lezing zullen worden goedgekeurd.

Mobiliteit

De generale synode is bij het vaststellen van de wijzigingen in tweede lezing overigens vrij om opmerkingen van kerkenraden en classes wel of niet over te nemen. Ze is aan die opmerkingen niet gebonden.

De voorjaarssynode bespreekt ook het rapport ”Naar een cultuur van mobiliteit”, waarin het gaat over de mobiliteit van predikanten. Op de synodevergadering van april 2016 werd een eerste rapport over deze thematiek door de synode teruggestuurd naar de tekentafel. De mobiliteit van predikanten, met eventueel de mogelijkheid om predikanten na een bepaalde periode los te maken van een gemeente, ligt gevoelig in de Protestantse Kerk in Nederland. De kerkordelijke vormgeving van de maatregelen die in dit vervolgrapport staan beschreven, staat gepland voor de synodevergadering van november.

Eerder al besloot de Protestantse Kerk om de maatregelen die te maken hebben met het rapport ”Kerk 2025” niet op 1 januari 2018 maar op 1 mei 2018 te laten ingaan. Van januari tot mei 2018 krijgen de bestaande classicale vergaderingen dan de tijd om de omvorming tot elf nieuwe classes te regelen, inclusief de beroeping en benoeming van een classispredikant.

Wat betreft de vorming van 11 nieuwe classes als vervanging van de huidige 75 classes is de kritiek vanuit het grondvlak van de kerk dat niet meer iedere gemeente een afvaardiging kan doen naar deze nieuwe classes. Dit bedreigt volgens critici de presbyteriaal-synodale structuur van de Protestantse Kerk. Ook de veelvormigheid van de gemeenten komt daardoor mogelijk niet meer goed uit de verf op de classes. En dat heeft weer gevolgen voor de samenstelling van de generale synode, die immers bestaat uit afgevaardigden van de diverse classes.