Liefde is de grootste emotionele behoefte van ieder mens. Het al dan niet ervaren daarvan heeft grote invloed op zijn relaties en gevoel van welbevinden. Het is de basis van alle andere behoeften en is minder gemakkelijk te herkennen en vervullen dan de behoefte aan voedsel en kleding.

Ouders zijn echter ook verantwoordelijk voor de emotionele groei en gezondheid van hun kind. Daarbij is het geven en ervaren van liefde nodig.

Vrijwel elke ouder houdt van zijn kind en laat dit in meerdere of mindere mate merken in het contact. Toch voelen kinderen ouderlijke liefde niet altijd zo. Zoals Eveliens moeder opmerkt, houdt haar dochter minder van lichamelijk contact dan haar andere kinderen. Als haar moeder door een knuffel wil laten merken dat ze haar waardeert, vindt Evelien dit niet zo prettig. Zij heeft blijkbaar liever andere manieren om liefde te ontvangen.

Gelukkig zijn die er ook. Het is belangrijk dat haar ouders weten of ontdekken welke manieren dit dan zijn. Zodat hun liefde toch overkomt.

Vijf talen van liefde

Gary Chapman, een Amerikaanse, christelijke gezinstherapeut, is ook in Nederland bekend geworden door zijn boeken. Samen met psychiater Ross Campbell schreef hij ”De 5 talen van de liefde van kinderen”. Hierin beschrijven zij op basis van onderzoek dat ieder kind openstaat voor vijf manieren van het ontvangen van liefde en een voorkeur heeft voor één van deze zogenoemde liefdestalen. Deze talen zijn lichamelijke aanraking, positieve woorden, tijd en aandacht, cadeaus en dienstbaarheid.

De eerste liefdestaal van een kind is de manier waarop hij liefde het beste ontvangt, begrijpt en ook zelf zijn liefde voor iemand toont. Bij volwassenen is dit net zo. Naast een eerste liefdestaal, spreekt iemand meestal ook een tweede taal. In dit geval heeft Evelien een andere eerste liefdestaal als haar broer en zusje.

Chapman stelt dat ieder kind een ”liefdestank” heeft: een emotionele kracht die hem door de uitdagingen van zijn kinder- en tienerjaren helpt. Als zijn eerste liefdestaal wordt gesproken, vult de liefdestank zich weer snel. Als een kind zich geliefd voelt en weet, is het ook gemakkelijker regels en grenzen aan te leren dan wanneer zijn liefdestank bijna leeg is.

Onvoorwaardelijke liefde

Een kind met een volle liefdestank is benaderbaarder en actiever op sociaal, intellectueel, geestelijk en relationeel gebied. Onvoorwaardelijke liefde vult de tank: als ouders hun liefde laten blijken zonder dat hun kind er iets voor doet.

Chapman meent dat opvoeders de eerste liefdestaal van een kind pas vanaf het 5e levensjaar goed kunnen ontdekken. Sowieso is het belangrijk dat ouders alle vijf de liefdestalen spreken, ook als zij de eerste liefdestaal van hun kind kennen. Want die vult de liefdestank het best. Overigens kan de eerste liefdestaal tijdens het ouder worden veranderen.

Voorlezen

Als lichamelijke aanraking iemands eerste liefdestaal is, knuffelt hij graag en wordt hij graag geknuffeld. Er zijn meer manieren van lichamelijk contact waarop deze taal wordt gesproken: een kind op schoot voorlezen, het in de lucht gooien van een peuter door een vader, het over de bol aaien door een moeder, een potje stoeien of gearmd wandelen zijn andere vormen.

Het aanraken van jonge kinderen gebeurt ook veel tijdens dagelijkse bezigheden zoals het naar bed brengen of in de kinderwagen leggen. Lichamelijke aanraking en contact door knuffelen en vasthouden is vooral in de eerste jaren heel belangrijk en nodig voor de ontwikkeling en hechting van het jonge kind.

Ook een schoolkind en een puber hebben lichamelijk contact nodig. Een knuffel van mama aan het begin en het eind van de schooldag geeft geborgenheid en zelfvertrouwen.

De vorm van lichamelijk contact kan langzaamaan veranderen van een knuffel naar ruwer contact, zoals stoeien of een high five. Dit gebeurt vooral bij jongens. Oudere kinderen en pubers hebben ook best nog behoefte aan een knuffel, maar meestal liever niet waar vrienden bij zijn. Het is goed om dat te respecteren en aanraking nooit op te dringen.

Positieve woorden

„Wat heb je dat geweldig gedaan! Wat zie je er mooi uit! Je bent een schat!” Iedereen vindt het fijn zoiets te horen.

Als iemands eerste liefdestaal ”positieve woorden” is, zijn complimentjes, lieve woorden en bemoedigingen extra belangrijk voor hem. Hij voelt zich het meest geliefd door positieve woorden. Dat kan ”ik houd van je” zijn, maar ook andere liefdevol uitgesproken woorden en complimenten.

Net als lichamelijk contact zijn positieve woorden en bemoedigingen krachtig in het overbrengen van liefde. Ze blijven een kind bij en het plukt er zijn leven lang de vruchten van.

Er is verschil tussen het prijzen om wat een kind doet en liefdevolle woorden om wie een kind is. Beide zijn nodig. Het is belangrijk dat ze gemeend en terecht zijn. Bemoedigende woorden motiveren een kind om bijvoorbeeld door te zetten met leren fietsen of vol te houden in een moeilijke schoolperiode.

Tijd en aandacht

Als tijd en aandacht de eerste liefdestaal van een kind vormen, wordt het blij van veel onverdeelde aandacht en tijd en het samen doen van activiteiten. Samen eten, meespelen met de pop, een potje voetballen, samen praten of ergens heen gaan. Zolang het maar samen is.

Tijd en aandacht geven betekent wel onverdeelde en gerichte aandacht. Dit heeft een kind nodig. Daarmee geeft een ouder het cadeau van aanwezigheid.

Het gaat hierbij niet om wát een ouder samen met het kind doet, maar vooral dát ouder en kind samen zijn en samen iets doen. Dat hoeft niet iets speciaals te zijn, zoals een bezoek aan de dierentuin. Thuis samen iets doen is ook al prima. Ook positief oogcontact is hierbij belangrijk.

Goedmaker

Cadeaus ontvangen en geven kan een krachtige uiting van liefde zijn op het moment dat ze worden gegeven, maar ook jaren later. Als ouders deze liefdestaal bij hun kind opmerken, is het belangrijk dat ze deze combineren met de andere liefdestalen. Alleen dan zal het een cadeau voelen als uiting van liefde.

Opvoeders kunnen het geven van cadeaus ook op een verkeerde manier gebruiken: als dat geen liefde overbrengen meer is, maar een goedmaker voor lange afwezigheid of gebrek aan aandacht. Dan zorgen cadeaus juist niet voor vulling van de liefdestank. Te veel cadeaus zorgen ervoor dat een kind die niet meer waardeert.

Een cadeautje hoeft niet veel geld te kosten. Een kind kan een voorwerp dat een ouder in huis vindt en met liefde doorgeeft, zelfs meer waarderen dan een duur cadeau uit de speelgoedwinkel. Een tekening als mooi cadeau inpakken of een waardebon voor extra lang voorlezen kunnen verrassende presentjes zijn.

Zorg en hulp

Een kind voelt zich bij de liefdes taal dienstbaarheid geliefd als zijn ouders of anderen iets voor hem uit liefde doen. Ouders doen elke dag sowieso veel voor hun kinderen. Die hebben hun zorg en hulp nodig. Plakt papa de lekke band of leest hij voor terwijl het kind al zelf kan lezen, dan voelt een kind met deze liefdestaal zich daardoor geliefd.

Ouders dienen de dienstbaarheid wel aan de leeftijd van hun kind aan te passen. Ook moet die leiden tot zelfstandigheid. Leer een kind hoe het iets zelf kan doen en een ander een dienst kan bewijzen. Kinderen met deze liefdestaal brengen hun liefde zelf graag over door iets voor een ander te doen: helpen met opruimen of hun moeder ontbijt op bed brengen.

Meest gevoelig

Als een ouder de eerste liefdestaal van zijn kind heeft ontdekt en deze ook spreekt, wil dat natuurlijk niet zeggen dat het kind altijd zal luisteren en nooit meer dwars is. Het gaat erom dat een kind hierdoor de ouderlijke liefde meer voelt en dit een positieve invloed heeft op de onderlinge band, zijn verdere leven en ontwikkeling en omgang met anderen.

Wanneer ouders de eerste liefdestaal van hun kind kennen, kunnen ze erop letten of ze hun liefde inderdaad overbrengen op de manier waarvoor hun kind het meest gevoelig is. Als dat niet het geval is, kunnen ze dit proberen aan te passen. Een kind kan zich verrassend anders en positiever gaan gedragen als zijn omgeving vaker zijn eerste liefdestaal spreekt.

Bron: ”De 5 talen van de liefde van kinderen”, door Gary Chapman en Ross Campbell.

Onderzoek naar eerste liefdestaal

Hoe leren Eveliens ouders haar eerste liefdestaal kennen? Het is goed om te bedenken waarvan Evelien blij wordt en hoe zij zelf haar liefde voor anderen uit.

Het kan soms een tijdje duren voordat ouders weten welke eerste liefdestaal hun kind heeft. Misschien is het goed het een aantal weken of maanden te volgen.

De eerste taal kan duidelijk worden door een aantal dingen langs te lopen:

1. Hoe uit Evelien haar liefde voor haar ouders?

2. Hoe blijkt haar liefde voor anderen?

3. Wat vraagt Evelien het meest? Bijvoorbeeld om positieve bevestiging als ze een klusje heeft gedaan.

4. Waarover klaagt ze het vaakst? „Ik baal ervan dat we zo lang niet samen hebben gewinkeld.”

5. Laat Evelien regelmatig kiezen uit twee steeds andere manieren waarop haar ouders hun liefde geven. Wil ze graag samen een spel doen of heeft ze liever dat haar ouders nu dat beloofde cadeau kopen? Zo kan duidelijk worden of haar liefdestaal ”tijd en aandacht” of ”cadeaus” is.

6. Ook is het goed om terug te denken aan recente situaties: welke liefdestaal kunnen we daarin zien? Vraagt een kind vaak om samen iets te doen, of komt het graag even gezellig praten?

Tips

• Probeer de eerste liefdestaal van uzelf en van uw kind te ontdekken.
• Spreek alle vijf de talen.
• Leg bij de benadering van het kind de nadruk op zijn eerste liefdestaal.
• Lees voor meer informatie en handvatten het boek ”De 5 talen van de liefde van kinderen”.

Wilt u reageren of hebt u vragen over opvoeding? Leg ze (anoniem) voor aan de pedagogen Mirjam Blom en Anja Helmink. Dat kan door de situatie en de (gezins)omstandigheden, liefst uitvoerig, te mailen naar: wijs@refdag.nl of te sturen naar: RD, t.a.v. redactie Wijs, Postbus 670, 7300 AR Apeldoorn.