Dr. Kommers voor GB-studenten: Gereformeerde theologie lastig in te voeren in Afrikaanse cultuur
De gereformeerde kerken zijn in de wereldkerk geneigd om hun eigen standpunten op de tweede plaats zetten. En het blijft lastig om de gereformeerde theologie ingang te doen vinden in bijvoorbeeld de Afrikaanse cultuur.

Dat betoogde dr. J. Kommers donderdag in Nijkerk tijdens een ontmoetingsmiddag van studenten theologie van de Gereformeerde Bond binnen de Protestantse Kerk in Nederland. Zo’n tachtig studenten waren daarbij aanwezig.
Voor christenen in Afrika is het vreemd dat in het Westen de heiliging van het leven in de verkondiging geen prioriteit heeft, zei dr. Kommers. Hij is als zendingspredikant werkzaam geweest in Mozambique en Kenia. Westerse zendelingen preekten tegen Afrikaanse culturele praktijken, terwijl ze wel westerse waarden en gebruiken promootten.
Dr. Kommers heeft gewerkt in kerken die de Drie Formulieren van Enigheid als basis hebben. „De belijdenissen zijn er, op papier, maar in het kerkelijk leven wordt er niet aan gerefereerd.”
De zendingspredikant voelde zich ook niet geroepen deze formulieren met hand en tand te verdedigen. „Sowieso: onze gereformeerde ambtsopvatting werkt daar in de praktijk niet. Deze kerken kennen officieel niet de vrouw in het ambt, maar het zijn vrouwen die de grootste rol vervullen in deze kerken en zelfs in de diensten voorgaan. Soms zijn er gewoon geen mannen.”
Kerken die ontstaan zijn uit het zendingswerk van denominaties uit Europa en Amerika zijn over het algemeen in Afrika „niet wervend”, aldus dr. Kommers. De kerken die ontstaan zijn in de laatste vijftig jaar maken ondanks tegenslagen juist een groei door. „Meestal is er geen kinderdoop, wordt de doop door onderdompeling bediend. Er is sprake van actief lidmaatschap.”
De kerk in Afrika is vooral een zingende en lofprijzende kerk. „Ik heb weleens gedacht: Afrikaanse christenen staan misschien vooraan in de hemel.”
Prof. dr. H. van den Belt, hoogleraar in Groningen namens de Gereformeerde Bond, sprak donderdag over de katholiciteit van de gereformeerde theologie. Deze is volgens hem in wezen katholieke theologie en heilzaam voor de kerk als geheel. Gereformeerde theologie is enerzijds stellig omdat haar kennis gegrond is op het vaste fundament van Gods spreken en niet op de menselijke ervaring. Anderzijds is zij ook beperkt, voorlopig en open. Er is de voortgaande leiding van de Geest in alle waarheid. Ook de gereformeerde theologie moet altijd gereformeerd worden, zei Van den Belt.
In de lijn van de theoloog H. Bavinck (1854-1921) stelde prof. Van den Belt dat de wetenschap ontdekt wat de Schepper in de schepping heeft gelegd. Het is verleidelijk om het begrip openbaring te reserveren voor de confessionele theologie. Het debat over de grondslagen van onze kennis is een filosofisch debat dat juist aan de openbare universiteit gevoerd moet worden, zo zei de hoogleraar. „Dat is voor mij de diepste motivatie om te staan voor de plaats van de theologie aan de openbare universiteit en geen terugtrekkende beweging te maken naar een seminarium in de bossen rond Utrecht.”