Ook eind vorige week was het raak: Jason Robinson, een inwoner van Vestaburg in de Amerikaanse staat Michigan fimde er één in de Pinerivier. „Ik heb iets heel opmerkelijks gezien, iets wat je niet verwacht”, laat hij weten op de nieuwssite MLive.com.

De ronde ijsschijf lijkt met opzet uitgesneden te zijn, maar is spontaan ontstaan. De schijf draait al dagenlang langzaam tegen de klok in.

Al ruim honderd jaar proberen wetenschappers het raadsel van het ontstaan van de ijsschijven te verklaren, maar zonder resultaat. Het blijkt veel ingewikkelder dan gedacht.

Onverklaarbaar

De meest gangbare verklaring is nu dat koude, dichte lucht die zich in een draaiende beweging over een ijsvlakte beweegt, er een ronde schijf in uitslijpt. Dat het werkelijk zo gaat, heeft echter nog niemand aangetoond.

De schijven zijn in de regel 1 tot 200 meter in doorsnede, maar ze bewegen zich niet geheel volgens de natuurwetten. Kleine schijven bewegen zich niet sneller dat grote, zoals verwacht, maar ongeveer even snel. Schijven draaien niet alleen in stromend water –dat is nog verklaarbaar– ook in stilstaand water blijken ze rond te draaien, maar zonder aanwijsbare oorzaak.

Watertemperatuur

Het verschijnsel intrigeerde Stéphane Dorbolo van de Belgische universiteit van Luik: hoe kunnen de schijven ontstaan en zonder aanwijsbare oorzaak gaan draaien? Met haar team voerde ze metingen uit.

Het draaien van de schijven bleek niet af te hangen van de stroming van het water, maar wel van de watertemperatuur. Water heeft zijn grootste dichtheid bij 4 graden Celsius, en dat is van belang.

Het mechanisme is als volgt: de ijsschijf koelt het water eronder af. Als het water een temperatuur bereikt van 4 graden Celsius, wordt het zwaarder en zinkt nar beneden. Daardoor ontstaat een ronddraaiende beweging in het water onder het ijs. Hierdoor gaat de ijsschijf draaien. Dorbolo en haar team publiceerde de ontdekking in Physical Review E.

Maar hoe komt de schijf aan zijn perfect ronde vorm? Dat is tot op heden nog steeds niet opgehelderd.