De komst van de schaapskudde in het Groene Hart is een initiatief van het Streekfonds Utrechtse Waarden, dat nieuwe ideeën van ondernemers en inwoners stimuleert en coördineert. „Iemand droomde ervan om schaapherder te worden. Daar is dit project uit voortgekomen. Gemeenten vonden de aanwezigheid van een schaapskudde in het gebied een verrijking”, vertelt projectleider Klaas-Hemke van Meekeren.

De kudde heeft eerst de gemeente Lopik aangedaan en graast nu in IJsselstein. Daarna volgen de parken en wandelkades van Montfoort en Oudewater. „Het doel is het vee dichterbij de mensen te brengen, inwoners een kudde te laten beleven. De schaapskudde trekt gewoon over straat naar een nieuwe plek. Dan staat alles even stil. Ook op een drukke vrijdagmiddag in Oudewater”, zegt Van Meekeren lachend.

Brandnetels en berenklauw

Daarnaast wordt gekeken of de schaapskudde een alternatief is voor het maaien en afvoeren van het gras. Ook de bevordering van de biodiversiteit speelt een rol. „De schapen vreten het veld snel kaal. Die Schoonebekers eten ook brandnetels en berenklauw. Door de korte, intensieve begrazing krijgen bloemen en kruiden de kans tot bloei te komen. Als de schapen een paar weken later naar een ander gebied trekken, verspreiden ze de zaden. Bovendien zijn vanwege de biodiversiteit padden, insecten, vlinders en vogels gek op plekken waar de kudde graast.”

Het project biedt nieuwe kansen. „Denk aan educatie: een dagje mee met de kudde. Kinderen en volwassenen kunnen veel leren van de verhalen over de kudde. De streekherder werkt ook samen met scholen.”

Meer vlinders

De afgelopen weken bivakkeerden de schapen in de Lopikerhout. Daar had ook Huug Hagoort het goed naar zijn zit. „Qua biodiversiteit is de Lopikerhout het mooiste gebied van de Utrechtse Waarden. Er groeien zelfs orchideeën. Dat is niet zo gek, want de groenafdeling van Lopik heeft een prachtig beheerplan opgesteld.

Ook de andere gebieden zie je vooruitgaan. De grove grassen krijgen minder kans. Langzaam maar zeker komt er meer kleur in het landschap. En je ziet meer vlinders. Daar moeten we naartoe.”

Overdag trekken de schapen door het gebied, de nacht brengen ze door op afgezette locaties. „In die verblijven imiteren we de oude schaapskooien uit Drenthe. De dieren kunnen rusten, krijgen drinken en wat voer. Niet te veel, want de volgende morgen moeten de jongelui weer hongerig zijn.”

Van belangstellenden, wandelaars of inwoners die hun hond uitlaten, heeft Hagoort –die ook schaapskudden heeft in de Noordwaard bij Werkendam, de Alblasserwaard en de Dordtse Biesbosch– geen last. „Problemen doen zich niet voor. We zijn allemaal te gast in het gebied, en als iedereen zich normaal gedraagt, is er niets aan de hand.”

Rimpelingen

Hagoort komt overal drie keer langs met zijn kudde. „De laatste ronde is om het gebied winterglad te maken. In principe stoppen we in november. Maar dat is ook afhankelijk van het weer. Als het te nat wordt, kappen we eerder.”

In november wordt gekeken of het project wordt voortgezet. Van Meekeren: „We hadden dit jaar te maken met wat rimpelingen. Het voorjaar was erg nat. Op een gegeven moment spoot het gras de grond uit. Daar moeten we komend jaar rekening mee houden. Maar: enkele gemeenten hebben al laten weten dat ze door gaan, dus we gaan ervan uit dat het goed komt.”