Dr. De Vries was een van de sprekers op de tweede dag van de bijeenkomst, die georganiseerd was door de onderzoeksgroep Biblical Exegesis and Systematic Theology (BEST) aan de Theologische Universiteit Apeldoorn (TUA).

In enkele parallellen tussen het verslag van de schepping en de aanwijzingen voor de bouw van de tabernakel zag dr. De Vries een argument voor de stelling dat er voor de zondeval sprake was van een verbond. „Beide verslagen eindigen met de sabbat, het teken van het verbond. Er is een zevenvoudige herhaling te vinden in Exodus, evenals de zeven dagen van de schepping.”

Hoewel het verbond niet voorkomt in Genesis 1 tot en met 3 en het vaak een verlossend doel heeft, verwijst het verbond wel terug naar de zondeval, aldus dr. De Vries. „Zo zie ik een mogelijkheid dat de relatie tussen God en mens voor de val een verbondsmatig karakter heeft. Gods uiteindelijke doel met de schepping is vervuld in een verloste mensheid uit alle naties die zullen wonen in het nieuwe Jeruzalem. Dat komt tot stand door het verbond met Israël, wat tot een climax komt in de Persoon en het werk van Jezus Christus. Deze uiteindelijke realisatie overtreft Gods oorspronkelijke doel.”

Verbond en opvoeding

Prof. dr. A. de Muynck, bijzonder hoogleraar christelijke pedagogiek aan de Theologische Universiteit Apeldoorn en docent aan de Driestar Hogeschool in Gouda, presenteerde tijdens de conferentie een paper over het verbond in de opvoeding. „In het verbond gaat het om vriendschapstaal. In het gezinsleven gebeurt iets tussen God en gezin, tegelijkertijd tussen ouders en kinderen.”

Naar aanleiding van vraag en antwoord 74 van de Heidelbergse Catechismus zijn er vier aspecten van het verbond te noemen, aldus De Muynck. „Het gaat om erbij horen, belofte, verkiezing en gelijkheid.” Een spannende vraag is volgens hem hoe je het verbondsdenken tussen God en mens in de Bijbel kunt overzetten naar communicatie in het gezin. „Alleen het erbij horen, dat een loyaliteitsuitspraak is, kun je dan overzetten. De andere drie aspecten hebben belangrijke verschillen.”

In de gereformeerde traditie kan onderscheid gemaakt worden tussen twee opvattingen over het verbond, stelde De Muynck. De eerste is dat de kinderen in het verbond zijn. In die opvatting is dat een feit. In de andere traditie is de verbondservaring belangrijk, de verkiezing is er eerst en dan het verbond.

Volgens De Muynck gaat het bij kinderen eerder om de onderliggende communicatie dan om de inhoudelijke boodschap. „Er kan gezegd worden dat je een kind van God bent, maar non-verbaal wordt het tegengestelde gecommuniceerd. Anderzijds kan gezegd worden dat er iets gebeuren moet in je leven, terwijl non-verbaal alle aspecten van het verbond worden gecommuniceerd.”

’s Ochtends waren er lezingen op het gebied van het Oude en het Nieuwe Testament. Dr. K. van Bekkum, oudtestamenticus in Kampen, gaf een overzicht van de Bijbelse verbonden in de context van het oude Nabije Oosten.

Romeinen 10

Dr. M. C. Mulder, universitair docent Nieuwe Testament aan de TUA, hield een lezing over het verbond van God met Israël in Romeinen 10. Hij stelde een intertekstuele benadering voor met het oog op de dynamiek van het verbond, de verantwoordelijkheid en de verkiezing.

’s Middags hield prof. dr. P. H. R. van Houwelingen, hoogleraar Nieuwe Testament in Kampen, een lezing over de vernieuwing van het verbond bij het laatste avondmaal.

Prof. dr. D. Cobb, hoogleraar Nieuwe Testament aan de Faculté Jean Calvin in de Franse stad Aix-en-Provence, reflecteerde tot slot op de lezingen. „De overeenstemming over het verbond zal er uiteindelijk zijn bij het komende Koninkrijk, waar we allen verzameld zullen worden voor het uiteindelijke verbondsmaal rondom het Lam. Als we ons dat realiseren brengt onze gereformeerde theologie er ons toe om te zeggen: Maranatha!”

De bijeenkomst werd afgesloten door dr. J. M. Burger, universitair docent in Kampen en medeorganisator van de conferentie. Hij deelde mee dat de lezingen waarschijnlijk in boekvorm uitgegeven zullen worden.