Extra geld defensie moet breekpunt bij formatie zijn
De marine als zinkend schip. Dat beeld schetst luitenant-generaal Verkerk van de Koninklijke Marine in het marineblad Alle Hens. De zeemacht staat er volgens hem slecht voor: het budget is ontoereikend, de vloot is versleten en verouderd. Marinemensen beginnen te klagen. En te vragen om de juiste spullen, zodat ze hun werk op een professionele manier kunnen doen.
Verkerk kan hen niet geruststellen. Terwijl wereldwijd de dreiging toeneemt en Trump Europa oproept zijn eigen broek op te houden, talmt de politiek volgens hem met de aankoop van nieuw materieel ter vervanging van bijvoorbeeld de onderzeeboten.
Als hoge defensiefunctionarissen als Verkerk zich openlijk beginnen te roeren, dan is dat een niet te negeren signaal dat de nood nu écht aan de man is. Militairen staan er immers om bekend dat ze politieke besluiten altijd loyaal uitvoeren, vrijwel nooit demonstreren en sowieso niet staken.
Mannen als Verkerk hebben echter een dubbele loyaliteit: naar de politiek, maar zeker ook naar hun eigen mensen. Die laatste loyaliteit kan Verkerk steeds minder waarmaken: de tijd dat hij zijn ondergeschikten met mooie beloften tevreden kon stellen, is voorbij.
De enige die hem kan helpen, is de politiek. Kan Verkerk er gerust op zijn dat die hem niet langer in de kou laat staan? Op het eerste gezicht lijkt dat zo te zijn. Algemeen wordt in Den Haag erkend dat er meer geld naar defensie moet. Vrijwel alle partijen bieden in hun verkiezingsprogramma’s tegen elkaar op: de een belooft nog meer extra euro’s dan de ander.
Verkerks mannen zullen dus gewoon nog even geduld moeten hebben: na de Kamerverkiezingen in maart zal defensie er bij de formatie van een nieuw kabinet flink op vooruitgaan. Zou je denken.
Maar zo eenvoudig is het niet. Te vaak legt de krijgsmacht het bij de verdeling van het geld uit de huishoudpot voor Nederland af tegen andere posten. Er is geen enkele garantie dat dit scenario straks niet opnieuw werkelijkheid wordt. Ondanks de economische groei, waardoor er dus meer geld te verdelen is. En ondanks de beloftes die partijen nu doen aan hun kiezers –onder wie militairen– en aan onze NAVO-bondgenoten.
Voor de verdere ontwikkeling van ons land en de bevordering van de internationale rechtsorde blijft veiligheid noodzakelijke voorwaarde nummer één. Zonder vrede kunnen kinderen niet naar school. Kunnen we goede zorg wel vergeten. Et cetera.
Het wordt hoog tijd voor politieke partijen die van een substantiële verhoging van het defensiebudget al ruim voor de verkiezingen een breekpunt durven maken voor bij de komende formatie. Niet voldoende extra geld voor het leger? Dan doen wij niet mee aan de vorming van een kabinet. Er zijn in het verleden wel minder belangrijke onderwerpen tot breekpunt uitgeroepen.
Is daarmee dan gegarandeerd dat Verkerk zijn mensen wél kan toezeggen dat de juiste spullen er snel zullen komen? Dat misschien niet meteen. Maar voor hem en zijn manschappen is dan tenminste wel duidelijk welke partijen hun continue loyaliteit op de juiste waarde weten te schatten en willen belonen.