Nederlanders kopen vaker spullen bij goedkope Chinese webwinkels. Vertrouwde webwinkels als bol.com, Wehkamp en Coolblue zijn nog altijd vele malen populairder, maar voelen steeds nadrukkelijker de hete adem van de Chinezen in de nek. Taobao, Deal Extreme, Miniinthebox en vooral AliExpress concurreren met ongekend lage prijzen.

Alibaba, het moederbedrijf van AliExpress, investeert flink in het veroveren van de Europese markt. Recent werd er een kantoor in Nederland geopend, omdat het een „groeimarkt” is. Bijna driekwart van de Nederlanders koopt weleens iets online, meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek deze maand. Daarmee behoren Nederlanders tot de top vijf van online winkelende consumenten in Europa.

Thuiswinkel.org, de Nederlandse brancheorganisatie voor webwinkels, schat in dat Nederlanders het afgelopen jaar voor 200 miljoen euro webaankopen in China hebben gedaan. „Omdat het veelal gaat om goedkope producten, valt het bedrag nog laag uit”, zegt woordvoerder Wijnand Jongen.

Wel groeit het aantal mensen dat shopt bij Chinese webwinkels hard, volgens Jongen. Daarbij helpt dat aankopen bij AliExpress tegenwoordig ook via iDeal gedaan kunnen worden. Betalen met een creditcard is voor veel mensen toch een drempel.

Lekker goedkoop

Tijd voor een peiling. Doen de lezers van deze krant ook inkopen in China? Een oproep op de Facebookpagina van het RD leverde binnen een paar uur meer dan honderd reacties op.

Het RD-publiek blijkt, gezien de reacties, groot fan van de Chinese webwinkel. De ongekend lage prijzen en gratis thuisbezorging worden geroemd. ”Niels de B” meldt al 200 bestellingen te hebben gedaan bij AliExpress. Mirjam Schuurman ontving al zo veel pakketjes uit China dat ze thuis spreken van „een pakketje van ome Ali.”

Bestelde producten variëren van haarelastiekjes van een paar cent tot laptops van een paar honderd euro. Kleding, speelgoed, sieraden, bakspullen, verlichting, elektronica en accessoires voor telefoon en computer zijn de meest genoemde categorieën.

Als nadeel wordt gezien dat pakketjes lang onderweg zijn. De levertijd ligt meestal tussen de twee en de twaalf weken. Verder valt de kwaliteit van de geleverde producten nogal eens tegen. En de maat van kleding blijft een gok, omdat Chinezen een andere bouw hebben dan Nederlanders. Voor sommige mensen kwamen de invoerrechten op duurdere goederen, vanaf 22 euro, als een onaangename verrassing. En de procedure van het retour zenden van een product blijkt niet altijd duidelijk.

Maar, zo redeneert bijna iedereen: de spullen kosten bijna niets, dus dat neem je op de koop toe. Als een jurkje van 5 euro niet past, gooi je het weg en bestel je een andere. „Je weet dat je voor die prijs een miskoop kunt doen.”

Geen goed gevoel

Opvallend is dat maar een enkeling kanttekeningen plaatst bij het bestellen van een telefoonhoesje van een paar euro aan de andere kant van de wereld. Hoe kan dit voor zo’n prijs, vraagt iemand per mail. „Dit bedrag zouden ze toch alleen al aan verzendkosten kwijt moeten zijn? Maar die rekenen ze niet.”

Erik Meinten stelt dat de plaatselijke middenstand op deze manier om zeep wordt geholpen. Ook Ritie Veening-Koopman is kritisch. „Ik heb een keer iets besteld bij AliExpress, maar ik heb er geen goed gevoel bij.” Ze vraagt zich af waar de producten gemaakt worden en ze is bang dat er kinderarbeid aan te pas komt. Anderen gaan de discussie aan met Ritie. „Of je nu goedkope spullen hier koopt in de winkel of via een Chinese webwinkel maakt niets uit.” En iemand anders: „Je helpt de mensen in China echt niet door hun webwinkels te gaan boycotten.”

Wijnand Jongen van Thuiswinkel.org heeft wel een verklaring voor de lage prijzen bij Aziatische webshops. „Ten eerste wordt er in China heel goedkoop geproduceerd in enorme aantallen. Ten tweede stimuleert de Chinese overheid de export door ondermeer minimale verzendkosten te rekenen.”

Maar zijn de aangeboden producten ook eerlijk? Jongen hanteert altijd de uitdrukking „als het te mooi is om waar te zijn, dan is het ook te mooi om waar te zijn.” Een iPhone die in China wordt aangeboden voor 100 euro is dus te mooi om waar te zijn. Dat is namaak.

Iemand de dupe

Lector ethiek en technologie aan de Saxion Hogeschool Martine Vonk vindt het een slechte tendens dat consumenten steeds meer bestellen bij webshops aan de andere kant van de wereld. „Met zulke prijzen is het duidelijk dat er iemand de dupe is. Dat kan de arbeider zijn of het milieu, of nog iets anders. Maar duidelijk is dat iemand de prijs betaalt.”

Vonk adviseert om alleen te kopen bij webshops met een keurmerk. „Ik koop dus niet bij AliExpress. Je wilt toch geen product in huis halen dat onder slechte arbeidsomstandigheden gemaakt is? Ga eerst op zoek naar informatie over de winkel of het product. Als je al op AliExpress zit, ben je te laat. Dan laat je je heel makkelijk verleiden tot een aankoop.”

Zeggen dat het niet uitmaakt of één persoon meer of minder inkopen doet bij dubieuze webshops vindt Vonk te makkelijk gedacht. „We onderschatten wat we samen kunnen bereiken.”

De VPRO zond deze maand de documentaireserie ”De prijsvechter” uit, waarin oorzaak en gevolg van onze „goedkooplust” worden belicht. Indringend zijn de beelden van werknemers in Chinese speelgoedfabrieken. Jonge mensen van het platteland, die lange dagen maken door geestdodend werk te doen in grote fabriekshallen. Aan het eind van de werkdag gaan ze naar een flat op het fabrieksterrein, waar ze een slaapzaal delen met collega’s.

Meer dan 2 euro per uur verdienen deze arbeiders meestal niet. „Zij betalen de prijs van goedkoop. Het zijn verkapte dwangarbeiders.”

Een brandweerwagen van Playmobil

Is AliExpress echt zo goedkoop? Zitten er addertjes onder het gras? De proef op de som.

Na het intikken van ”playmobil” in de zoekbalk, komen er meer dan 800 producten te voorschijn. Vaak wordt gedacht dat AliExpess een webwinkel is die al deze Playmobil aanbiedt, maar dat is niet zo. Vergelijk het met marktplaats.nl: het is slechts een platform waar mensen en bedrijven producten aanbieden.

In dit geval biedt Haixun Toys een brandweerwagen aan voor nog geen 7 euro. Wie dat vergelijkt met een brandweerwagen van het echte merk Playmobil op bol.com, ziet een verschil van 43 euro. Haixun is dan ook een winkel die Playmobil namaakt.

Betalen gaat gemakkelijk via iDeal. De brandweerwagen wordt binnen 20 tot 38 dagen gratis thuisbezorgd, meldt de gebrekkige beschrijving. Na vier weken staat een pakketbezorger voor de deur.

De brandweerwagen stelt enigzins teleur. Op het plaatje en in de beschrijving op internet leek hij niet van Playmobil te onderscheiden, maar dit is een slecht afgewerkte en lelijke wagen.

Het is maar goed dat de bestelling niet meer dan 22 euro heeft gekost, anders hadden er ook nog invoerrechten betaald moeten worden.

Wat nu te doen met dit speelgoed? Bij bol.com kan het eenvoudig teruggestuurd worden, maar dat ligt nu wat ingewikkelder. Haixun Toys biedt alleen aan om te ruilen als het product anders blijkt dan beschreven. En de koper draait op voor de kosten van het terugsturen. Vandaar dat de meeste mensen die moeite niet eens nemen. Al zijn er ook aanbieders die het aankoopbedrag bij ontevredenheid teruggeven, zonder dat het product teruggezonden moet worden. De conclusie van de Consumentenbond kan volledig onderschreven worden: „De kans op een miskoop is aanzienlijk. Koop daarom geen complexe producten via een Chinese webshop, de kwaliteit is online slecht te beoordelen. Daarnaast sta je bij een geschil juridisch niet sterk.”

Kitscherige bruidskleding uit China

De RD-oproep om ervaringen met AliExpress te delen leverde een bijzondere inzending op. Nelly Ockhuijsen van Little Flowers, maker van bruidskinderkleding, meldt dat de Chinese webwinkel ongevraagd foto’s gebruikt van haar kleding. Een foto van een kinderjurk van Little Flowers wordt getoond door het Chinese Nicolas’s kids boutique, onderdeel van Dongming He uit Guangzhou.

Ockhuijsen besloot haar eigen jurk, vijf keer goedkoper dan in haar eigen winkel, te bestellen in China. Toen de jurk geleverd werd, kon hij meteen de vuilnisbak in. „Afschuwelijke stof, erg kitsch. En ook de maatvoering klopte niet.”

Little Flowers zegt last te hebben van de praktijken van AliExpress. „Soms denken mensen dat wij onze kleding daar inkopen en hier voor veel meer geld verkopen.” Bezwaar heeft ze nog niet gemaakt. „Het is een komen en gaan van leveranciers. Sommigen verkopen er maar 24 uur nepproducten en zijn dan weer verdwenen. Ik hoop dat de Ali-hype snel voorbij is.”