LUND. De Zweedse stad Lund werd maandagmorgen wakker met een paar honderd meter hek rond de kathedraal. In de kerk begint maandag de herdenking van 500 jaar Reformatie, waarbij ook paus Franciscus aanwezig is. De inwoners van Lund bezien het allemaal met gemengde gevoelens.

Een ouder echtpaar staat te kijken hoe beveiligingsmedewerkers de laatste voorbereidingen treffen. Hier en daar wordt nog een dranghek in het gelid gezet. Ze wonen om de hoek, vlak bij de kathedraal. „We kunnen ons huis door al die ijzeren hekken amper nog in en uit”, zegt de man, nauwelijks verstaanbaar door een helikopter die rondjes vliegt boven de twaalfde-eeuwse kathedraal.

Overal staan agenten, beveiligers in gele hesjes en soldaten met mitrailleurs. „Voor de paus en onze koning en koningin”, weet de man. „Waarom die naar Lund komen? Vanwege de herdenking van de Reformatie. Wij zijn seculier, zoals de meeste Zweden. Maar voor religieuze mensen is dit aardig.”

Hotelmedewerkster Johanna heeft zich vandaag in het zwart gehuld. Niet vanwege de Reformatie, maar omdat het Halloween is. Dan mag je een beetje griezelen, vindt ze. „Het is heel druk vandaag in Lund. De paus gaat naar de kathedraal. Ik weet eigenlijk niet wat hij daar gaat doen. Mensen zegenen, denk ik.”

Een agente weet wat vandaag haar opdracht is: zorgen dat alles veilig is. „De paus komt, maar waarom? Ik zou het niet weten.”

Luthersnoepjes

In boekhandel Arken weten ze dat maar al te goed. Een medewerker deelt Lutherkoekjes uit, en je kunt er behalve boeken over de zestiende-eeuwse kerkhervormer ook Luthersnoepjes en Lutherplaymobil kopen. Naast het figuurtje op de toonbank staat, heel broederlijk, een poppetje van paus Franciscus.

Bij de winkel zijn ook flesjes water te koop. Op het etiket staat aan de ene kant een portret van Luther (”Wittenberg water”), aan de andere kant van Franciscus (”Aqua Vaticana”). „Goed schudden voor gebruik.”

De Duitse ex-monnik en de paus staan ook samen op een linnen tasje, dat speciaal is gemaakt ter gelegenheid van de gezamenlijke herdenking van de Reformatie door rooms-katholieken en lutheranen vandaag. Luther, aan de ene kant, zegt: „Het wezen van elke christen is geloof en hoop. Geloof brengt de persoon dichter bij God, liefde brengt de persoon dichter bij mensen.”

Geloven betekent niet dat je geen moeilijkheden hebt, weet Franciscus. „Het betekent dat je de kracht hebt om ermee om te gaan, wetend dat we niet alleen zijn.”

Pijn

Ondertussen verzamelen zich steeds meer mensen voor de hekken om de kathedraal om een glimp van paus Franciscus of het Zweedse koningspaar op te vangen.

De imposante middeleeuwse kerk lijkt wat groot voor een stad van nog geen 100.000 inwoners. Toch was Lund rond het jaar 1000 de hoofdstad van een rijk dat zich uitstrekte van Denemarken en Noorwegen tot Engeland. De huidige kathedraal was van 1104 tot 1536 de zetel van de aartsbisschop, het hoofd van de kerk in Scandinavië.

Toen kwam de Reformatie, en nu heeft de lutherse aartsbisschop Antje Jackelén de leiding over de kerk. Tijdens een persconferentie voorafgaand aan de herdenking zegt ze dat rooms-katholieken en lutheranen prima samen op de Reformatie kunnen terugkijken. „We hebben het Woord van God gemeenschappelijk. Dat kun je toch niet genoeg vieren?”

De „pijn” die rooms-katholieken en protestanten elkaar in het verleden hebben aangedaan, het gescheiden optrekken – dat zijn natuurlijk geen dingen om te vieren, erkent Jackelén.

En er zijn zaken die beide kerken scheiden, zoals de visie op het avondmaal en ethische kwesties. „De Lutherse Kerk van Zweden zou progessief en liberaal zijn”, zegt ze. „Ik kan niet zo veel met die woorden. De paus zei het onlangs: Wie ben ik om te oordelen? Laten we uitgaan van wat ons bindt en niet van wat ons scheidt.”