Koken in de vaatwasser. Op het eerste gezicht lijkt die suggestie te gek voor woorden. Hoe kun je nu eten koken in een apparaat dat tegelijkertijd de vuile vaat met een fontein van zeepwater besproeit?

Toegegeven: niet alle gerechten zijn geschikt om in de vaatwasser te garen. Vis heeft een streepje voor. Aardappels gaan niet lukken. Tenzij ze een paar minuten zijn voorgekookt.

Een vaatwasser stuurt continu heet water rond en er komt veel stoom vrij. Prima omstandigheden om een gerecht gaar te stomen, zeker als het langste en heetste programma wordt gebruikt van 65 graden Celsius of meer.

Elke zichzelf respecterende hobbykok schaft voor slow cooking een speciaal daarvoor ontworpen warmwaterbad aan dat minstens 100 euro kost. Fransen noemen deze manier van koken ”sous-vide”. Gerechten worden in een vacuümzakje in een warmwaterbad bij een relatief lage en constante temperatuur gegaard. Voedsel dat sous-vide wordt bereid, is door en door gelijkmatig gaar, zonder harde en uitgedroogde randjes. Dat proef je. Alles wat uit het warme water komt, is zo zacht als boter.

Duurzaam

Garen op een relatief lage en constante temperatuur, dat zou mijn vaatwasser dus ook moeten kunnen. Op internet is koken met de vaatwasser een hit. Gebruik de termen ”koken” en ”vaatwasser”, of nog beter ”cooking” en ”dishwasher” en je hebt zo een hele rits recepten in handen.

De Italiaanse kok Lisa Casali is een echte fan van koken met de vaatwasser. Ze woont in Milaan en heeft een paar kookboeken gemaakt waarin het accent ligt op koken met een knipoog naar het milieu. Daar hoort vaatwaskoken volgens haar ook bij.

Haar recepten zijn verrassend en eenvoudig, maar ze slaat in haar poging om duurzaam bezig te zijn wel wat door. Koken uit de vaatwasser kost geen energie, stelt ze. Maar: je kunt geen energiezuinig snelprogramma kiezen. En Casali geeft zelf al aan dat soms een paar minuten voorkoken of wokken echt nodig is. Dat komt het energieverbruik niet ten goede.

Verder klinkt het niet erg logisch om voor het eten de afwas te doen, zodat er een paar weckpotjes met daarin het eten voor die avond in de vaatwasser bij kunnen.

Wat wel weer goed uitkomt, is dat je het eten kunt opdienen op voorverwarmde borden. Dat is wel nodig ook als je geen liefhebber bent van een lauwe prak. Aan de ander kant kun je een hongerige kleuter lasagne uit de vaatwasser –in tegenstelling tot die uit de oven– met een gerust hart voorzetten: het eten is namelijk maar 70 graden Celsius en geen 200.

Een gerecht dat de vaatwasser in gaat, vraagt om een verpakking die de warmte goed geleidt en tegelijkertijd tegen een stootje kan. Vacuüm getrokken plastic zakken zijn eerste keus, maar niet iedereen heeft een sealapparaat in huis. Een uitgewassen appelmoespot met schroefdeksel werkt ook prima, of dik inpakken in aluminiumfolie. Nog praktischer: een weckpot. Dat ziet er meteen heel gezellig uit, samen op de bank eten uit een weckpotje.

Het eitje is even schrikken

We nemen de proef op de som. Tussen de vuile mokken staan vanavond een paar eitjes in het glaswerkrek. Groot voordeel van eieren is dat die van zichzelf al een goede bescherming tegen zeepwater hebben.

Twee uur later is de vaat schoon en zijn de eitjes keurig heel gebleven. Open tikken en leeg lepelen dus, maar dat is schrikken. Op een zacht eitje is op zich niets tegen, maar deze maakt het wel heel bont. Het eiwit is wel wit geworden, maar voor het mooie te zacht. De dooier is juist verrassend stevig. Dit experiment gaat even de koekenpan in en dan alsnog op brood, want weggooien is ook zo wat.

De volgende dag onderneem ik een nieuwe poging, maar nu met het kleinste maatje ei dat in de supermarkt te krijgen is. Het eiwit is wat minder snotterig en smaakt prima, maar is nog steeds zo zacht dat ik het ei aan niemand anders durf voor te zetten.

Desondanks heb ik de smaak te pakken. De dag erna ligt een zorgvuldig in aluminiumfolie verpakte moot zalm tussen de bordjes en bekers. Op precies dezelfde manier zoals de vis normaal gesproken de oven ingaat. Droogdeppen, een paar druppels citroensap en wat kruiden erop en inpakken maar.

Zalm uit de oven heeft weleens de neiging om te hard te gaan. Dan komt hij net te droog uit de oven en dat komt de smaak niet ten goede. Maar dan deze vaatwasserzalm! Boterzacht en door en door gaar ligt hij twee uur later op mijn bord.

Lasagne

Dat geeft moed voor het volgende experiment: lasagne uit de vaatwasser. In een aluminium wegwerpbakje maak ik een niet al te grote hoeveelheid lasagne klaar, met bovenop een dikke laag geraspte kaas. Gehakt, groenten en saus hebben eerst een paar minuten op het fornuis geprutteld, maar dat gebeurt voordat het de oven ingaat ook.

Voor ik het bakje in de vaatwasser zet, dek ik het af met een paar lagen stevig aangedrukte aluminiumfolie. Nu nog een plek uitzoeken waar het schaaltje een beetje schuin staat, zodat er geen –afgekoeld– water op kan blijven staan.

Ook dit experiment is geslaagd, al is het even wennen dat de kaas bovenop geen knapperig korstje vormt, maar als een gesmolten laagje bovenop drijft. Het smaakt er niet minder om. De lasagnebladen zijn goed gaar, heerlijk zacht en smakelijk.

Nu nog een weckpotje met couscous en courgette in de vaatwasser (zie het recept op deze pagina). Best lekker, met die knapperige groente, en handig als je voor een of twee personen kookt. Maar nu vind ik het wel welletjes. Koken in de vaatwasser is een leuke zijstraat om even in te slaan, maar heeft minder meerwaarde dan fans je willen laten geloven. Met uitzondering van de zalm, want daar weet een vaatwasser echt iets moois van te maken.

ecocucinaen.wordpress.com/cooking-in-the-dishwasher

Couscous met courgette volgens Lisa Casali

Ingrediënten (voor 1 persoon)

Handje sperziebonen, 3 lenteuitjes, halve courgette, 50 gram couscous (grof gemalen durumtarwe), 250 ml tuinkruidenbouillon, olijfolie, zout, peper, paar blaadjes munt, weckpot.

Werkwijze

Snij de groenten in kleine stukjes en wok ze een paar minuten in olie. Strooi de couscous in een weckpot. Doe de groenten erbij en voeg de bouillon, een scheutje olijfolie, zout en peper toe. Roer goed door. Leg voordat de weckpot dicht gaat een paar blaadjes munt bovenop. Draai de weckpot mee met een lang vaatwasprogramma van ten minste 65 graden Celsius. Eet smakelijk!

Strijkbout met spek

De vaatwasser is lang niet het enige huishoudelijke apparaat waarmee je een maaltijd kunt bereiden. Een koffiezetapparaat heeft minstens zo veel mogelijkheden. De Zweedse Katja Wulff ondernam in haar studententijd min of meer uit frustratie over de keukenpraktijken in haar studentenhuis haar eerste poging om een warme maaltijd te bereiden met het koffiezetapparaat op haar kamer. Noedels, aardappelpuree en satésaus, ze kreeg het allemaal voor elkaar. Inmiddels bakt ze ook vlees en zelfs pannenkoekjes op het warmhoudplaatje van haar koffiezetter.

Minstens zo inventief zijn de mensen die koekjes van geprakte banaan en havermout bereiden tussen de keramische platen van een stijltang. Dat apparaat blijkt niet alleen in staat om krullend haar steil te maken, maar is dus ook als wafelijzer te gebruiken.

Wie al twijfelt aan het nut van koken in de vaatwasser, zal hierbij zijn wenkbrauwen nog wel verder optrekken. Het is ook zeer de vraag of deze uitwassen navolging moeten krijgen. Het gebruik van een apparaat op een manier die de fabrikant niet voorschrijft is niet zonder gevaar, zeker als je gaat schoonmaken met water. Aan de andere kant kan een volwassene best inschatten wat wel en niet slim is. De ‘kok’ die mensen wil verleiden om net als hem ontbijtspek te bakken op het strijkijzer, realiseert zich alvast heel goed waar hij mee bezig is. Voordat hij het ijzer aanzet, pakt hij het ijzer eerst zorgvuldig in met aluminiumfolie.