Zelf kleding maken heeft vele kanten. Het geeft je een excuus om in winkels en op markten op zoek te gaan naar mooie stoffen. Het stelt je in de gelegenheid om los van de modewaan van de dag je eigen gang te gaan, wat betreft stijl en kleur. Het is heel bevredigend om creatief bezig te zijn en tegelijk iets draagbaars tot stand te brengen. Maar het kost ook veel tijd. En het is lastig om in te schatten hoe de combinatie van die ene stof en dat bepaalde patroon zal uitpakken. De drempel om de schaar in een mooie lap te zetten, kan daardoor best hoog zijn.

Inzicht

Wat helpt is enig inzicht in hoe patronen in elkaar zitten. En hoe je ze dus bij je eigen lichaams­maten aan zou kunnen passen. Want voor kant-en-klare patronen geldt net als voor mode in de winkel dat ze zijn gebaseerd op een gemiddelde mens. Haast niemand zal daar exact mee samenvallen.

Dat is soms niet zo’n drama. Maak je een rok met een A-lijn, dan hoef je eigenlijk alleen naar de tailleomvang te kijken. Dat pakt al snel goed uit. Mits je een figuur hebt waarbij een uitlopend model flatteert.

Bij een getailleerd kledingstuk ligt dat anders. Zijn de schouders relatief smal en de heupen naar verhouding breed, dan loop je kans dat de mouwen op halfzeven hangen en dat de stof van het rokdeel trekt. Dat is natuurlijk geen potje. Dus zal het patroon (wat) moeten worden aangepast. Zonder het ontwerp geweld aan te doen. Al kun je er natuurlijk ook voor kiezen om een ‘veiliger’ model te kiezen.

Tekeningen

Voor een amateurkleermaker is het aanpassen van een patroon een tamelijk geheimzinnig onder­werp. Koop je een modeblad of een kant-en-klaar patroon, dan wordt er aan dit thema slechts summier aandacht besteed. Met petieterige illustraties die op een bepaalde manier eerder intimiderend dan verhelderend werken.

Dat kan ook anders, bewijzen de schrijvers van ”Het patroontekenboek” (uitg. Kosmos, 2015; ISBN 978 90 43918428; 24,99 euro). Ze slagen erin het aanpassen van patronen als een luchtige aangelegenheid te presenteren. Je snapt wat de bedoeling is, je krijgt zin om ermee aan de slag te gaan.

Dat heeft waarschijnlijk ook te maken met de talrijke tekeningen, die als een soort stripverhaal de verschillende fases van het veranderproces laten zien. Hoe je, als je afhangende schouders hebt, de schouderlijn wat moet laten zakken, maar dan tegelijk ook de mouwinzet dient aan te passen. Wat je moet doen om extra ruimte te maken voor stevige bovenarmen. Welke foefjes je kunt toepassen om een buikje of stevige heupen op te vangen. Of een holle rug.

Maar een uitdaging blijft het, zelfs als je weet welke correcties er nodig zijn. Meten en passen. Precies werken. Kritisch zijn, maar liefst niet te. Heb je het zelf gemaakt, dan is een slordig ingezette rits of een hobbelige zoom al een reden om een kledingstuk in het donkerste hoekje van de kast te verstoppen.

‘Naailes’ via internet

Voor mensen met een creatieve hobby kan internet een uitkomst zijn. Als bron van inspiratie en nieuwe patronen, maar ook om bijvoorbeeld een lastige brei- of haaksteek onder de knie te krijgen. Kom je er zelf niet uit en is er geen handige zus of moeder in de buurt, dan kun je altijd kijken of iemand er een demonstratiefilmpje van heeft gemaakt en op internet heeft geplaatst.

Hetzelfde geldt voor hobbynaaisters. Lees je in een patroon dat er een polosluiting moet worden gemaakt en heb je na het lezen van de instructies geen idee hoe je dat zou moeten aanpakken: kijk vooral eens op internet. Idem als het gaat om paspelzakken en het blind inzetten van ritsen. En nog veel meer.

Handige sites zijn bijvoorbeeld lamaisonvictor.com (video’s) en fiftyways.nl (tutorials). Valkuil: als zo’n demonstratrice een techniek uitvoert, ziet dat er door veel ervaring al snel kinderlijk eenvoudig uit. Het zelf doen is in de regel een stuk ingewikkelder.

Aan de slag met Lutterloh

Een betere pasvorm dan met kant-en-klare naaipatronen. Maar veel minder werk dan zelf een patroon op maat tekenen. Dat is volgens José Veldkamp (54) uit Deventer de charme van het Lutterloh-systeem.

Het van origine Duitse Lutterloh-systeem bestaat al sinds 1935. Het is gebaseerd op de gedachte dat het menselijk lichaam vaste proporties heeft. Om die reden heet het systeem ook wel ”de gouden snit”. Gebruikers van het systeem hoeven voordat ze aan de slag gaan maar twee maten te bepalen: bovenwijdte en heupomvang. Daarvan worden alle andere maten afgeleid.

Kleding maken

In Nederland is het Lutterloh-systeem betrekkelijk onbekend. Veldkamp, altijd al een enthousiaste hobbynaaister, stuitte er een aantal jaren geleden per ongeluk op. „Ik heb altijd in de bankwereld gewerkt. Nadat ik een tijd in Frankrijk had gewoond, lukte het me in 2008 niet meer om in die sector aan de slag te komen. Op een gegeven moment zei mijn oudste zoon: Waarom ga je geen kleding voor andere mensen maken?”

Omdat ze niet kan patroontekenen, zocht ze op internet naar een computerprogramma of cursus die haar daarbij zou kunnen helpen. Ze kwam in aanraking met Lutterloh, bestelde het pakket en ging ermee aan de slag. „Ik dacht gelijk: Dit is het.” Ze ontwerpt en naait nu al vijf jaar kleding voor haar klanten met behulp van dit systeem. En ze is inmiddels de Nederlandse en Vlaamse dealer van Lutterloh.

Voller

Veldkamp vindt de pasvorm van de patronen beter dan bij kant-en-klare patronen. „Bij 80 procent van de mensen zit het gelijk goed.” Over het algemeen werkt het dus om bovenwijdte en heupomvang als uitgangspunt te nemen. „Als je lichaam voller wordt, wordt alles voller.”

Maar dat gaat niet altijd op. Ze komt in de praktijk ook vrouwen tegen die slank zijn, maar een grote bovenwijdte hebben. „Samen met mijn vriend, die wiskundige is, heb ik voor hen een tabel gemaakt op grond waarvan zij patronen kunnen aanpassen. In een video leg ik uit hoe dat werkt. Als vrouwen met cupmaat D of hoger een Lutterloh-pakket bij me bestellen, krijgen ze die informatie erbij.”

Forum

Veldkamp benadrukt de eenvoud van het systeem. „Driekwart van de mensen die een pakket bij me bestellen, gaat er gelijk mee aan de slag.” Wie er zelf niet uitkomt, kan een workshop volgen bij een van Lutterloh-opleiders in het land. Of op internet een demonstratiefilmpje kijken. „Er is ook een forum met gebruikers van het systeem waar je vragen kunt stellen.”

De basis van het systeem is een pakket met 280 patronen en een speciaal maatlint. Er komt geen radeerwieltje aan te pas. Gebruikers vergroten als het ware de klein afgebeelde patroondelen naar hun eigen maat, met behulp van het lint. Na het tekenen van het patroon is het daarna nog zaak om ruglengte en tailleomvang te controleren en eventueel aan te passen.

„Ik merk dat dit systeem gebruikers inzicht geeft in hoe patronen in elkaar zitten. Waardoor ze ook makkelijker zelf gaan variëren met een andere kraag of een smallere mouw.”

Oma

Maar, waarschuwt ze, het is geen naaicursus. „Als je weinig ervaring hebt met het in elkaar zetten van patronen, heb je daar waarschijnlijk wel hulp bij nodig. Vraag het eens aan je oma, zeg ik weleens tegen jongeren die er niet uitkomen. Of ga op les. En begin met iets eenvoudigs.”

lutterlohacademy.com
mode-patronen.nl
----

Doe mee en naai iets moois

Wie naait zelf kleding? Stuur ons voor 30 november een foto van uw mooiste of origineelste creatie voor dit najaar – liefst gedragen door de persoon voor wie de kleding is gemaakt. Schrijf eventueel een korte toelichting op het naaiproces (wat was lastig, of wat is er slim aan dit patroon?). Een selectie van de inzendingen plaatsen we in december graag in Pluspunt.

Workshops

Nog nooit van het Lutterloh-systeem gehoord en nieuwsgierig hoe het werkt? José Veldkamp geeft regelmatig workshops om een en ander uit de doeken te doen. Toegang is gratis, wel graag van tevoren aanmelden.

l 11 oktober: Eltink Naaimachines, Arnhem, tel. 026-3234895, 10.30 en 13.30 uur; >>bit.ly/2dFh0qo

l 18 oktober: Nottet Naaimachines, Den Haag, tel. 070-3463000, 10.00, 13.00 uur en 15.00 uur; >>nottet.nl
l 25 oktober: Atelier Kaatje, Vleuten, tel. 06-47996971, 10.30 en 13.30 uur; >>atelierkaatje.nl