Vijf redenen om te blijven voorlezen

1. Het is leuk. Als het niet meer noodzakelijk is om je kind voor te lezen, betekent dat niet dat je ermee moet stoppen. Voorlezen is een prachtige vorm van aandacht geven aan je kind – en was aandacht niet heel belangrijk voor kinderen?

2. Het maakt zware thema’s bespreekbaar. Aan de hand van een voorleesboek kun je iets dicht bij een kind brengen. Ook heftige thema’s, zoals slavernij, of –op latere leeftijd– drugsverslaving. Een boek verlaagt de drempel om een gesprek aan te gaan.

3. Het vergroot de woordenschat. Voor voorlezen geldt dat nog sterker dan voor zelf lezen. Je kunt als voorlezer moeilijke woorden meteen uitleggen. Wanneer je een boek kiest boven het leesniveau van het kind, dan stuit je daardoor ook vaker op zeldzame woorden. Zo snijdt het mes aan twee kanten.

4. Het zorgt voor wederzijds begrip. Als voorlezer krijg je meer zicht in de wereld van het kind. Juist omdat boeken meestal vanuit de belevingswereld van kinderen zijn geschreven. Zeker bij (beginnende) tieners is dat een belangrijk aspect. Een boek kan de werelden van ouder en kind zomaar bij elkaar brengen.

5. Het verkort de schermtijd. Althans, dat zou mooi zijn. Zeker bij kinderen die weinig lezen is voorlezen zinvol. Het leert hun hoe leuk het is om je te verliezen in een verhaal. Zo ontdekken ze dat een boek zo zijn eigen charmes heeft, de beeldcultuur ten spijt.

Muis met fascinatie voor de maan

De Duitse illustrator Torben Kuhlmann is inmiddels specialist in dikke prentenboeken, waarin warme bruin- en grijstinten de dienst uitmaken. Uit de boeken spreekt zijn liefde voor techniek, voor realistisch, nostalgisch ogend tekenwerk en verrassende perspectieven. Na ”Lindbergh” en ”Mollenstad” verscheen nu ”Armstrong”.

Op zijn eigen gedetailleerde manier vertelt Kuhlmann het verhaal van een muis die is gefascineerd door de maan. Hij ontdekt dat het een reusachtige stenen bol is, maar de andere muizen houden het op een reusachtige kaas. De kleine muis begint vastberaden aan zijn missie: hij wil naar de maan. Het lukt de kleine doorzetter, nog vóór de mens zijn eerste stap op de maan zet. Kuhlmann verweeft zo op een originele manier de geschiedenis met een fictief verhaal. Zijn prenten zijn zo gedetailleerd dat woorden haast overbodig zijn. Maar de uitgebreide tekst –vertaald door Joukje Akveld– maakt dit boek wel tot een fijn voorleesboek, voor kinderen vanaf 5 jaar tot een jaar of 10.

Inkijkje in een andere wereld

Het fijne aan een boek is dat het een inkijkje geeft in een andere wereld. ”Stomme stenen” van Annemarie ten Brinke doet dat heel letterlijk. Hoofdpersoon is Tariq (12) uit India. Hij leidt zijn „saaie normale leven.” Dat verandert als zijn vader een lening moet afsluiten om de bruiloft van Tariqs zus te betalen. Vanaf die dag bestaat het leven van het hele gezin uit stenen bakken, achttien uur per dag. Tariq mag aanvankelijk nog naar school, maar als regelmatig zomaar loon wordt ingehouden, is het onmogelijk om de busreis te betalen.

Ten Brinke kwam via het werk van haar man bij mensenrechtenorganisatie International Justice Mission (IJM) het verhaal van de steenfabriek op het spoor. Tariq „heet in werkelijkheid anders, maar de persoon over wie dit verhaal gaat bestaat echt”, schrijft ze. Door een bevrijdingsoperatie van IJM kan Tariq zijn „heerlijke normale leven” weer oppikken. Het boek is bestemd voor kinderen vanaf 11 jaar, maar kan al prima worden (voor)gelezen aan kinderen die jonger zijn.

De dierenwereld van Toon Tellegen

De dierenwereld van Toon Tellegen blijft verbazen. Als geen ander kan de 75-jarige auteur dieren laten denken, peinzen en piekeren. En feest laten vieren. Met taart. Want een feest zonder taart verdient de naam feest niet, ontdekt de beer in ”Op een ochtend vroeg in de zomer”, een verhalenbundel op bescheiden prentenboekformaat. De olifant slingert als vanouds aan de lamp van de eekhoorn en de vlinder probeert achter zijn liefste wens te komen („Misschien moet mijn wens wel altijd geheim blijven. (…) Maar waarom? En van wie moet dat?”).

Voor het eerst verzorgde Sylvia Weve de illustraties. Dat levert drukke, maar toch stijlvolle platen op in rustige tinten. Ze laten veel zien en geven een eigen inkleuring aan Tellegens wereld. Dat zal niet elke Tellegenliefhebber waarderen, maar deze uitvoering is daardoor erg geschikt om voor te lezen. Verhalen van Tellegen worden meestal aangeprezen voor kinderen vanaf 8 jaar, maar eerder proberen kan geen kwaad. Er zijn absoluut kinderen van een jaar of 5 die al graag naar deze absurdistische dierenverhalen luisteren.

Avonturen van kleine walvis

Het avontuur van de kleine walvis en zijn vriendje Boy houdt niet op na ”De kleine walvis”, het boek dat deze week centraal staat tijdens de Nationale Voorleesdagen. De Britse auteur Benji Davies maakte een even vertederend vervolgverhaal. In ”De kleine walvis in de winter” kan Boy de walvis maar niet vergeten. De jongen woont nog steeds met zijn vader, die visser is, en zes katten (zoeken maar!) op een idyllische plek aan zee. Als de vissersboot van zijn vader op een winterse dag niet terugkomt, gaat Boy op onderzoek uit. Gelukkig duikt de walvis op om hem te helpen.

Net als in het eerste boek staat de vriendschap tussen een klein jongetje en een grote walvis centraal. Davies laat die tegenstelling prachtig zien op de plaat waarin je vanuit walvissenperspectief de onderkant van het vastgevroren vissersbootje van Boy’s vader ziet drijven, met ernaast enorme silhouetten van walvissen. Davies schept een serene nachtelijke wereld van dwarrelende sneeuw en ijs. En, gelukkig voor de luisterende peuters en kleuters, komt alles goed.

Boekgegevens

”De kleine walvis in de winter”, Benji Davies; uitg. Luitingh-Sijthoff, Amsterdam 2016; ISBN 798 90 245 7484 1; € 13,99; ”Op een ochtend vroeg in de zomer”, Toon Tellegen; uitg. Querido, Amsterdam 2016; ISBN 978 90 451 1885 7; € 16,99; ”Armstrong. De avontuurlijk reis van een muis naar de maan”, Torben Kuhlmann; uitg. De Vier Windstreken, Rijswijk 2016; ISBN 978 90 511 6563 0; € 19,95; ”Stomme stenen!”, Annemarie ten Brinke; uitg. Ark Media (i.s.m. IJM), Amsterdam, 2016; ISBN 978 90 338 3327 4; € 8,95.