Wie alleen van een AOW-uitkering moet rondkomen, heeft het echter niet breed. En wie nu 65 wordt, is toch aan een ander uitgavenpatroon gewend dan de generatie van zijn ouders.

Nu zijn er voor ouderen met een laag inkomen allerlei voordeeltjes beschikbaar, variërend van kortingspassen tot kwijtschelding van belastingen. Lang niet iedereen maakt daar echter gebruik van. Of men weet het niet, of men schaamt zich ervoor het aan te vragen. Vandaar dat de ouderenbonden een actie begonnen zijn om de gemeenten tot een actiever beleid aan te zetten.

Overigens doet het schuldenprobleem zich niet alleen voor bij ouderen. Jongeren kunnen er ook wat van. Zo’n 400.000 mobiele bellers hebben een gezamenlijke schuld opgebouwd van ongeveer 250 miljoen euro. Een groot deel van hen behoort tot de jonge generatie.

Een mobiele telefoon is tegenwoordig net zo normaal als een fiets. Op 16 miljoen inwoners hebben we ruim 13 miljoen mobieltjes. Bij sommigen heeft het bel- en sms-gedrag iets weg van een verslaving. Forse schulden zijn daarvan het gevolg.

Naarmate men wat ouder wordt, trekt dat meestal wel bij. Men komt er vanzelf achter dat alles betaald moet worden. Jongeren hebben in principe nog een leven voor zich en daarmee een grote verdiencapaciteit. Voor ouderen die niet rond kunnen komen, is het perspectief veel somberder.

Het zal voor de Nederlandse samenleving moeilijk genoeg zijn om de komende decennia de AOW op peil te houden. Er komen immers steeds meer ouderen en ze leven veelal langer. Ook de pensioenfondsen durven niet te beloven dat zij ieder jaar de prijsstijgingen zullen compenseren.

Trouwens, ook het werkende deel van de bevolking voelt zich bij tijd en wijle onzeker ten aanzien van zijn financiële positie. Velen hebben een forse hypotheekschuld. Hoe loopt dat af wanneer de huizenmarkt instort, de rente gaat stijgen en de overheid de aftrekbaarheid van de hypotheekrente (verder) inperkt?

Wellicht heeft de afgelopen jaren te zeer de gedachte postgevat dat je je over je pensioen geen zorgen hoefde te maken, dat hoge hypotheekschulden alleen maar fiscaal aantrekkelijk zijn en dat je als jongere recht hebt op alles wat het moderne leven te bieden heeft. Nu de economische groei hapert, worden velen geconfronteerd met de hardere kanten van het leven.

Overigens geldt voor bijna iedereen dat hij of zij het financieel beter heeft dan de vorige generatie. Maar omdat het bestedingspatroon, mede onder invloed van de reclame, zo opgeschroefd is, heeft men wellicht meer moeite om rond te komen.

Gezien het overvloedige consumptiepatroon van velen verdient de oude notie van soberheid wellicht enige herwaardering. Waarbij het geen kwaad kan te bedenken dat wat wij sober noemen, in landen als Armenië of Mali als grote luxe wordt beschouwd.