May: Niet half in, half uit de EU
De Britse premier Theresa May wil op geen enkele wijze gebonden blijven aan de Europese Unie. In een speech dinsdagmiddag tegenover de 27 ambassadeurs van de overige EU-lidstaten zei ze dat het Verenigd Koninkrijk „niet half in” de EU zal blijven. Dinsdagmorgen waren de hoofdlijnen uit haar speech al bekend.
Na ruim een halfjaar wachten kreeg de Britse burger dinsdag enige duidelijkheid over de concrete gevolgen van de brexitstem. De premier zei twaalf onderhandelingsdoelen te willen stellen aan de Europese Unie, cirkelend rond vier hoofdgedachten.
Ten eerste wil May „helderheid en duidelijkheid” scheppen. Daar komt ze geen moment te vroeg mee. De Britse burger, in het Verenigd Koninkrijk woonachtige EU-burgers, de bankiers en de Europese Unie: ze willen allemaal duidelijkheid. De huidige onzekerheid is niet alleen ergerlijk, maar ook slecht voor de economie: de Britse pond blijft in waarde zakken.
De onderhandelingen moeten ten tweede een „sterker Verenigd Koninkrijk” opleveren. De Britse regering wil controle over de grenzen. Het aantal immigranten uit de EU, 285.000 in 2016, moet drastisch omlaag worden gebracht. Onder hen zouden namelijk veel vermeende uitkeringstrekkers en banenpikkers zijn.
Maar tegelijkertijd wensen Britse boeren hun goedkope en hardwerkende Oost-Europese krachten te behouden, eisen universiteiten vrije toegang voor hun EU-studenten en willen de bankiers in Londen dat hun klanten uit de EU gemakkelijk binnen kunnen komen.
Ten derde wil May een „toleranter en eerlijker Verenigd Koninkrijk.” Het was vanmorgen echter nog gissen hoe May haar land zonder de EU „eerlijker” gaat maken dan voorheen.
Ten slotte wil de Britse regering streven naar een „werkelijk wereldwijd invloedrijk Verenigd Koninkrijk.” May zal de ambassadeurs voorhouden dat Groot-Brittannië hun „goede vriend en beste buur” zal blijven, maar dat ook wil zijn voor landen buiten de Europese Unie. Het idee hierachter is dat het VK zonder de dwingende EU-regeltjes in staat is om wereldwijd veel betere handelsconnecties te krijgen.
Of dat het geval zal zijn, is maar zeer de vraag. In ieder geval zal het Verenigd Koninkrijk geen vrije toegang meer hebben tot de Europese gemeenschappelijke markt. May wil een nieuw handelsverdrag met de EU. Maar de EU zal ongetwijfeld met handelstarieven komen, die de Britse burger in eerste instantie juist pijn zullen doen in de portemonnee.
Naar verwachting zou May dinsdag ook duidelijkheid geven hoelang de realisatie van de brexit gaat duren. De EU heeft bij monde van de Maltese premier Joseph Muscat, de huidige voorzitter van de EU, laten weten dat het Europees Hof van Justitie de rechterlijke macht zal blijven in de tussentijd. Juist van de vele regeltjes die vanuit dit hof zijn gekomen, willen de Britten af.
Het eigen Britse hooggerechtshof zal daarnaast aan het eind van de maand oordelen of het Britse parlement toestemming moet geven om de EU te verlaten. Eén ding staat vast: ook na vandaag blijft er veel onzeker.