De Britse premier May schreef in haar brief aan EU-president Tusk dat haar land eind maart 2019 sowieso uit de Unie stapt, met of zonder akkoord. Of dat een verstandige opmerking is, moet de tijd leren. Het zou voorzichtiger zijn geweest dit open te laten, zodat de Britten over twee jaar verlenging kunnen vragen. Nu zegt Londen op voorhand dat die verlenging niet nodig zal zijn. Misschien krijgt May in 2019 spijt van die opmerking, maar misschien ook niet. Het kan ook extra druk op de ketel zetten. En voor zo’n mega-operatie als de brexit is die druk zeker nodig.

Erger was de ruis vanuit de EU zelf. In Brussel worden de richtlijnen voor de onderhandelingen ontworpen, en daarin zou volgens waarnemers staan dat alle afspraken rond de brexit niet automatisch gelden in Gibraltar. Dit is een schiereiland bij Spanje dat al sinds 1713 in Britse handen is.

Spanje heeft zich na ruim 300 jaar nog altijd niet neergelegd bij deze realiteit. Het heeft zijn diplomaten in Brussel opdracht gegeven te lobbyen voor een richtlijn die zegt dat alle brexitafspraken eerst met Madrid moeten worden afgestemd voordat ze in Gibraltar gelden. En Brussel heeft dat overgenomen.

Voor de Engelsen was dat een onaangename verrassing. Dit lijkt verdacht veel op een Europees vraagteken bij de ”territoriale eenheid” van het Britse rijk. Terwijl de EU juist is opgericht om conflicten over grondgebied achter te laten.

De Britse minister van Defensie, Michael Fallon, stelde dat de regering bereid is tot het uiterste te gaan. In veel commentaren valt het woord ”Falkland”. Dat herinnert aan de oorlog van 35 jaar geleden, toen Argentinië zich niet kon neerleggen bij het feit dat de eilandengroep voor zijn kust tot het Britse rijk behoort. Dit eenvoudige woord ”Falkland” zet de kwestie Gibraltar onmiddellijk op scherp. De Britten willen deze strijd winnen; is het niet met woorden, dan wel met de wapens.

Natuurlijk is het nog niet zo ver dat de verloven worden ingetrokken en de fregatten naar Gibraltar opstomen. Maar de kwestie geeft aan dat de brexit kán uitlopen op een gewapend conflict bínnen de EU.

Dat neemt niet weg dat de Britten wel iets uit te leggen hebben rond Gibraltar. Vorig jaar stemde 96 procent van de inwoners van het schiereiland tegen de brexit. Gezien de ligging kan Gibraltar onmogelijk hetzelfde worden behandeld als Schotland en Noord-Ierland. Hier moet echt een oplossing voor komen.

Ook vanuit Schotland is vorige week de tegenwerking ingezet, door een formeel verzoek om een nieuw referendum over onafhankelijkheid. Waarschijnlijk heeft premier May gelijk als ze zegt dat de nationalisten lijden aan een „tunnelvisie”, waarin de ”Schotse onafhankelijkheid” het antwoord op elk denkbare vraag is. Toch zal ze hiermee moeten omgaan.

De Nederlandse oud-minister van Buitenlandse Zaken Bot zei onlangs in deze krant dat de brexit een hobbelig „bergpad” kan worden. Hij lijkt daarin al snel het gelijk aan zijn kant te krijgen.