Zalm noemde de mishandelingen „fout, ontoelaatbaar, schokkend en verwerpelijk.” Hij zei dat Nederlandse militairen „regelmatig inspecties” uitvoeren om te controleren of Iraakse criminelen die aan Britse militairen zijn overgedragen, goed worden behandeld.

Zalm reageerde hiermee op uitspraken van Tweede-Kamerlid Van Baalen, die met een kamerdelegatie op bezoek is bij de 1270 Nederlanders in het zuiden van Irak. Van Baalen zei vrijdag dat de Nederlandse militairen in Irak vaker moeten controleren of Irakezen die ze aan de Britten hebben overgedragen goed worden behandeld.

In zijn reactie liet Zalm tussen de regels door goed merken dat het kabinet van plan is de missie van de 1270 militairen in het zuiden van Irak te verlengen. „Je moet je realiseren wat je aanricht als wij daar als eerste met de staart tussen de benen vertrekken”, zei hij.

Verder zei de vice-premier: „We doen de Iraakse bevolking geen plezier door te vertrekken en daar de burgeroorlog te laten uitbreken.” Zalm beaamde wel dat het voor het kabinet „indirect lastiger” is nu de Nederlandse bevolking door de foto’s van mishandelingen en vernederingen kritischer is.

Zalm benadrukte dat ook de Amerikaanse regering het handelen van de gevangenisbewaarders heeft veroordeeld en heeft gezegd dat het niet meer mag voorkomen.

Het is voor het Nederlandse kabinet niet onoverkomelijk als er geen brede steun in de Kamer is voor verlenging. „We willen een zo breed mogelijk draagvlak, maar het kabinet moet ook soms besluiten nemen die niet iedereen plezierig vindt. Dat doen we ook met de WAO en de prepensioenen.”

Eind mei zal het kabinet naar verwachting een besluit nemen over verlenging van de Irak-missie. Door de martelingen in de Abu Ghraib-gevangenis is regeringspartij D66 gaan twijfelen. „De lust om in te stemmen met een eventuele verlenging van de Nederlandse missie in Irak is gedaald tot een minimum”, zei D66-kamerlid Bakker eerder.

De VVD daarentegen is voor verlenging van de missie, misschien zelfs langer dan een halfjaar. Oppositiepartijen PvdA, SP en GroenLinks zijn tegen verlenging. Voor het CDA is verlenging „geen uitgemaakte zaak.”

PvdA-kamerlid Albayrak, lid van de delegatie en voorzitter van de kamercommissie voor defensie, zei vrijdag in het NOS Journaal dat het aan het optreden van de Nederlandse militairen te danken is dat het daar nog relatief rustig is. Wel komt volgens haar het geweld door het optreden van de militie van de geestelijke Muqtada al-Sadr steeds dichterbij.

De delegatie bezocht vrijdag het kamp waar de deze week omgekomen sergeant Steensma was gelegerd. De lokale bevolking wijst de aanslag waar Steensma het slachtoffer van werd af, was vrijdag de indruk van CDA’er Kortenhorst. Hij leidt dat af uit de vele adhesiebetuigingen die de Nederlanders kregen van de bevolking en de autoriteiten. „Die hebben hen wel goed gedaan.”

De kamercommissie kreeg woensdag toestemming van minister Kamp van Defensie voor het bezoek. De delegatie bestaat verder uit Aasted-Madsen (CDA), Van Velzen (SP) en Eijsink (PvdA).