Ex-dakloze ontmoet na tien jaar zijn zus weer
Via Facebook haalde hij contacten met oude vrienden aan. Ook ontmoette hij na tien jaar zijn zus weer en bracht hij de jaarwisseling bij haar door. Ex-dakloze Hans: „Ik ben met sprongen vooruitgegaan.”
In de woonkamer van zijn flat in Rotterdam-Hillegersberg zit Hans (65) op zijn praatstoel. Johanna, zijn woonbegeleider van stichting Ontmoeting, heeft net de lopende zaken met hem besproken. Even later schuift Theo aan, een vriend met wie hij wekelijks contact heeft. Ze kennen elkaar al zo’n dertig jaar en waren jarenlang beiden actief in een hondenrenvereniging.
Een halfjaar geleden vertelde Hans in deze krant hoe hij in 2013 dakloos raakte en een periode in een caravan bivakkeerde. Via een veldwerker van Ontmoeting kwam hij terecht in het sociaal pension van de organisatie in Hoek van Holland, waar hij vaak kookte voor de bewoners. Na 22 maanden verhuisde hij, vorig jaar mei, naar een seniorenflat aan de rand van Rotterdam. Vanaf de zevende verdieping heeft hij een fraai uitzicht op het nabijgelegen bos.
Hoe het nu met hem gaat? Prima, zegt Hans. Enthousiast vertelt hij over contacten met mensen op zijn etage, voor wie hij vaak hand- en spandiensten verricht. „Voor een buurvrouw schilderde ik de hal. Ik hang ook weleens een lampje op of help als iemand de deur van de wasmachine niet openkrijgt. Voor een vrouw die niet goed meer kan lezen, leg ik altijd de medicijnen klaar.”
Recent ving hij familie van een 80-jarige buurvrouw op, die in huis was gevallen en niet meer overeind kwam. „Via mijn balkon klom een zoon van de buurvrouw naar dat van haar. Hij zag haar liggen, maar de deur was op slot. Ik heb 1-1-2 gebeld en iedereen koffie gegeven. Gelukkig liep het goed af”, vertelt Hans. „Hij is zo’n beetje de redder in nood geworden hier op de gang”, zegt Johanna van Ontmoeting.
Bus en tram
Door een regeling van de gemeente Rotterdam voor AOW’ers kan Hans er tegenwoordig gemakkelijker opuit met het openbaar vervoer. „Sinds ik 65 jaar en 6 maanden ben, mag ik vrij reizen in het hele gebied van de RET, de Rotterdamse bus, metro en tram.”
Hij gebruikt die mogelijkheid onder meer om naar Theo te gaan, die in de wijk Zevenkamp woont. „In de zomer doe ik het op de fiets in een halfuur. Maar in de winter is het me te koud.” Voor de rit met het ov hoeft hij nu niet twee keer 3 euro te betalen. „Dat is voor mij erg veel. Vaak doe ik op zondag bij Theo mijn was. Beneden in mijn flat kost het 3 euro, en 1 euro voor de droger.”
Het verhaal illustreert dat Hans, die kampt met schulden uit het verleden, goed op zijn financiën moet letten. „Sinds een maand heb ik AOW en twee pensioentjes. Ik ben geen steuntrekker meer.” De Kredietbank, die hem helpt bij budgetbeheer, maakt elke dinsdag 50 euro over naar zijn rekening. „Voor eten, drinken en roken. Ik ga meestal naar de ALDI of haal bij Albert Heijn wat in de reclame is. Soms neemt Theo wat boodschappen voor me mee.”
De Kredietbank is bezig alle schulden van Hans in kaart te brengen. Daarna volgt waarschijnlijk een traject van drie jaar schuldsanering, waarin hij ook structureel zuinig zal moeten leven. Door zijn krappe beurs nam hij nog niet vaak deel aan activiteiten in de seniorenflat, zoals bingo of biljart. „Daarvoor moet je 14 euro per maand contributie betalen. Misschien kan ik daar nog iets voor regelen.”
Petekinderen
Er ging een wereld voor Hans open toen hij kennismaakte met Facebook en half november zijn eigen profielpagina aanmaakte. „Ik heb nu bijna elke dag contact met m’n petekinderen en zie regelmatig nieuwe foto’s van ze.” Ook haalde hij via het sociale netwerk banden aan met oude bekenden, zoals leden van de hondenvereniging, die hij soms jaren niet had gesproken.
Bijzonder was dat hij eind vorig jaar via Facebook contact kreeg met zijn zus, die hij tien jaar niet had gezien. „Dat had geen speciale reden. Het kwam er gewoon niet van. Jarenlang was ik druk met werken, werken, werken. Ik had geen tijd voor familie”, zegt Hans, die onder meer heeft gevaren op de Holland Amerika Lijn en later taxichauffeur en pakketbezorger was.
Nadat hij en zijn zus elkaar via Facebook enkele berichten hadden gestuurd, volgde er een telefoongesprek van twee uur. Hans, geëmotioneerd: „Toen moest ik met mijn billen bloot. Ik vertelde haar wat er de afgelopen jaren allemaal is gebeurd. Daar schaam ik me niet meer voor. We hebben elkaar na dat gesprek ontmoet. Met oud en nieuw ben ik bij m’n zus en haar gezin geweest.”
„Door internet is je wereld een stuk groter geworden”, merkt Johanna op. „Je hebt ook ontdekt wat je allemaal met je DigiD kunt regelen.” Hans: „In het begin werkten we iedere keer stapels post door als Johanna kwam. Nu regel ik veel via internet en heb ik een goed overzicht over zaken zoals de zorg- en huurtoeslag. Ik kan niet meer zonder.”
Tegen Johanna: „Op mijnoverheid.nl stond jouw e-mailadres nog bij mijn naam. Dat heb ik net veranderd in m’n eigen mailadres.” „Helemaal goed”, zegt Johanna, die gaat uitzoeken of Hans een goedkoper abonnement voor tv, telefoon en internet kan afsluiten. Dat levert hem mogelijk een besparing van 5 euro per maand op.
De woonbegeleider bezoekt haar cliënt nog eens in de drie weken. „We merkten allebei dat het niet meer nodig is dat ik vaker kom. Als er tussendoor iets is, mailt Hans me wel.”
Garnalencocktail
In de weken dat zijn woonbegeleider hem niet bezocht, kwam er voorheen een vrijwilliger bij Hans, via Ontmoetingnetwerken. „Die heb ik de laan uit gestuurd”, zegt hij met een lach. Serieuzer: „Hij mag altijd komen voor een bakje koffie, maar ik denk dat hij bij anderen meer nodig is dan bij mij. Ik heb genoeg contacten.”
Zo was Theo op tweede kerstdag bij hem. Hans zorgde voor een uitgebreid diner. „Ik had een garnalencocktail en kreeftensoep gemaakt, varkenshaas met spekjes en stoofpeertjes. En natuurlijk aten we ijs met slagroom. We hebben er goed van gegeten.”
Als hij aan het begin van dit jaar de balans opmaakt, is Hans positief gestemd. „Sinds ik hier woon, heb ik alles bereikt wat ik wilde bereiken. Verdere wensen heb ik niet. Of ja, misschien toch nog één. Ik zou wel weer een hond willen. Geen puppy, maar bijvoorbeeld een opvanghond van iemand die er niet meer voor kan zorgen. Daar kan ik dan lekker mee gaan wandelen in het bos.”
Wakker liggen voor een examen
In zijn dromen komen de barre winterse omstandigheden van een jaar geleden soms nog terug. Toen bivakkeerde Hüseyin in een tuinhuisje zonder stroom en water. „Ik denk weleens: Hoe heb ik die kou overleefd?”
Op deze winterdag zit Hüseyin (47) met een jas aan en een wollen muts op voor een open raam te roken. Op een bed achter in zijn kamer in de Thuishaven van Ontmoeting (zie ook kader) speelt Judith, zijn Hongaarse vriendin, een spelletje op haar smartphone.
In mei vorig jaar huilde Hüseyin van geluk, toen hij na een periode van dakloosheid een kamer met keukenblok kreeg in de nieuwe Thuishaven in Rotterdam Charlois. Twee maanden later vertelde hij in deze krant dat hij na een zware periode tot rust kwam en weer vooruit begon te kijken. „Ik wil mijn leven stap voor stap opbouwen”, zei hij toen.
Nu, een halfjaar later, vertelt Hüseyin dat hij vooral druk is met „veel briefjes”, ofwel alle papieren die moeten worden verzameld en geordend om de schuldsanering te kunnen starten. „Doordat ik een tijdje dakloos ben geweest, was ik uitgeschreven bij de gemeente Rotterdam. Toen zijn er papieren kwijtgeraakt van de bank en de Belastingdienst en zo”, zegt de voormalige eigenaar van onder meer een glazenwassersbedrijf.
Ribben gebroken
Afgelopen zomer was Hüseyin van plan als vrijwilliger aan de slag te gaan in een kringloopwinkel van Ontmoeting. Daar is het niet van gekomen. „Het was niet verplicht en ik heb er niets meer van gehoord. Ik ben ook ziek geweest.”
Toen hij eind vorig jaar rugklachten had, vroeg Hüseyin zijn zwager hem te masseren. „Hij heeft te hard op me gedrukt, waardoor een paar ribben kapot gingen. Het deed ontzettend pijn. Ik moest naar het ziekenhuis en slikte een poosje drie keer per dag morfine. Daardoor kwam ik 10 kilo aan. Ik sliep bijna de hele dag.”
Inmiddels gaat het beter en richt Hüseyin zich op het zoeken van werk. „Ik heb een gesprek gehad bij de sociale dienst over een baan als schilder, beveiliger of taxichauffeur. Daarna belde m’n broertje, dat een bedrijf heeft voor bliksembeveiliging. Hij vroeg of ik als onderaannemer voor hem wil werken. Daarvoor moet ik eerst een certificaat halen.”
Nadat hij een cursus had gevolgd, deed Hüseyin in december het VCA-basisexamen om het benodigde veiligheidscertificaat te bemachtigen. „Je mocht twaalf fouten maken, ik had er zeventien. Nu wacht ik op de oproep voor een herkansing. Als ik m’n papiertje heb, kan ik voor mezelf beginnen. Van alleen maar thuiszitten, word ik gek. Ik heb altijd gewerkt.”
Hüseyin maakt zich zorgen over het komende examen. „Ik ben zenuwachtig, kan er soms niet van slapen. Wat moet ik doen als ik het niet haal? Dan moet ik iets anders bedenken. Werk is belangrijk. Je hebt dan een normaal inkomen en het is weer leuk om weekend te hebben. Nu heb ik elke dag weekend. Dat is saai.”
Familie
Veel tijd brengt Hüseyin door met zijn vriendin, die elders begeleiding krijgt van het Leger des Heils. „Het gaat goed met haar. Ze is druk bezig de Nederlandse taal te leren en wil dan een tandartsopleiding gaan volgen.” Zijn vriendin zorgt ervoor dat Hüseyin goed te eten krijgt. „Ik kan niet koken”, zegt hij met een lach. „Alleen spaghetti maken en een ei koken.”
Regelmatig bezoekt Hüseyin familie, zoals zijn zus en zwager, en ontmoet hij zijn beide kinderen, die bij hun moeder elders in Rotterdam wonen. „Mijn zoon is 17. Hij kan goed voetballen en krijgt misschien een contract bij een Turkse voetbalclub. Ik ben trots op hem. Mijn dochter is 22 en werkt op de markt.”
Met Kerst bezocht hij zijn bijna 90-jarige opa in Vlaardingen. „Hij heet ook Hüseyin; ik ben naar hem vernoemd. Hij was blij dat ik kwam. Ik had hem bijna een jaar niet gezien. Op de scooter van m’n zoon ben ik erheen gereden. Dat is goedkoper dan met de bus of de tram.”
Buiten zijn familie heeft Hüseyin weinig contacten. „Toen ik een bedrijf, een Amerikaanse auto en veel geld had, had ik ook veel vrienden. Die ben ik bijna allemaal kwijtgeraakt. Sommigen kijken bewust de andere kant op als ze me op straat tegenkomen. Dat doet pijn.”
Hüseyin heeft één Turkse vriend bij wie hij soms gaat koffiedrinken. „Hij is de enige die me altijd is blijven steunen en zegt: „Het komt goed.” Mijn opa zei eerder: „Jouw vrienden komen alleen voor je geld.” Dat geloofde ik niet. Nu weet ik dat hij toch gelijk had.”
Dromen
Hoewel de periode van dakloosheid achter hem ligt, laat die Hüseyin nog niet los. „Soms zie ik in mijn dromen het tuinhuis waar ik vorige winter zat, zonder water en stroom. Ik had niet altijd eten. Het was een heel zware tijd. Ik denk weleens: Hoe heb ik die kou overleefd? Misschien went een lichaam eraan. Maar waar ik nu zit, is het tien keer beter.”
In mei woont Hüseyin een jaar in de Thuishaven van Ontmoeting. Rond die tijd zou hij moeten doorstromen naar eigen woonruimte. „Ik heb er met mijn begeleider over gesproken. Hij heeft een urgentieverklaring voor me aangevraagd. Vroeger had ik een mooi huis op een goede locatie. Nu moet ik afwachten waar ik een woning krijg. Ik ben al blij als ik iets heb, maar een huis op de begane grond met een tuin zou het mooiste zijn.”
Op termijn hoopt hij met zijn vriendin te gaan samenwonen. „Zij moet haar leven eerst ook goed op de rails krijgen. We doen alles stap voor stap.” Judith schenkt koffie in en knikt instemmend. „Huis, werk, baby”, zo vat ze haar toekomstbeeld met een glimlach samen.
De begeleiding van Ontmoeting kan Hüseyin voorlopig nog niet missen, zegt hij. „Die mensen staan altijd voor me klaar. Dat geeft me rust. Ze zijn als familie voor me. Als ik een afspraak heb op het gemeentehuis, snap ik de medewerkers niet en zij snappen mij niet. Wanneer er iemand van Ontmoeting belt, is een probleem gelijk opgelost.”
Hans en Hüseyin toen en nu
Opvang bieden aan daklozen en hen in een jaar tijd voorbereiden op het doorstromen naar eigen woonruimte. Dat is een van de hoofddoelstellingen van de Thuishavens van Ontmoeting, een christelijke organisatie die met vrijwilligers en professionals steun biedt aan ex-gedetineerden, zwerfjongeren, dak-en thuislozen en multiprobleemgezinnen. De bewoners betalen een huurbijdrage en krijgen, afhankelijk van hun situatie, hulp op het gebied van schulden, budgetbeheer, dagbesteding en sociaal functioneren.
Deze krant volgt twee (voormalige) bewoners van een Thuishaven of het sociaal pension van Ontmoeting een jaar. In juli deden Hans en Hüseyin voor het eerst hun verhaal. Ze vertelden hoe ze dakloos raakten en op welke wijze Ontmoeting hun hulp bood. Nu blikken ze terug op het afgelopen halfjaar. In juli volgt het derde en laatste deel.
rd.nl/thuishavens voor de interviews die in juli 2016 verschenen.
