Steeds meer musici ontdekken dat je via YouTube een veel groter publiek bereikt dan met concerten in een zaal of bespelingen in een kerk.

De Oekraïense pianiste Valentina Lisitsa (43) bijvoorbeeld zet al negen jaar video’s online. Inmiddels bedient ze een publiek van meer dan 300.000 abonnees en zijn haar opnames in totaal ruim 134 miljoen keer bekeken. De populairste video, waarop ze de Moonlight-sonate van Beethoven speelt, trok 18,5 miljoen kijkers. Ter vergelijking: de populaire Chinese pianist Lang Lang (34) haalde met zijn 225 video’s de afgelopen zeven jaar ‘slechts’ een kleine 1,8 miljoen videoweergaven.

Helemaal razend populair is de Amerikaanse groep ThePianoGuys. Sinds de musici zes jaar geleden video’s zijn gaan plaatsen, groeide hun aanhang uit tot bijna 5,4 miljoen abonnees. Het populairste filmpje –”A Thousand Years” van de Amerikaanse zangeres Christina Perri, gespeeld op cello en piano, in de natuur– is ruim 88,5 miljoen keer bekeken. In totaal werd de groep via YouTube 1,17 miljard keer bekeken.

Ook de orgelwereld kent populaire YouTube-sterren. De Amerikaanse showman Cameron Carpenter (35) bijvoorbeeld trekt met zijn onconventionele manier van spelen veel bekijks. Met de twee kanalen die op zijn naam staan, bereikt de organist in totaal bijna 9000 abonnees. Zijn video’s werden in totaal ruim 1,6 miljoen keer bekeken.

Toccata en Fuga

Nederlandse organisten doen –zij het nog bescheiden– eveneens mee op het wereldwijde podium (zie ”Nederlandse organist ontdekt onlinekanaal”). Een van hen springt eruit: de 22-jarige Gert van Hoef uit Barneveld. In acht jaar tijd bond hij een wereldwijd publiek van meer dan 21.000 abonnees aan zich. In totaal werden zijn video’s ruim 18 miljoen keer bekeken. Het populairste filmpje –waarop hij als 16-jarige tijdens het Feike Asma Concours Psalm 146 van Jan Zwart speelt– trok ruim 900.000 kijkers.

In zijn krap bemeten muziekkamer in het ouderlijk huis in Barneveld laat Van Hoef zien waar het allemaal mee begon: een eigen versie van de beroemde Toccata en Fuga in d van Bach. „Als 13-jarige raakte ik bij mijn oma voor het eerst een orgel aan. Ik was meteen verkocht. Thuis ging ik zitten knoeien, urenlang. Ik kon geen noot lezen. Al luisterend naar een opname van Bachs muziek schreef ik noot voor noot op mijn eigen manier op. Binnen een week speelde ik de toccata, een poosje later ook de fuga.”

Zijn vader maakte in juli 2008 spontaan een filmpje en zette dat online. Een vertederende opname: een 14-jarige jongen, op sokken, achter een elektronisch orgel. Dat het allemaal lang niet vlekkeloos ging, deerde niemand. Een paar maanden later speelde Gert –in rode trui– de Toccata en Fuga nog een keer voor de camera. Het ging al een stuk beter. Deze opname werd helemaal een hit: een half miljoen mensen bekeken het filmpje de afgelopen jaren.

Canadees

Nu, ruim acht jaar verder, studeert Van Hoef aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag bij Jos van der Kooy. „Ik kreeg eerst les bij mevrouw Daamen uit de buurt, toen bij Evert van de Veen in Voorthuizen. Vervolgens heeft Herman van Vliet mij voorbereid op het conservatorium.” Dit jaar hoopt hij zijn bachelorstudie in Den Haag af te ronden.

Intussen speelde de jonge organist concert op concert. Voor dit jaar staan er veertig op de rol. De bespelingen worden al jaren in hun geheel op de video gezet door vader Van Hoef. „Hij doet alles: filmen, monteren, uploaden. Ik kijk er alleen even naar als het klaar is.” Stukken die goed op de band staan, verschijnen vervolgens één voor één op YouTube, gemiddeld vier per maand. Op deze manier postte de familie Van Hoef inmiddels ruim 300 opnames.

Waar de organist zelf wel werk aan heeft, is de vriendengroep. De duizenden fans die hem online volgen plaatsen reacties, sturen post, of willen zelfs langskomen. „Inmiddels heb ik ‘vrienden’ uit Engeland, Duitsland, Polen, de VS en Canada ontmoet. Toen ik een keer hier in restaurant De Hebberd zat, zei ineens een Canadees: „Ik betaal jouw koffie.” Hij had me herkend. Zoiets vind ik leuk.”

Filmmuziek

Het studeren en improviseren gaat Van Hoef makkelijk af. Daarbij mist hij naar eigen zeggen de drive om helemaal voor de perfectie te gaan. „Misschien ben ik een beetje gemakzuchtig. Eigenlijk zie ik mezelf nog altijd als autodidact. Ik wil m’n eigen ding doen, een eigen stijl ontwikkelen. Eigenwijs, ja. Natuurlijk moet ik de techniek leren, maar Jos laat me verder heel vrij.”

De Barnevelder luistert eigenlijk nooit naar andere organisten. „Dat wordt door sommigen uitgelegd als arrogant. Maar zo bedoel ik dat niet. Mijn telefoon staat vol met filmmuziek. Dat is waar ik naar luister. En die muziek breng ik ook over naar het orgel. Het leuke is dat bijvoorbeeld jongeren dan ineens orgelmuziek leuk gaan vinden.”

Als hij musici moet noemen die hem inspireren, denkt Van Hoef aan de overleden organisten Feike Asma en Klaas Jan Mulder; en de Duitse musicus Karl Richter. Van de huidige generatie ziet hij Ben van Oosten en Ton Koopman als interessante organisten.

De muziek die hij graag speelt? „Van alles wat. Met Jos ben ik vooral bezig met de Franse romantiek en met Bach. Moderne muziek is aan mij niet besteed. De grote werken van Reger vind ik wel mooi, maar heb ik nog niet in de vingers. Ik moet wel in de gaten houden dat ik m’n repertoire uitbouw. Je kunt niet steeds met dezelfde stukken aankomen.”

Hobby

Van Hoef wil graag met de muziek zijn brood gaan verdienen. „Maar het is niet het een en al. In mijn vrije tijd lees ik bijvoorbeeld veel, in de Bijbel en in boeken van Spurgeon.” Zijn organistschap in de hervormde kerk van Voorhuizen heeft hij onlangs opgegeven. Hij kerkt nu met zijn vriendin bij de hersteld hervormde gemeente in zijn woonplaats.

Met de kijkcijfers op YouTube houdt hij zich naar eigen zeggen niet bezig. „Ik zie die filmpjes als mijn hobby. Onlineadvertenties verkopen? Dat wil ik niet. Geld verdienen doe ik wel met mijn cd’s en bladmuziek. Het gaat mij met mijn YouTube-kanaal om de muziek. Dat ik uit kan delen en een heel groot publiek kan raken met deze klanken. En als ik dan reacties van de andere kant van de wereld krijg dat mensen ontroerd zijn door mijn spel, ben ik blij.”

----

Nederlandse organist ontdekt onlinekanaal

Gert van Hoef is niet de enige Nederlandse organist die YouTube als het nieuwe podium ontdekt heeft. In de christelijke muziekwereld zijn ook andere muzikanten die duizenden, soms honderdduizenden liefhebbers bereiken met hun video’s.

Populair zijn bijvoorbeeld de filmpjes van amateurorganist Leo Ravensbergen (28) uit Rijnsburg. Hij uploadde de achterliggende tien jaar zo’n honderd video’s waarop te zien is hoe hij op diverse orgels improvisaties over psalmen en geestelijke liederen speelt. Zijn YouTube-kanaal telt inmiddels meer dan 4000 abonnees; in totaal zijn de filmpjes meer dan 4 miljoen keer bekeken.

De populaire binnenvaartschipper André Nieuwkoop (26) uit Veen, die eveneens alles uit het hoofd speelt, is pas zes jaar actief op YouTube. Hij heeft inmiddels meer dan 180 video’s online staan waarop hij in diverse kerken improviseert en langzame niet-ritmische samenzang begeleidt. Sommige opnamen zijn bijna 500.000 keer bekeken. Het kanaal van de schipper heeft zo’n 3800 abonnees; de filmpjes zijn in totaal ruim 4 miljoen keer bekeken.

Het YouTube-podium wordt echter niet alleen door de jongere generatie betreden. Marco den Toom (1978) bijvoorbeeld heeft een kanaal dat ruim 2300 abonnees telt. De veertig video’s die hij postte, stammen van de laatste drie jaar. Hij haalde in totaal ruim 1 miljoen videoweergaven. Een enkele film piekt tot boven de 100.000 weergaven, zoals de opname met de Final uit Sonate 1 van Guilmant in de Oude Kerk in Amsterdam.

Iemand als Hayo Boerema (1972) post al langer opnames. De bijna vijftig video’s die hij de achterliggende zes jaar voor inmiddels zo’n 250 abonnees online zette, werden ruim 80.000 keer bekeken. Sietze de Vries (1973) is recent video’s gaan plaatsen op een eigen kanaal. Zijn bijna 20 opnamen werden in totaal ruim 115.000 keer bekeken; het kanaal telt zo’n 530 abonnees.

Van de generatie vijftigers is iemand als Martin Zonnenberg (1958) actief op YouTube. Hij publiceerde de achterliggende zeven jaar zo’n tachtig video’s van orgel- en kooruitvoeringen. Zo’n 800 mensen abonneerden zich op zijn kanaal; de filmpjes zijn in totaal meer dan 750.000 keer bekeken. Arjan Breukhoven (1962) plaatst eveneens al zeven jaar video’s op YouTube. Zijn kleine 50 opnamen bereikten in totaal ruim 230.000 views.

Organisten als Martin Mans (1965) en Pieter Heykoop (1960) lijken de mogelijkheden van het videokanaal recent te hebben ontdekt. Beiden zijn pas vorig jaar lid geworden. De eerste postte intussen 25 video’s van orgel- en kooropnamen. Hij heeft ruim 450 abonnees en in totaal zo’n 35.000 weergaven. Heykoop, die zo’n 120 abonnees heeft, had deze week nog maar één video online staan: hij speelt in Kampen ”Ruwe stormen” van Klaas Jan Mulder. In drie maanden tijd werd het filmpje zo’n 9500 keer bekeken.

Overigens gaat het hier om de officiële kanalen die de musici zelf beheren. Daarnaast zijn er talloze anderen die, al dan niet onder een schuilnaam, video’s van musici publiceren of in afspeellijsten samenbrengen. Zo biedt Henk van den Brink sinds drie jaar opnamen van Sietze de Vries aan: inmiddels meer dan 650 filmpjes. Onder namen als ”46elisabeth19” en ”organgh” worden tientallen video’s van organisten als Teke Bijlsma, John Propitius, Pieter Heykoop en Gerwin van der Plaats online gezet of gebundeld. Overigens ook van overleden organisten: van Ewald Kooiman, Bram Beekman, Klaas Bolt en Piet Kee tot Frans van Tilburg, Jan Zwanepol, Willem Hendrik Zwart, Feike Asma en vooral Klaas Jan Mulder. In een aantal gevallen gaat het daarbij om geluidsopnamen van concerten waar een filmpje van is gemaakt.