Voor de expositie ”Mooie mannen” in Museum Nairac in Barneveld portretteerde fotografe Annelies Barendrecht 53 heren op leeftijd. Met de foto’s van de markante senioren verzet ze zich tegen de gangbare beeldvorming over de ouder geworden mens.

„Ik stoor me er behoorlijk aan dat in de media alles jong, slank, strak en liefst blond moet zijn”, licht de fotografe toe. „Dat is blijkbaar het schoonheidsideaal dat we met ons allen moeten nastreven. Alsof de ‘eeuwige jeugd’ het doel van het leven is. Ouderen komen weinig in beeld, hooguit als ze nog iets creatiefs doen waardoor ze opvallen. Als er in de bladen mensen op leeftijd op foto’s staan, zijn ziekte en zorg vaak de context. Ouderdom wordt zo hetzelfde als verpleeghuis en rollator.”

Barendrecht komt ertegen in opstand. „Het begon me steeds meer te storen dat er zo weinig oog is voor ‘gewone’ 70-plussers, die over het algemeen helemaal niet zo zorgafhankelijk zijn. En als dat wel zo is, geven ze vaak nog met allerlei activiteiten hun leven structuur en inhoud. Senioren zijn in mijn ogen fotogeniek. Vaak hebben ze sprekende koppen die zeer de moeite waard zijn om gezien te worden. Niet iedereen hoeft oudere mannen mooi te gaan vinden, maar voor mij is oud niet lelijk.”

Persoonlijkheid

De fotografe is zelf 67. „Voor de spiegel zie ik een hoofd dat geleefd heeft. Die rimpels en plooien hebben me lang gehinderd, maar als ik die weg zou halen, zou ik ook mijn persoonlijkheid uit mijn gezicht wegnemen. Ik heb niets met platte, gladgestreken, karakterloze hoofden. Allemaal afkomstig uit dezelfde mal, als het ware. Geef mij maar prachtkoppen waar karakter uit spreekt. Het mooie aan hoofden van ouderen is dat je kunt zien dat ze geleefd hebben, en vaak ook hoe. Zonder al te veel zorgen, of juist heel verbeten, vol venijn. Het leven heeft zijn sporen achtergelaten, inderdaad, maar dat is juist mooi. In ieder geval niet iets om je voor te schamen.”

Moskee

Barendrechts fotomodellen komen vooral uit haar eigen omgeving, uit de gemeente Barneveld of haar woonplaats Lunteren. „Uit alle lagen van de samenleving, mensen met heel verschillende levensgeschiedenissen: zakenlui, boeren, iemand met een verstandelijke beperking, een Molukker, een Surinamer, een Turk. Op een dag ben ik de moskee in Barneveld binnengestapt. Heren genoeg die middag, en ook nog eens oudere. „Ik zoek een mooie, oude Turk”, zei ik. Er stond iemand op. „Dan zoekt u mij”, zei hij lachend. De andere mannen sloegen zich op de knieën van het lachen.”

Vijf mannen fotografeerde Barendrecht uit de losse pols in Cuba en Ethiopië. „Ik werd daar getroffen door de sporen van een arm bestaan in iemands uiterlijk. Die doffe ogen, die troosteloze uitstraling.”

Als het aan de fotografe ligt, komt er over een paar jaar met ”Mooie vrouwen” een vervolg op de expositie. „Om dezelfde beweegredenen. Maar dan moet er wel zicht zijn op een tentoonstelling. Zoiets kost tijd en geduld. Ik ga geen vijftig foto’s voor de lol maken. Ik ben er eigenlijk al een beetje mee bezig. Voor een expositie in de bibliotheek in Barneveld fotografeer ik samen met collega Maaike Appels meisjes en vrouwen van 0 tot 100 uit de gemeente Barneveld. Jonge meiden willen allemaal met veel glamour op de foto. Vrouwen op leeftijd werken echter ook zonder reserves mee. Vaak zijn ze helemaal ondersteboven van hun eigen foto, verrast hoe mooi ze eigenlijk zijn.”

Barendrecht neemt aan dat haar leeftijd in haar voordeel is bij het portretteren van ouderen. „Ik had dit niet gekund toen ik 25 was. Nu spreek ik dezelfde taal. Ik heb ook van alles meegemaakt, niets verbaast me meer. Het leven heeft ook mij gevormd, dat schept een vertrouwensband.”

De expositie ”Mooie mannen” is tot en met 10 juni te zien in Museum Nairac in Barneveld. Bij de tentoonstelling verschijnt een gelijknamig boek waarin Barendrecht in columnachtige stijl haar observaties bij de foto’s verwoordt.

nairac.nl