Dat bleek vrijdag in Den Haag bij de presentatie van de resultaten van 2016 door het sociaal-economisch onderzoeksinstituut Wageningen Economic Research, het vroegere LEI. Ook 2015 was voor de sector, na een reeks magere jaren, al een goed jaar.

De forse stijging in 2016 is te danken aan een combinatie van hogere prijzen voor de belangrijkste visssoorten en lagere brandstofprijzen. Schol bracht gemiddeld 1,68 euro per kilo op, een stijging van 10 procent ten opzichte van 2015. Ook tong werd beter betaald: 11,07 euro, een plus van 2 procent. De garnalenprijs verdubbelde zelfs ruimschoots naar 7,29 euro per kilo.

Aan de kostenkant profiteerden de vissers van de lage olieprijs. De gasolie voor de scheepsmotoren kostte gemiddeld 34 eurocent per liter. In 2015 was dat nog 41 cent. Bovendien worden de schepen steeds zuiniger, stelde onderzoeker Mike Turenhout. Het totale brandstofverbruik van de Nederlandse vissersvloot lag vorig jaar 74 procent onder het niveau van 1994, toen het verbruik het hoogst was.

Nederland telde vorig jaar 600 actieve vissersschepen, waaronder 280 zeevarende kotters, 7 vriestrawlers en 51 mosselschepen. Op de vloot varen 2100 bemanningsleden.

De bemanning op de kotters –in totaal ruim 1100 vissers– werkt tegen deelloon. Dat betekent dat de vissers een vast percentage van de besomming (omzet) ontvangen, na aftrek van onder meer de brandstofkosten. De bemanning profiteerde dan ook volop mee van de gestegen resultaten: het gemiddelde loon bedroeg 93.700 euro, bijna anderhalf keer zoveel als in 2015.

In tegenstelling tot de kottervisserij heeft de mosselsector een slecht jaar achter de rug. De aanvoer liep met een derde terug naar 36 miljoen kilo, de gemiddelde mosselprijs daalde met een vijfde naar 84 cent per kilo. Het mosselseizoen kende vorig jaar een valse start doordat mosselen in de Oosterschelde besmet bleken met tetrodotoxine, een natuurlijke stof die giftig is voor de mens. Daardoor was de handel in mosselen uit het getroffen gebied tijdelijk verboden. Bovendien waren er in omringende landen meer mosselen te verkrijgen. Al met al daalde de omzet in de mosselsector met 47 procent naar 30 miljoen euro. Het gemiddelde nettoresultaat van de mosselkwekers lag rond de nullijn.

Directeur Teun Visser van Visveiling Urk, de grootste visafslag van Nederland, legde de vinger bij gefaseerde invoering van de Europese zogeheten aanlandplicht. Volgend jaar moeten vissers, zoals het er nu naar uitziet, ook alle gevangen ondermaatse (jonge) schol en wellicht schar meenemen naar de wal. Volgens Visser dreigt de Urker visafslag daardoor met 40 miljoen kilo onverkoopbare vis te worden opgezadeld. „Daar zijn wij niet klaar voor en we gaan er geen cent voor investeren zolang niet duidelijk is wat we kunnen verwachten.”

Volgens directeur Pim Visser van VisNed, de belangenorganisatie van kottervissers, ligt de verantwoordelijkheid voor de afvoer van deze ongewenste bijvangst echter bij de overheid.

Behalve over de aanlandplicht maakt de visserijsector zich ook grote zorgen over het komende vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Als de Britten hun deel van de Noordzee op slot doen of gaan tornen aan de verdeling van visquota over de landen die op de Noordzee actief zijn, zullen de gevolgen ernstig zijn. Volgens Wageningen Economic Research haalt de kottersector 30 procent van zijn vis uit Britse wateren. Voor de pelagische visserij (visserij met vriestrawlers op onder meer haring en makreel) is dat zelfs de helft. En dan zijn er ook nog zogeheten vlagkotters, Nederlandse schepen die onder Britse vlag varen. Die waren volgens Teun Visser in 2016 goed voor een kwart van de omzet van Visveiling Urk.

Bovendien vreest de kottervisserij dat de Britten moeilijk gaan doen over de pulsvisserij (elektrisch vissen). Deze techniek, die de zeebodem minder beroert en daardoor tientallen procenten minder brandstof vergt dan de traditionele boomkor, wordt met speciale ontheffing van Brussel door ruim 80 Nederlandse kotters toegepast.