De oliecrisis van 1973 stuwde de brandstofprijs naar recordhoogte. Voor olieproducerende landen was het kassa, zo begint islamoloog en arabist Halim el Madkouri zijn bijdrage. Eind jaren 70 kreeg Brussel een beeldbepalend islamitisch centrum, gefinancierd door Saudi-Arabië. Ook andere landen kregen hun moskeeën.

Saudi-Arabië heeft een missie, betoogt El Madkouri. „In de grondwet van dat land staat dat de ware islam, het wahabisme, verspreid moet worden. Saudi-Arabië heeft een hele infrastructuur op poten gezet om die missie gestalte te kunnen geven. Daarom hebben ze overal hun centra en moskeeën, ook in Nederland.”

Veel van die centra worden volgens de islamoloog gebruikt als scoutingsplek waar talenten worden ontdekt. „Jongens die opvallen, krijgen een beurs. Na een opleiding in Medina worden ze weer teruggestuurd naar Europa als prediker.”

Dat laatste is problematisch, vindt de arabist. Fel: „Hun leer is zuiver gif! En veel mensen zijn hier vatbaar voor. Ik heb lesmateriaal gezien waarin staat dat als je met niet-gelovigen op een smal pad loopt, hen aan de kant mag duwen. Als je kinderen met dit soort ideeën vergiftigt, verbaas je er dan niet over dat ze op een gegeven moment geweld gebruiken.”

„Laat de overheid dat zomaar gebeuren?” wil de gespreksleider weten. Lange tijd wel, vindt El Madkouri. „Gelukkig is er de laatste jaren veel ten goede veranderd. Zo wijzigde de Haagse As-Soennah moskee radicaal van koers, omdat de imam elke dag bezoek van de recherche kreeg.”

Ideologische baasjes

De Marokkaanse imam Yassin Elforkani vindt dat de islam wel een Reformatie kan gebruiken. Die begint volgens hem bij het veranderen van de religieuze infrastructuur. Nu krijgen veel Nederlandse moskeeën financiering uit het buitenland. In ruil daarvoor dicteren zij hoe de islam daar moet worden beleefd. „Het wordt tijd dat de tweede generatie moslims in moskeeën de touwtjes in handen krijgen. Jongeren kunnen zo de infrastructuur vernieuwen en radicaal afscheid nemen van ideologische baasjes in het buitenland. De islam moeten we herinterpreteren in de Nederlandse context.”

CDA-Kamerlid Heerma stelt 
dat de politiek strakker moet begrenzen wat wel en niet mag. 
„De VVD wilde haatzaaien schrappen uit het wetboek van strafrecht en tegelijkertijd radicale imams aanpakken. Dat is ambigu. Ik vind dat haatzaaien en het verheerlijken van terroristisch geweld strafbaar moet zijn en ook dat je antidemocratische clubs moet verbieden. Als grenzen duidelijker zijn, snijd je mensen de pas af en verbeter je de discussie.”