De anekdotes hierover verschillen. De bekendste is dat Evans op weg naar huis, toen hij net ”De Christenreis” van Bunyan had gekocht, door zes oude makkers werd aangevallen. Een van hen verwondde hem met een stok in het oog. Een ander verhaal is dat het gemis van een oog te wijten was aan een terugval in zijn oude zondige leven.

Hoe het ook zij, Evans werd bekend als ”de eenogige predikant van Wales”. Dat was echter niet zijn enige bijnaam. Vanwege zijn allegorische preekwijze heette hij ook wel ”de Bunyan van Wales”. Hij vond niet alleen zijn leven beschreven in ”De Christenreis”, maar gebruikte ook beelden eruit om zijn boodschap te illustreren. Deze maand is het 250 jaar geleden dat hij in Midden-Wales werd geboren, op eerste kerstdag 1766.

Evans geboortestreek was halverwege de achttiende eeuw gehuld in een geestelijke duisternis. In het zuiden van Wales waren echter opwekkingen begonnen, die zich in de jaren 1780 naar het midden van het land uitbreidden. De jonge Christmas Evans werd ook in het hart geraakt. Hoewel zijn geweten sprak, kende hij tot nog toe de Heere niet. Later getuigde hij: „De vrees voor een onverzoende dood heeft mij altijd sterk beroerd (zelfs in mijn kindsheid) en deze angst bleef mij bij totdat ik ingewonnen werd om op Christus te rusten.”

Het licht dat in zijn ziel opging was aanvankelijk zwak. Hij was nog zo onwetend en smeekte om meer licht. Zekerheid kreeg hij toen hij „leerde dat de gerechtigheid van Christus de enige pleitgrond voor God is.” Hij nam toe in kennis en genade en werd toegerust voor het wondere ambt van predikant. In tegenstelling tot de vele calvinistische methodisten in zijn vaderland, koos hij voor het baptistische standpunt ten aanzien van de doop. Hij was ruim twintig jaar toen hij zich liet dopen in de rivier de Duar.

Het schiereiland Lly werd zijn eerste arbeidsveld. Hier preekte hij vaak in de openlucht. De methodistische opwekkingsprediker Robert Roberts van Clynnog had veel invloed op hem. Velen kwamen onder diens prediking tot bekering.

Ook Evans gewaagde van veel vrucht op zijn preken. Hij en anderen getuigden van de tegenwoordigheid van God onder zijn bediening. „De kerken en kerkhoven waren, midden in de oogsttijd, stampvol mensen die samendrongen om mij te kunnen horen.” Kwamen zij voor zijn allegorische preekwijze of voor de inhoud van de boodschap? Evans schreef: „Hele menigten, mannen en vrouwen, smolten weg onder de kracht van het Woord.”

In de verschillende plaatsen en gebieden –het donkere eiland Anglesey in het noorden van Wales, Caerphilly in het zuiden– had hij veel zegen. Het kruis van Golgotha was het centrale thema van zijn prediking. Hij had een diep inzicht in de rechtvaardiging door het geloof. Evans sprak uit eigen ervaring toen hij op een keer vertolkte wat de rechtvaardiging inhield: „We herinneren ons de zware last die zo zwaar op ons drukte en hoe die van onze schouders afviel bij het zien op het kruis. We herinneren ons de tijd toen de ogen van onze ziel geopend werden om het kwaad van de zonde, de verdorvenheid van onze harten te zien en de uitnemendheid van onze Verlosser.” De beschrijving van Bunyan over Christen die het zondenpak bij het kruis kwijtraakt kende hij bij bevinding.

De zegenrijke bediening van Evans had ook een zwarte bladzijde. Hij kwam onder bekoring van de theologie van de Schot Robert Sandeman, die het wezen van het geloof beperkte tot een verstandelijke aanvaarding van het Evangelie. De Britse predikant Benjamin A. Ramsbottom (1929), die het leven van Evans beschreef, spreekt van een „bevriezende, dodelijke invloed” van deze leerstellingen. Evans verkilde door deze stellingen, en dat was ook bij zijn hoorders het geval. Hoe verwoestend is een geloofsdefinitie die niet verder komt dan het verstand.

Evans maakte als het ware een tweede bekering mee toen hij inzag dat hij op een dwaalweg verkeerde en zich voor de Heere moest verootmoedigen. Hij vernieuwde zijn verbond met God en de Heilige Geest gaf een herleving in zijn ziel. Zijn preek over de ”dodenakker” (Rom. 5:15) moeten wij zien in het kader van zijn geestelijke achteruitgang en herstel. Het is zijn bekendste preek. In deze kracht ging hij voort, ook tijdens de laatste dagen die hij in Carnearfon doorbracht.

Evans overleed op 19 juli 1838 in de buurt van Swansea in het zuiden van Wales. Bij de voormalige kapel van de Bethesda Baptistgemeente is zijn grafmonument nog te vinden.

Hoop voor woestijnreizigers

„Maar zij die in de goddelijke gunst hersteld zijn, kunnen weleens worden neergedrukt en in verzoeking vallen. Zij kunnen tegen God murmureren en terugverlangen naar Egypte. Zij zijn door de zee geleid en hebben aan de kust van de bevrijding hun lofzangen gezongen. Maar tussen hen en Kanaän is toch nog een huilende wildernis, een lange en vermoeiende pelgrimsreis. Vijandige volken, vurige slangen, gebrek aan voedsel en ook de rivier de Jordaan. Vrees vanbinnen en strijd vanbuiten. Zij kunnen ontmoedigd raken en in verzoeking vallen. Maar vrees niet, o wormpje Jakobs! Als wij, toen wij vijanden waren, met God verzoend zijn door de dood Zijns Zoons, veel meer zullen wij, verzoend zijnde, behouden worden door Zijn leven” (Rom. 5:10). Zijn dood was de prijs voor onze verlossing. Zijn leven verzekert vrijheid voor de gelovige. Als Hij door Zijn dood u in de nacht door de Rode Zee geleid heeft, kan Hij door Zijn leven u op dag door de Jordaan leiden.”

(Uit een preek van Christmas Evans over Romeinen 5:15)

Aangevochten roeping tot het ambt

„Hoewel ik de gave des woords had en ik dorstte naar kennis om anderen te kunnen onderwijzen en hoewel er heel veel mensen waren die mij graag wilden horen preken, toch drukte de angst om niet door God geroepen te zijn zo zwaar op mij dat ik van mijn paard steeg, het dier vastbond en daar dichtbij het veld inging om te bidden. Kom, ik zal u de plaats aanwijzen, want als ik op die plaats sta, zal ik het mij beter kunnen herinneren. Of iemand mij kon zien kon mij niet schelen, want het leek wel of het einde aller dingen over mij gekomen was. God was mijn arme ziel echter genadig en ik ontving daar de zegen van Jakob. Het was alsof ik de hemelen geopend zag.”

Lees ook in Digibron

Gezalfd prediker autoritair in optreden : Ds. Chrismas Evans werd wel “de Bunyan van Wales” genoemd - door F. van Holten (Reformatorisch Dagblad, 20-10-1995)

Onbekende baptistenprediker Evans was de Bunyan van Wales : „Dramatische prediking, vol dialogen, maakte indruk op zijn tijdgenoten” - door drs. P. de Vries (Reformatorisch Dagblad, 10-08-1990)