Voorheen kwamen er elk jaar zo’n vijf aanvragen bij de Sefarden binnen om de wortels na te trekken. In 2016 waren dat er 400, meldden Israëlische en Britse media de afgelopen dagen.

Sinds 2015 is het voor nakomelingen van Sefardische Joden die zijn gevlucht voor de inquisitie mogelijk een Portugees paspoort krijgen. Het aantal Joden dat vanaf 1492 uit Spanje en Portugal is gevlucht, loopt in de honderdduizenden. In dat jaar kregen de Joden op het Iberisch schiereiland de keuze tussen bekering (tot de Rooms-Katholieke Kerk) of verbanning. Als Jood blijven voortleven zou uitlopen op de brandstapel.

Door deze vervolging verspreidden honderdduizenden van hen zich over heel Europa. Het is niet duidelijk hoeveel van hun nakomelingen nu in Groot-Brittannië wonen, maar dat wordt geschat op enkele duizenden. In Londen zijn, net als in veel andere hoofdsteden, archieven waar Joden kunnen naspeuren of ze van Sefardische afkomst zijn. Bij dit archief in Londen is het na het referendum over het EU-lidmaatschap op 23 juni veel drukker dan voorheen. „Op het moment dat de brexit zeker werd, zagen wij een stijging in de aanvragen”, aldus de directeur Alison Rosen van S&P Sephardic Community. „Vroeger kregen we misschien één aanvraag in de maand. Nu nu gaat het om meerdere per week.”

Opvallend is dat alleen Portugal te maken heeft met een grote toeloop van Sefardische Joden uit Groot-Brittannië. Spanje nam in 2015 een vergelijkbare wet aan, maar die is strenger. Spanje eist bijvoorbeeld dat nieuwkomers de taal een beetje kennen en dat ze regelmatig in het land komen. Bovendien kost het indienen van een aanvraag 100 euro. Portugal kent deze drempels niet.

Het is vooral het Britse vertrek uit de Europese Unie dat Joden prikkelt een extra paspoort te verwerven. „Ik denk dat mensen zenuwachtig zijn en denken dat een Europees paspoort hun winst oplevert”, aldus dr. Michael Rothwell van de Joodse gemeenschap in Portugal tegenover de media. „Het burgerschap van een EU-land heeft voordelen.” Rothwell ziet trouwens ook belangstelling van duizenden Sefarden uit Turkije. Hij verklaart dit vanuit de politieke onrust in dat land.

Britse Joden zijn net als hun volksgenoten in de rest van de wereld sterk internationaal ingesteld. Het besluit over een brexit is daarom in de Joodse gemeenschap extra hard aangekomen. Velen van hen voelen zich veel meer Europeaan of wereldburger dan Engels of Brits.

Veel ambassades van EU-lidstaten in Londen hadden na het referendum in juni te maken met een stijging van het aantal aanvragen voor een paspoort. De Nederlandse vertegenwoordiging kreeg in de eerste weken een verdubbeling van het normale aantal aanvragen.

De Duitse ambassade in Londen kreeg vorig jaar zelfs 550 aanvragen voor het Duitse staatsburgerschap, meldde de Jüdische Allgemeine dinsdag. In eerdere jaren was dit aantal stabiel op zo’n 25.

Britse Joden doen een beroep op artikel 116 in de Duitse grondwet. Dat artikel biedt de mogelijkheid dat nazaten van hen die tijdens de nazitijd tussen 1933 en 1945 zijn gevlucht, in hun rechten worden hersteld. In Israël heeft de Duitse vertegenwoordiging al jaren te maken met een toeloop van Joden die een Duits paspoort willen hebben.

De afgelopen maanden hebben ook honderden Britse advocaten in Ierland aanvragen gedaan om zich in Ierland te laten registreren. Ierland blijft in de EU, en heeft dezelfde taal en een vergelijkbaar rechtsstelsel. Een registratie in een EU-land maakt het voor de Britse juristen mogelijk om internationaal te blijven optreden of bijvoorbeeld zaken te voeren bij het Europees Hof van Justitie in Luxemburg.