Ze keken raar op hun neus. Bewoners van de Vestehof, een appartementencomplex voor ouderen in Tholen, zagen dinsdagochtend bij het ontwaken politiemensen en rood-witte afzetlinten in de buurt. Rond de Albert Heijn, gevestigd onder het appartementengebouw, was het een ravage. Criminelen sloegen daar in de nacht van maandag op dinsdag toe. Ze verwoestten de winkelruit en probeerden het ING-geld­automaat op te blazen. Volgens de politie is er niets buitgemaakt.

Ingeramd

„Die criminelen hebben flink op de pui ingeramd”, zegt Siem Baaij (72). Hij woont boven de aan het Terreplein gevestigde Albert Heijn en is voorzitter van de bewonersvereniging van de Vestehof, waar veelal ouderen uit reformatorische kring wonen. „Ik sprak de gedupeerde winkelier. Vanweg het politieonderzoek moest de Albert Heijn een tijdje dichtblijven. Best lastig. Dat gedoe gun je zo’n man niet.”

Onder de senioren in de Vestehof is de ramkraak het gesprek van de dag. „De politie is langs geweest bij de bewoners. Dat maakt op sommige ouderen best indruk. Als bestuur van de bewonersvereniging houden we de extra kwetsbaren in de gaten.”

Al vaker liep er gespuis rond het Thoolse ouderencomplex. „Nog niet zo lang geleden zijn uit onze centrale fietsenberging elektrische fietsen gestolen. Inmiddels is het sluitwerk van de berging verstevigd. Maar je kunt geen fort van je gebouw maken.”

Zelf zegt Baaij niet zo te zijn geschrokken van de kraak dinsdagochtend. „Waarom zou ik? Ik ben niet wakker geworden van de plofkraak. Je kon erop wachten dat zoiets zou gebeuren. Je leest de laatste tijd zo veel over ramkraken op ING-automaten in winkels van Albert Heijn. Criminelen krijgen in de pers haast een gratis overvalcursus.”

Trieste trend

De plofkraak dinsdag in Tholen past in een trieste trend. In dezelfde nacht sloegen onverlaten toe in Emmeloord. Ook daar was een ING-pinautomaat in een AH-filiaal het doelwit. Dit jaar kregen tot dusver 45 vestigingen van de grootgrutter grijpgraag gajes op bezoek (zie kaartje). Telkens hebben de criminelen het voorzien op het geldautomaat.

Begrijpelijkerwijs zit Albert Heijn in zijn maag met de golf aan plofkraken. „Hoewel de schade niet overal even ernstig is, heeft zo’n ramkraak nogal wat impact. Het is niet niks als je winkel met grof geweld wordt geramd. Personeelsleden hebben daar last van, maar ook klanten en omwonenden”, zegt AH-zegsvrouw Anoesjka Aspeslagh.

Het concern heeft AH-filialen de afgelopen tijd bijgepraat over de reeks ramkraken. Over precieze voorzorgs- en veiligheidsmaatregelen wil de zegsvrouw niets kwijt. „Dan zouden we mensen met kwade bedoelingen wijzer maken en snijden we onszelf in de vingers.”

Is het verstandig, geldautomaten in een supermarkt plaatsen? „We willen klanten, zeker ook ouderen, extra service bieden”, reageert Aspeslagh.

Bedrijven en autoriteiten moeten samen een vuist maken tegen de ramkrakers, vindt ze. „Gelukkig doet de politie enorm haar best. Zo zijn er onlangs nog een paar verdachten opgepakt.”

Bankbiljetten

Intussen staan bij de ING alle seinen op rood. Op dit moment is de bank al de 850 pinautomaten in de AH-filialen aan het vervangen, zegt ING-zegsvrouw Karin van der Pol desgevraagd. Die klus moet „de komende weken” geklaard zijn.

Een van de noodmaatregel is dat de nog niet vervangen ING-geldautomaten in de AH-vestigingen minder dan anders worden bijgevuld. „We vullen die apparaten tijdelijk niet met biljetten van 50 euro. Ook worden de cassettes minder gevuld met briefjes van 20 euro.”

ING-pinautomaten hebben verfpatronen, zegt de zegsvrouw. Zodra er fors geweld op een flappentapper wordt uitgeoefend, worden de biljetten met verf besmeurd. Zo moet het briefgeld waardeloos worden.

Maatregelen zoals het vervangen van geldautomaten deelt de bank bewust met de buitenwereld. In de hoop dat kwaadwillenden afzien van plannen om een plofkraak te plegen. Andere besluiten die het aantal ramkraken moeten stoppen, houdt ING echter achter de kiezen. „We willen criminelen niet wijzer maken”, zegt ook Van der Pol.

Veel geweld

Betekent de vervangingsoperatie dat de oude ING-geldautomaten niet deugdelijk zijn? „De aandacht van criminelen lijkt zich van banken naar supermarkten te verschuiven. We hebben een maatschappelijk probleem. Criminelen hanteren extreem veel geweld om winkels binnen te komen en geldautomaten te kraken. Misdadigers gebruiken zware explosieven. We hebben het niet over lichte vergrijpen. Met allerlei partijen, zoals de politie, proberen we criminelen te ontmoedigen. De wedloop tussen banken en criminelen heeft continu onze aandacht.”

Het aantal kraken op pinautomaten bij Albert Heijn overtreft dit jaar ruimschoots het aantal kraken op gewone pinautomaten bij banken, blijkt uit eind augustus gepubliceerde cijfers van de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB). In de eerste helft van dit jaar waren zestien pinautomaten bij banken doelwit van een plofkraak.

Het aantal plofkraken op automaten bij banken schommelt door de jaren heen. Vorig jaar waren het er in totaal 56. De laatste jaren ligt het aantal plofkraken op automaten bij banken „beduidend” lager dan in de periode 2011-2013. „Dat is onder meer te danken aan veiligheidsmaatregelen van banken en de opsporing en vervolging door politie en justitie”, aldus de NVB.