Stefan Paas: Hef kleine kerkelijke gemeenten niet zomaar op
In Nederland sluiten regelmatig kerken met nog enkele tientallen leden hun deuren. Prof. dr. Stefan Paas pleit ervoor deze kleine gemeenten niet zomaar op te heffen. „Laten we klein zijn of worden niet altijd als een probleem zien.”
Paas, hoogleraar missiologie aan de Theologische Universiteit Kampen en hoogleraar missiologie en interculturele theologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam, wijst er zaterdag in het Reformatorisch Dagblad op dat kleine gemeenten in het Nieuwe Testament eerder regel dan uitzondering waren. „Ik zou een gemeente met minder dan vijftig leden zeker niet opheffen”, aldus Paas.
„Het probleem is dat onze kerken qua financiën en bestuur op een bepaald niveau functioneren en dat het eigenlijk alleen vol te houden is als je meer dan honderd leden hebt. Onze organisatiestructuur, die bedoeld is kerken te steunen, staat dan in de weg.”
Een kerkverband moet zich in zulke gevallen afvragen hoe kleine gemeenten toch kunnen blijven functioneren. „Dan ontkom je er niet aan om maatregelen te nemen, bijvoorbeeld in de ambtsstructuur, en meer met vrijwilligers te gaan werken.”
Kerkplanting houdt de neergang van de kerk in het seculiere West-Europa niet tegen, denkt Paas. In zijn recent verschenen boek ”Church planting in the secular West” stelt hij dat het stichten van zo veel mogelijk gemeenten niet per definitie een middel tot groei is.
Vooral na de eeuwwisseling nam kerkplanting in West-Europa een enorme vlucht. De christelijke gereformeerde hoogleraar schat dat er de afgelopen twintig jaar een paar duizend kerken in West-Europa zijn gesticht, nieuwe migrantenkerken niet meegerekend. In Nederland kwamen er sinds 1990 zo’n 300 tot 500 gemeenten bij.
Uit cijfers uit Duitsland, Groot-Brittannië en Nederland komt naar voren dat jaarlijks gemiddeld één bekeerling –iemand zonder kerkelijke achtergrond– toetreedt per 700 à 800 kerkleden. Paas vindt dat een gezonde kerk naar méér moet verlangen. „We zouden ons moeten afvragen: ligt dat aan ons?”
De focus op numerieke groei leidt volgens hem af van waar het in de kerk om moet gaan. „Er kunnen plekken zijn waar de kerk niet groeit of zelfs krimpt, terwijl er toch mensen tot geloof komen. In de Bijbel lijkt het bij Jezus ook nooit om de aantallen te gaan. Wel om mensen, die vervolgens tot geloof komen en volgeling van Hem worden.”
Gemeentestichters moeten accepteren dat ze in de huidige omstandigheden de meerderheid van de niet-christenen niet zullen bereiken, stelt Paas. De kerken bestaan vooral uit mensen met een kerkelijke achtergrond, aangevuld met een kleine groep bekeerlingen.
