„We houden geen toezicht op mensen die hun geld in het water gooien. En dus kunnen we ook geen toezicht houden op iets wat daarop lijkt”, zei hij dinsdag bij de presentatie van het jaarverslag over 2003.

De voorman van de financieel toezichthouder waarschuwde daarmee dat hij niet elk product waar mensen geld in steken, kan controleren. Als consumenten zich laten verleiden om bijvoorbeeld geld in „appartementen onder water” te steken, houdt het op, aldus Docters van Leeuwen. Hij bedoelde te zeggen dat beleggers hun gezond verstand moeten gebruiken.

Sinds de Stichting Toezicht Effectenverkeer begin 2002 werd omgedoopt tot AFM, is het takenpakket van de organisatie flink uitgebreid. De AFM kijkt al lang niet meer uitsluitend naar de effectenhandel, maar controleert een breed scala aan financiële diensten. Volgend jaar komt daar nog eens het toezicht op onder andere jaarverslagen en accountants bij.

„Het groeit maar en het groeit maar. Als ik een week met vakantie ben geweest, ben ik benieuwd welke nieuwe taak er op mijn bureau ligt”, aldus Docters van Leeuwen. „Daar is natuurlijk een grens aan.” Mede daarom wil hij duidelijke afspraken maken over welke financiële producten de AFM kan controleren en welke investeringen buiten zijn bereik liggen.

De beurswaakhond zal zich vanaf eind dit jaar in ieder geval actiever bemoeien met de publicatie van koersgevoelige informatie. De AFM neemt het toezicht hierop over van de beursorganisatie Euronext, die de handelsvloer in Amsterdam beheert. Daardoor kan de AFM meteen ingrijpen als blijkt dat niet alle partijen op de handelsvloer over dezelfde informatie beschikken. Nu nog pakt de toezichthouder dergelijke zaken alleen achteraf aan.

Onder de taken van de AFM blijft ook het onderzoek naar handel met voorkennis vallen. In het kader van dergelijke zaken is de toezichthouder afgelopen jaar zes keer naar het openbaar ministerie gestapt. In 2002 was dat nog twaalf keer.

Kaptein keek tevreden terug op de resultaten die onderzoek van de AFM vorig jaar hebben opgeleverd. Van de zaken die voor de rechtbank kwamen, leidden er vier tot een veroordeling. Daarnaast werden er in 2003 drie schikkingen getroffen en was er één vrijspraak, in de zaak tegen oud-Philips-topman C. Boonstra. „Het jaar daarvoor hadden we helemaal niets”, aldus Kaptein.

De zorgen van de AFM over de slagkracht van justitie zijn weggenomen. Vorig jaar beklaagde de toezichthouder zich omdat voorkenniszaken lang op de plank bleven liggen bij het OM. Inmiddels is het aantal zaken dat justitie behandelt groter dan het aantal nieuwe aangiftes van de beurstoezichthouder. De stapel dossiers die nog moet worden aangepakt, slinkt daardoor tot een acceptabel niveau. „De trein rijdt nu”, zei Kaptein.