Kerk & religie

Ds. J. Brons bij ambtsjubileum: Zangkoren in Urk zorgen voor verbondenheid kerken

Alleen een geestelijk ontwaken dat door de Heere wordt gewerkt kan de verdeeldheid in de reformatorische gezindte tegengaan, meent ds. J. Brons uit Urk. De christelijke gereformeerde emeritus predikant staat dinsdag zestig jaar in het ambt.

Jan van Reenen

1 November 2016 16:25Gewijzigd op 16 November 2020 08:07

Ds. J. Brons, christelijk gereformeerd emeritus predikant te Urk. beeld RD, Anton Dommerholt

Urk is een kerkelijk dorp: voordat je het appartement van ds. Brons hebt bereikt, ben je minstens drie kerken gepasseerd. Vanuit zijn woonkamer heeft hij uitzicht op twee kerken: de christelijke gereformeerde Immanuelkerk en De Ark van de hervormde gemeente. In zijn huis hangt een schilderij van het Kerkje aan de Zee, het oudste kerkgebouw van Urk.

Stap terug

Het leven van de 81-jarige predikant is ondenkbaar zonder kerken. Op 21-jarige leeftijd was hij al predikant, destijds de jongste van Nederland. Tot op hoge leeftijd is hij actief geweest in de Christelijke Gereformeerde Kerken. Enkele jaren geleden heeft hij een stap teruggedaan. Operaties aan hart en aorta brachten hem tot dat besluit.

„Ik kreeg het idee dat mijn taak als predikant volbracht was”, zegt ds. Brons. „Ik had er in het ziekenhuis vrede mee als de Heere mij weggenomen zou hebben om voor altijd bij Hem te zijn, maar dat is niet gebeurd. Mijn werk was voltooid, maar mijn leven nog niet. Ik mag nog een redelijke gezondheid hebben.”

Kindschap

Het was wel een worsteling om de stap terug te doen. Ds. Brons werd bepaald bij een tekst uit Johannes 8: „En de dienstknecht blijft niet eeuwiglijk in het huis, de zoon blijft er eeuwiglijk.” Ds. Brons: „Het knechtschap was beëindigd, het kindschap gaat door. De Heere heeft me vaderlijk geholpen. Ik heb geleerd om weer kerkganger te zijn zonder dat ik mijn eigen preek naast de gehoorde preek leg. Ik heb de bediening van het Woord nodig voor het beoefenen van de gemeenschap met de Heere.”

Na zijn emeritaat in 1999 heeft ds. Brons nog veel werk in de kerk gedaan. Hij werkte niet alleen in zijn eigen gemeente in Urk, maar ook in Opperdoes, Nieuw-Balinge en Zeewolde.  Toen hij in 2009 stopte met pas- toraal werk zette hij zich aan  het schrijven. Hij publiceerde in 2012 een boek over ds. Jacob Nentjes (1818-1873), een predikant die van grote betekenis is geweest voor het confessioneel-kerkelijke karakter van Urk.

Daarna verscheen er een publicatie over de kerkgeschiedenis van het dorp: ”Licht en schaduw van het Urker kerkelijk leven”. Het boek wordt ter gelegenheid van zijn jubileum uitgedeeld aan de leden van de christelijke gereformeerde kerk Maranatha.

Profetisch getuigenis

Een laatste pennenvrucht was: ”Profetisch getuigenis in de crisissituatie in de Christelijke Gereformeerde Kerken anno 2013”. Ds. Brons: „Ik voelde het toen als een profetische taak om te waarschuwen tegen veel negatieve ontwikkelingen in ons kerkelijke leven. De brochure zond ik toe aan de generale synode van 2013, in de hoop dat deze in haar vergadering aan de orde zou worden gesteld. Dat gebeurde niet.

Wel werden de leden van de synode er door het moderamen toe aangespoord om er persoonlijk en serieus aandacht aan te geven, wat ook is gebeurd.”

Hoewel de Urker predikant afstand heeft genomen, volgt hij de gebeurtenissen in zijn kerkverband nog steeds met aandacht. Zijn ideeën zijn niet veranderd. „Het is gelukkig dat men elkaar vasthoudt, maar het beginsel van de eenheid in de waarheid wordt steeds meer losgelaten. Eenieder doet wat goed is in zijn eigen ogen. Dat zie je bijvoorbeeld in de inrichting van de eredienst en in de tuchtoefening.”

Positieve ontwikkeling

Over Urk is de emeritus predikant positiever. „Er wordt dikwijls gezegd dat het in het kerkelijk leven allemaal achteruitgaat, maar dat geldt dan in die zin niet voor Urk. Urk is nog steeds een hechte gemeenschap, een eigen samenleving met een eigen stijl. Het reformatorisch beginsel krijgt in ons dorp zelfs meer beslag. Zo zorgen onder andere de verschillende zangkoren voor onderlinge verbondenheid tussen de diverse kerken.”

Ds. Brons wijst erop dat de  ontwikkelingen in de gemeenten behorend tot de Protestantse Kerk in Nederland te Urk in een positieve richting gaan. „De gereformeerde kerk van Urk is confessioneel en doet niet onder voor veel christelijke gereformeerde kerken. Die ontwikkeling is er ook in de hervormde gemeente. Er is de laatste jaren sprake van een duidelijk confessionele heroriëntering.”

De predikant erkent dat de kerkelijke verdeeldheid in Urk groot is, evenals in andere plaatsen.  Zelf bezoekt hij tijdens vakanties in plaatsen waar geen christelijke gereformeerde kerk is, regelmatig erediensten van hersteld hervormde of hervormde gemeenten.

Geestelijk ontwaken

Er is een geestelijk ontwaken nodig om tot het besef van de ernst van de situatie te komen, zegt ds. Brons. „Als dat er niet komt, ontstaat er ook geen inzicht dat de kerkelijke verdeeldheid zonde is. Dat ontwaken maken we niet zelf. De Geest doet het – maar we moeten er wel om bidden.”

Ds. J. Brons zestig jaar predikant

Jaap Brons werd op 5 november 1934 in Ermelo geboren. Hij studeerde in Apeldoorn en werd in 1956 in Mijdrecht bevestigd tot predikant van de Christelijke Gereformeerde Kerken.

Ds. Brons diende de gemeenten van Bunschoten (1959), Nunspeet (1965), Veenendaal (Pniël, 1968) en Urk (Maranatha, 1978).

Sinds 1999 is hij emeritus predikant.

Ds. Brons diende de Christelijke Gereformeerde Kerken op vele posities. Hij was lid van negen generale synodes, tweemaal als scriba, en hij was lid van zeven deputaatschappen.

Na zijn emeritaat is ds. Brons in Urk blijven wonen.

Het echtpaar Brons heeft 5 kinderen, 22 kleinkinderen en 9 achterkleinkinderen.