Overstroming bedreigt de binnenstad van Gouda niet alleen omdat de bodem daalt. Wateroverlast kan ook ontstaan omdat de stad het regenwater bij hevige buien niet snel genoeg kan afvoeren. Die heftige buien doen zich steeds vaker voor en komen door veranderingen in het klimaat.

Een groep bezorgde burgers, verenigd in het Goudse Watergilde, heeft de situatie in de binnenstad van alle kanten bestudeerd en de verschillende scenario’s laten doorrekenen. Het gilde presenteerde woensdag het rapport ”Watermodel binnenstad Gouda”. Daaruit blijkt dat er snel actie nodig is om te voorkomen dat het water de panden aan de Turfmarkt, een van de meest pittoreske straten, binnenstroomt als het weer eens erg hard regent.

Forse bui

Het verschil tussen het waterniveau en het maaiveld is op een aantal plaatsen niet meer dan 10 centimeter, terwijl 40 centimeter geldt als een goede buffer. Een forse bui kan delen van het centrum in korte tijd blank zetten. Volgens het Watergilde is het zaak de afvoercapaciteit te vergroten, evenals de berging van regenwater. Het wijst erop dat slechts 10 tot 20 procent van het centrum ‘groen’ is, waardoor er maar weinig water de bodem in zakt.

Volgens voorzitter Hans Suijs van het gilde is de capaciteit om het water uit de binnenstad weg te pompen de laatste jaren weliswaar vergroot, maar zijn er nog steeds knelpunten die snelle afvoer verhinderen. „Water van de Turfmarkt, een van de meest bedreigde straten, moet langs vier versmallingen voordat het in de singel is. Uit de singel kan het verder worden afgevoerd.” Hij pleit er dan ook voor om grachten in de stad die in het verleden zijn gedempt en nu functioneren als parkeerplaats, weer open te maken. Op die manier kan er meer water worden opgevangen en afgevoerd. Voor stedelijk gebied geldt de vuistregel dat er op het totale grondoppervlak 15 procent oppervlaktewater moet zijn. In het centrum van Gouda is dat volgens het gilde maar 4 procent.

Het Watergilde heeft het rapport opgesteld om de discussie over de situatie in de historische binnenstad aan te zwengelen. Het is zich bewust van zijn beperkingen en „heeft niet de pretentie een wetenschappelijk zuivere waarheid of stelling te verkondigen”, aldus het rapport. Wel is er advies gevraagd van KNMI, de gemeente en het hoogheemraadschap van Rijnland.

Waterpeil

Een wezenlijk verschil met eerdere berekeningen van het hoogheemraadschap is dat dit uitgaat van de hoeveelheden hemelwater per etmaal. In dat geval is er weinig aan de hand. Het Watergilde vindt echter dat moet worden gerekend met hevige stortbuien, ofwel hoeveelheden per uur. Dat levert een heel ander beeld op van de kans op overstroming.

Verlaging van het waterpeil is volgens wethouder Niezen geen optie meer. Ze wijst erop dat een deel van de huizen aan de Turfmarkt op houten palen staat. Verlaging van het waterpeil kan leiden tot verrotting van deze funderingen. De Turfmarkt is in de afgelopen halve eeuw een halve meter gedaald. Dat is het gevolg van het inklinken van de ondergrond, die in de Goudse binnenstad bestaat uit klei en veen. De wethouder beloofde actie te ondernemen, maar gaf tegelijk aan het probleem niet alleen de baas te kunnen. „Wij proberen het op de rijksagenda te krijgen.”

Watergilde

Het Watergilde is een werkgroep van de historische vereniging Die Goude. Het gilde wil het liefst zo veel mogelijk water terugbrengen naar de binnenstad en gedempte grachten weer in gebruik nemen. Daarmee zou de stad, die de groep „de natste van het land” noemt, terugkeren naar de situatie van de vijftiende eeuw. Het Watergilde ziet het liefst weer een open verbinding met de Hollandse IJssel, en verwacht dat doorvaart en doorstroming leiden tot levendigheid op en aan het water. De stad zou zo aan vitaliteit winnen.