„In de klas mag kindslaaf pas echt kind zijn”
„Soms zie ik zo’n jongen in de stromende regen bij de koeien lopen, helemaal doorweekt, maar niet in staat om ergens te schuilen. Dan breekt mijn hart.”
Het zijn woorden van Merab, een jonge vrouw die op het ZOA-kantoor in Amudat opkomt voor de belangen van kinderen bij de Pokot, een volk van veenomaden dat in het noordoosten van Uganda woont.
In de traditionele leefwijze van de Pokot zijn meisjes en jongens regelrechte kindslaven die erop kunnen rekenen afgetuigd te worden als ze het wagen daartegen in het geweer te komen. Ook van dat doorweekte jongetje wist Merab: vrees voor een pak slaag thuis houdt hem in het veld.
Voor jongens van tien, elf, twaalf jaar oud is er maar één dagtaak en dat is op de koeien en geiten passen, een hele week lang. Een miserabel leventje, weet Merab, en ook nog eens riskant. Zo zijn er regelmatig berovingen door leden van een naburig volk, de Karamajong. Vaak overleven jongens zulke aanvallen niet – ze worden als eersten uitgeschakeld.
Triest zijn ook de levens van de meeste Pokotmeisjes. Ook voor hen is het iedere dag hard werken, net als voor hun moeders trouwens. Water halen, kookpotten wassen, hutten schoonmaken, eten bereiden, het land bewerken, op de jongste kinderen passen: het komt allemaal op de jonge schouders van meisjes zodra hun moeder andere dingen te doen heeft en daarvan is algauw sprake.
Ook dát is reden om meisjes niet naar school te laten gaan, naast die andere: hun waarde als levende spaarrekening (die uitkeert zodra ze worden uitgehuwelijkt).
De cijfers over naar school gaande kinderen onder de Pokot zijn ernaar. Van de 35.000 kinderen in dit gebied gaan er 5000 naar school – een op de zeven dus en van hen is het merendeel jongen. Van de meisjes gaat ruim 2 procent naar school.
Kinderen van de Pokot naar school helpen, zoals de RD-actie van dit jaar beoogt, komt neer op regelrechte bevrijding uit de slavernij van duizenden jongens en meisjes. Het betekent ook voor het eerst beschermd worden tegen huiselijk geweld. Merab: „School is voor de kinderen de enige plek waar ze echt kind mogen zijn, waar ze liefde en aandacht krijgen en onbezorgd kunnen spelen.”
Intussen is het nog een hele kluif om de kinderen naar school te krijgen, vooral omdat de mening van vader doorslaggevend is. Wie een traditionele Pokotman vraagt wat hij van school denkt, krijgt termen als ”hoerentent” en ”plaats van verderf” te horen. Het tiental schooltjes dat inmiddels draait, is voor die verandering van visie cruciaal. Als voorbeelden van hoe het anders kan. Béter vooral.
Lees hier meer over de RD-actie en steun de kinderen in Uganda.