Om haar standpunten kracht bij te zetten, schroomt de AEL niet middelen in te zetten die aan de wettelijke grenzen raken, of daar net overheen gaan, stelt de veiligheidsdienst vast. „Daarmee veroorzaakt de beweging soms politieke en maatschappelijke onrust.” De AIVD refereert onder meer aan de blokkade op de snelweg rond Amsterdam, in december vorig jaar. AEL-aanhangers waren toen gehuld in donkere kleding en bivakmutsen.

Nederland zal nog vele jaren moeten vrezen voor het islamitisch terrorisme. Die sombere boodschap bracht directeur S. van Hulst van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) woensdag in zijn toelichting op het jaarverslag. „De bloedige aanslagen op 11 maart in Madrid bewijzen dat de slagkracht van de terroristen groot is.”

Voor de AIVD heeft het islamitisch terrorisme zonder meer de eerste prioriteit. Af en toe zijn er successen. „Cellen worden ontmanteld, aanslagen voorkomen, kopstukken opgepakt.” Maar Van Hulst trapt meteen op de rem. „Er zijn voor ons grote verliesposten. Er is sprake van een dreiging op lange termijn. Het Westen is kwetsbaar. De angst voor aanslagen is groot.”

De geheime dienst probeert 150 verdachte moslims in Nederland voortdurend in de peiling te houden. „Van doorslaggevend belang is dat we direct zicht op hen hebben. We zullen hun reisbewegingen moeten volgen.” Eenvoudig is dat niet. „De groepen wisselen sterk. De 150 mensen die we nu in de gaten houden, kunnen 150 anderen zijn dan drie maanden geleden.”

Voor een tiental moskeeën staan wat de AIVD betreft de seinen op rood, vanwege de „radicaal politiek-islamitische” boodschap die imams, bestuursleden of bezoekers te berde brengen. Voorbeeld daarvan is de Marokkaanse Arrahmane-moskee in Amsterdam. Die zou betrokken zijn bij het rekruteren van jihadstrijders.

Het is niet eenvoudig om maatregelen tegen dergelijke moskeeën te nemen, betoogde Van Hulst. „Het sluiten van moskeeën ligt buitengewoon ingewikkeld. Als je gebedshuizen dicht doet, kan dat voor mogelijke terroristen juist aanleiding zijn actie te ondernemen. Daarbij komt dat er een grondwettelijke bescherming is van de vrijheid van godsdienst.”

Zorgen maakt de veiligheidsdienst zich over de belangstelling die jonge moslims aan de dag leggen voor de jihad, de gewapende strijd. „Via radicale websites worden mensen van 16, 17 jaar gerekruteerd. Daarbij spelen de wervers bewust in op bijvoorbeeld integratieproblemen en de oorlog in Irak. Vorig jaar wilden twee jongens uit Amsterdam naar Tsjetsjenië om aan de jihad mee te doen. In oktober is een van die jongens gearresteerd op verdenking van voorbereiding van een aanslag.”

Vooralsnog spitst het islamitisch terrorisme zich vooral toe in landen als Irak, Saudi-Arabië, Pakistan en Turkije. „Dat lijkt ver weg”, aldus Van Hulst, „maar daarbij kunnen ook Nederlandse burgers, militairen en ons ambassadepersoneel worden getroffen.”

De AIVD legt in het jaarverslag de vinger bij „ongewenste bemoeienis” uit het buitenland. „Andere landen trachten hun migrantengroepen hier te controleren. Er is sprake van traditionele spionageactiviteiten. Maar de Nederlandse samenleving lijkt daar niet erg alert op te zijn.”

Van Hulst vindt het „verheugend” dat minister Donner van Justitie het mogelijk wil maken dat informatie van de AIVD als bewijs kan dienen in strafprocessen tegen vermeende terroristen. De AIVD-baas liet woensdag duidelijk zijn ongenoegen merken over het stuklopen van terroristenprocessen vorig jaar. Toen veegde de rechter AIVD-informatie als bewijsmateriaal van tafel. „Het is voor de samenleving een onverkwikkelijke ontwikkeling dat die verdachten vrijkwamen.”

Niet alleen moslimterreur, ook gewelddadig dierenrechtenactivisme baart de AIVD zorgen. Volgens de geheime dienst is er onder radicale dierenbeschermers sprake van een „gestage verharding.” Vorig jaar werd een „groot aantal” bedrijven (bontwinkels, nertsenfarms, pluimveehouderijen) doelwit van brandstichting en grove vernielingen. Daarnaast zijn meer mensen het slachtoffer van bedreigingen. Een aantal keren werden Tweede-Kamerleden vanuit de radicale dierenbeschermingshoek geïntimideerd. De AIVD deed vorig jaar 46.076 veiligheidsonderzoeken. Het merendeel daarvan (36.638) had betrekking op de burgerluchtvaart.