Toelating van moslimleerlingen op een reformatorische school werkt niet, maakte een oud-directeur donderdag in Gouda met dit voorbeeld duidelijk tijdens een debat over artikel 23 van de grondwet, waarin de vrijheid van onderwijs is geregeld.

D66-kamerlid Lambrechts kreeg er forse tegenwind toen ze stelde dat alle door de overheid bekostigde scholen toegankelijk moeten zijn voor alle leerlingen.

Naast de bijeenkomst in Gouda -met 70 deelnemers- hadden de RMU en lerarenvereniging GOLV ook een debat in Apeldoorn belegd. De discussie in Goes ging niet door: te weinig belangstellenden.

Dat bevestigt wellicht de gedachte dat de gereformeerde gezindte zich onvoldoende bewust is van de aanvallen die op de onderwijsvrijheid worden gepleegd, zoals is gesignaleerd door ds. W. Visscher. Op zijn initiatief is een platform in oprichting dat gaat reageren op de bedreigingen van het bijzonder onderwijs.

Lambrechts haakte in op het schriftgedeelte waarmee de bijeenkomst werd geopend: Psalm 23. „Daarin gaat het over gastvrijheid. Nu is er de situatie dat de tafel met behulp van overheidsgeld feestelijk gedekt wordt. Maar vervolgens wordt er onder de belangstellenden geselecteerd: jij mag wel meedoen, maar jij niet. Dat moet zo niet. Op uw scholen wordt goed onderwijs gegeven. Dat moet ter beschikking komen van zo veel mogelijk leerlingen.”

Het kamerlid schetste haar zorg over allochtonen die zich in eigen scholen opsluiten en daardoor niet in de Nederlandse samenleving integreren.

Daarvoor is het verbieden van toelatingscriteria geen oplossing, stelde directievoorzitter W. Büdgen van het Wartburgcollege in Rotterdam en Dordrecht. „Integratie is niet dat mensen grijze muizen worden. Liever voeden we kinderen op naar een eigen sterke identiteit, en dat is tegelijk de basis voor respect. Laat de verschillende bloemen ieder op hun eigen manier bloeien en ze samen een pluriform boeket vormen.”

De deur dicht, maar de luiken open, vond Büdgen. „We werken bewust aan de ontmoeting met andere bevolkingsgroepen. Wellicht komen we tot wederzijdse gastlessen. We proberen onze leerlingen genuanceerd te leren denken. Dat is echter een worsteling, want op straat zien ze de bevestiging van hun stereotypen. Onlangs werd een van onze leerlingen, een grote knaap van zestien, 500 meter bij de school vandaan overvallen door drie Marokkanen, die hem met het mes op de keel dwongen zijn fiets, mobieltje en portemonnee af te geven. Zoiets gaat als een lopend vuurtje door de school. Het bevestigt de stereotiepe beelden die de leerlingen hebben.”

Ook binnen de scholen is de sfeer dreigender geworden en de meeste problemen ontstaan tussen de verschillende allochtone bevolkingsgroepen, zei een deelnemer die onlangs na 32 jaar afscheid nam als personeelslid van een mbo-school in Amsterdam.

SGP-kamerlid Van der Vlies vindt de discussie over waarden en normen hard nodig. „Zonder normatief (voor)leven raak je uit de koers.” Lambrechts vond de discussie „politiek lastig. Het werd zo zwart-wit dat het probleem van de stereotypering van allochtonen er alleen maar erger door werd. Daarbij stelde kamerlid Wilders zich nog veel extremer op dan zijn collega Hirsi Ali.”

Lambrechts blijft het openstellen van alle scholen voor alle leerlingen als oplossing zien. „Er is momenteel behoefte aan 120 islamitische scholen. Die leerlingen zie ik echter liever binnen de bestaande scholen dan dat ze binnen een eigen school gezamenlijk het gevoel hebben: Dit is mijn land niet.” Bij van bovenaf opgelegde integratie zette mensen eerder de hakken in het zand, stelde een directeur echter.

Büdgen voert een paar keer per jaar een gesprek met moslimouders die hun kind naar het Wartburgcollege willen sturen. „De centrale vraag is dan: Kunnen we elkaar dienen? De ouders concluderen dan: Nee. Islamitische leerlingen zouden zich binnen een school met zo’n duidelijke signatuur niet thuisvoelen.”

Van der Vlies maakte aan het eind van zijn onderwijsloopbaan, rond 1980, de toelating van de eerste moslimleerlingen tot een protestants-christelijke school mee. „Het was een gevolg van het proces waarbij er een steeds groter verschil tussen de identiteit van de school en de dagelijkse praktijk ontstond. Je helpt als christenen en moslims elkaar niet verder als je over en weer leerlingen toelaat. Ouders mogen onderwijs verlangen in harmonie met de opvoeding die ze zelf geven. Daarom moeten we niet gaan peuteren aan het benoemings- en het toelatingsbeleid.”

Lambrechts vroeg zich af waar reformatorische scholen bang voor zijn. „Misschien wordt een moslimleerling door dit onderwijs wel christen. Dan hebben jullie een zieltje erbij.”

In Apeldoorn vroeg SP-kamerlid Vergeer zich donderdag af of de overheid scholen moet bekostigen „als bepaalde groepen in onze samenleving zich afzonderen. Het is de vraag of de wet nog van deze tijd is. Die wet is een belemmering voor de sociale cohesie in de maatschappij. Ik ben geneigd een open toelatingsbeleid als bekostigingsvoorwaarde te zien. We kunnen overigens al heel veel oplossen door met de 90 procent van de bijzondere scholen die geen problemen hebben met het openstellen, aan de slag te gaan. En misschien is het dan, om u gerust te stellen, niet nodig dat u meedoet.”