Dr. B. J. Spruyt, universitair docent aan het Hersteld Hervormd Seminarie in Amsterdam en docent geschiedenis en maatschappijleer aan het Wartburg College in Rotterdam, sprak op een bezinningsavond van de vrij hervormde gemeente in IJsselmuiden-Grafhorst over het onderwerp ”Ds. Doornenbal versus hedendaagse Engelstalige theologen”.

Het lezen van de geschriften van de hervormde ds. Doornenbal (1909-1975), die lange tijd de gemeente te Oene diende, brengt drie manco’s van deze tijd aan het licht, vertelde Spruyt. „Een gemis aan stijl, een gemis aan eenvoud en een gemis aan bevindelijke diepte in combinatie met die katholieke breedheid die ds. Doornenbal kenmerkte.”

Vooral die laatste typering vond Spruyt een kenmerkend verschil met de Engelstalige hedendaagse theologen die in reformatorische kringen momenteel populair zijn, zoals C. S. Lewis, Tim Keller en Dietrich Bonhoeffer. Naar de smaak van Spruyt is er bij ds. Doornenbal „meer geestelijke rijkdom te vinden vanuit de kern van het christelijk belijden, dan bij deze theologen.”

In zijn lezing ging de historicus uitvoerig in op de markante persoon en de theologische ideeën van ds. Doornenbal. Hij typeerde het leven van de predikant als „niet harmonieus”, maar als „een strijd tussen het oude en het nieuwe hart, een strijd tussen romantiek en stichtelijkheid.”

Ds. Doornenbal onderscheidde volgens Spruyt duidelijk „de droefheid naar de wereld en 
de droefheid naar God. Bij de droefheid naar de wereld gaat 
het om lijden aan het leven, omdat het zo anders is dan je zou wensen. Bij de droefheid naar God gaat het erom dat jij niet bent zoals je moet zijn.”

Dr. Spruyt constateerde op dit punt verschillen met de hedendaagse Engels­talige populaire theologen. „In hun theologie speelt het menselijk verlangen een grote rol. Volgens hen kan de prediking dit menselijk verlangen richten op God.”

Ds. Doornenbals theologie was niet zozeer gevormd door zijn theologische studie aan de universiteit te Utrecht, maar meer door de ontmoetingen met vromen uit allerlei kerken en kringen, aldus Spruyt. „Ds. Doornenbal zag dé kerk achter al die kerken en kerkjes. Hij was katholiek in de ware zin van het woord.”

Om dit te illustreren citeerde hij een stuk uit de Veluwse Kerkbode van 1965, waarin de Oener predikant verslag doet van een doordeweekse preekbeurt bij een afgescheiden groepje mensen in Goes. „Hoewel ds. Doornenbal als hervormde predikant hoogkerkelijk dacht, zag hij zichzelf als een predikant voor de underdogs, de kneusjes en de mislukkelingen. Hij herkende rooms-katholieken als Thomas van Aquino en Theresia van Lisieux als ware gelovigen.”

Lees ook

„Ds. Doornenbal, de vriend die ik nooit heb gehad” - interview met dr. Bart-Jan Spruyt (RD.nl, 25-08-2016)

Ds. Doornenbal citeerde Duitse auteur over heimwee (Reformatorisch Dagblad, 03-03-2014)

Dr. Spruyt & ds. Doornenbal (Reformatorisch Dagblad, 27-02-2014)

Een romanticus en conservatief : Het levensgevoel van de hervormde dominee J.T. Doornenbal (Protestants Nederland, 01-08-2010)

Ds. J.T. Doornenbal: een gereformeerd-katholiek christen (Gereformeerd Weekblad, 08-02-2002)