Nederland is in de ban van de panda. Ouwehands Dierenpark in Rhenen krijgt woensdagavond twee exemplaren op bezoek. KLM brengt de panda’s, afkomstig uit de dierentuin Chengdu in China, woensdag met vlucht KL0892 over naar Nederland.

De panda’s komen na zestien jaar onderhandelen naar Rhenen. China verhuurt de dieren vijftien jaar lang aan Nederland. Voor maar liefst 1 miljoen euro per jaar. Hun luxueuze verblijf in het dierenpark kost een slordige 7 miljoen euro.

Rond de zwart-witte beren is een ware hype ontstaan. Panda hier, panda daar, panda overal. „Eén grote pr-stunt van Ouwehand”, schetst Kees van der Meiden (59), afgestudeerd ecoloog en didacticus. „De panda’s zijn vooral bedoeld om de bezoekersaantallen op te krikken. De dierentuin maakt daarbij gebruik van het hoge knuffelgehalte van de dieren.”

Knuffelbaar

Panda’s zijn in werkelijkheid helemaal niet lief en helemaal niet knuffelbaar, verzekert de bioloog, tegenwoordig directeur van het Noorderlicht, een podium voor fotografie. „Panda’s slapen vooral en eten bamboe. Maar als het even kan, zetten ze hun tanden in mensen. Dát is de werkelijkheid.”

Van der Meiden vraagt zich af of dierentuinen de werkelijkheid nog laten zien. „De natuur is prachtig, maar soms ook hard en wreed.” Dierentuinen moeten volgens hem hun educatieve functie serieus nemen.

De bioloog-ecoloog laakt de verandering van dierentuinen in pretparken. „Een grote valkuil is dat ze hun authenticiteit ondergeschikt maken aan de jacht op bezoekers.” Hij wijst erop dat dierentuinen oorspronkelijk zijn bedoeld om kwetsbare dieren te laten opknappen en weer terug te plaatsen in de natuur. Tegelijk toont hij begrip voor de hang van dierentuinen naar bezoekers.

Jan van der Stoep, lector journalistiek en communicatie van de CHE in Ede, ziet ook iets moois in de massale aandacht rond panda’s. „Intrigerend. Het geeft een gevoel van saamhorigheid in de samenleving. Nederland krijgt panda’s, ze zijn even van ons allemaal. Het geeft iets ontspannends, iets optimistisch.”

Het gezamenlijke gevoel geeft volgens hem aan dat de samenleving, na het wegvallen van zuilen en zekerheden, op zoek is naar samenbindende factoren. „We missen een gezamenlijke overtuiging.” Van der Stoep bespeurt onder jongeren –bijvoorbeeld rond GroenLinksleider Jesse Klaver– een verlangen om weer voor bepaalde idealen te gaan. „Het postmodernisme, het individualisme lijkt voorbij. Dat is positief.”

Tegelijk ziet de lector nog niet dat Nederland daar veel houvast in vindt. Van der Stoep noemt het „dun” en „schamel” als Nederland z’n samenbindende factor in panda’s vindt. „Is dat alles? De hele heisa om twee panda’s is een beetje overdone”, aldus Van der Stoep. „Gratis publiciteit.”

Dubieus

Bioloog Van der Meiden maakt zich bij de pandahype vooral grote zorgen over de achterliggende maatschappelijke ontwikkeling van een „emotiedemocratie” in Nederland. „Ons land lijkt te draaien op emoties en passies. Dubieus. Het gevaar daarvan is dat je beslissingen neemt op grond van emoties en niet op basis van feiten. Heel griezelig. We moeten dat niet uit de hand laten lopen.”

Van der Meiden en Van der Stoep sluiten niet uit dat ze op bezoek gaan bij de panda’s. „Niets menselijks is mij vreemd”, zegt de bioloog. CHE-lector Van der Stoep gaat mogelijk, maar niet op korte termijn. „Ze zijn hier vijftien jaar, dus ik heb nog even.”

Lees ook

Reuzenpanda’s klaar voor reis naar Nederland (RD.nl, 07-04-2017)

Reuzenpanda komt in de lucht niets tekort (RD.nl, 03-04-2017)

Pandaverblijf Rhenen goedgekeurd (RD.nl, 11-01-2017)

Verblijf in Chinese stijl voor reuzenpanda’s Rhenen (Reformatorisch Dagblad, 10-03-2016)

Panda’s heten Wu Wen en Xing Ya (Reformatorisch Dagblad, 28-10-2015)