Wereldwijd varieert de manier waarop mensen hun thee gebruiken nogal, zo ontdekten de Britse thee-experts Louise Cheadle en Nick Kilby tijdens hun zakenreizen naar verschillende continenten. De drank kan worden geserveerd in mokken, kopjes, glazen en kommetjes. Warm of ijskoud. Met specerijen, suiker, honing en fruit. Met en zonder melk.

Al die verschillende gewoonten in Europa, Rusland, het Midden-Oosten, Azië, Afrika, Australië en Zuid-Amerika passeren de revue in het ”Book of tea”, dat het duo schreef. Onlangs bracht uitgeverij Kosmos het in Nederlandse ver­taling uit onder de titel ”Passie voor thee”.

Het boek bevat een schat aan informatie en tal van interessante theeweetjes. Zo geven de auteurs in infographics weer waar de drank het populairst is: niet de Chinezen, maar de Turken blijken de grootste theeleuten zijn, gevolgd door de Ieren.

China staat, dankzij het grote inwoneraantal, wel op de eerste plaats als het gaat om de hoeveelheid thee die er op jaarbasis doorheen gaat: 548 ton. India is met 401 ton een goede tweede.

Variatie

Een deel van hun boek wijden Cheadle en Kilby aan de productie van thee: de weg van plant naar pot. Het is moelijk voor te stellen dat in feite alle theesoorten van één plant afkomstig zijn, de Camellia sinensis. „De variatie in smaak begint bij de groei van de plant: de locatie, de grond, de hoogte en het klimaat.” Ook de manier waarop de blaadjes worden verwerkt na de pluk draagt bij aan de grote verscheidenheid in smaak, geur en kleur van de verschillende theesoorten. Het aantal varianten is te groot om op te noemen. Wel zijn ze in grofweg vier groepen in te delen: groene, witte, oolong en zwarte thee.

Voor de volledigheid besteden Cheadle en Kilby ook aandacht aan soorten die strikt genomen geen thee zijn; omdat ze niet met het blad van de Camellia sinensis worden gemaakt, maar met andere planten en kruiden. Neem rooibos-, kamille-, zoethout-, citroengras- en muntthee.

Kwaliteit

Doel van de twee Britten is de lezer te laten genieten van een goede kwaliteit thee. In 2006 richtten Cheadle en Kilby het merk Teapigs op. Daarmee wilden ze bladthee van een goede kwaliteit combineren met het gemak van theezakjes. Niet de gebruikelijke papieren zakjes, maar piramidevormige builtjes. Van biologisch afbreekbaar mate­riaal, dus het zakje mag bij het gft-afval.

Achter in het boek hebben ze een lijst opgenomen met de verkrijgbare Teapig-theevarianten. Uiteraard in de hoop dat de lezer ze zal uitproberen. Via internet zijn de pakjes ook in Nederland goed verkrijgbaar. En inderdaad, het is lekkere thee. Toch heeft het Engelse bedrijf zeker niet het alleenrecht op kwaliteit. Nederland heeft een keur aan koffie- en theewinkels. Sommige bestaan al 200 jaar, anderen openden meer recent hun deuren. Wat ze met elkaar gemeen hebben, is dat ze een ruim assortiment bieden aan geurige en smaakvolle soorten.

Voor wie liever geen losse blaadjes gebruikt, is kwaliteitsthee –van Teapigs, maar net zo goed van een Nederlands merk als Simon Lévelt– steeds vaker in portieverpakking verkrijgbaar. Houd er wel rekening mee dat de prijs per kopje dan flink duurder kan uitvallen.

Tot slot is een waarschuwing misschien wel op haar plaats: wie eenmaal gewend is aan goede, lekkere thee raakt eraan verknocht en kan de gangbare Pickwick­zakjes –al dan niet met kunst­matige vruchtensmaak– een stuk minder waarderen.

Passie voor thee, Louise Cheadle en Nick Kilby; uitg. Kosmos, Utrecht, 2016; ISBN 978 90 2156 291 9; 208 blz.; € 25,-.

Tips voor een goede pot thee

Hoe zet je een goede pot thee? Zeven tips van de experts van Simon Lévelt.

• Gebruik een goede kwaliteit blad voor smaakvolle thee. Na het drogen worden de thee­bladeren gesorteerd. Dat resulteert in bladthee (grotendeels intact blad), ”brokens” (grove stukjes), ”fannings” (kleine stukjes) en ”dust” (fijne, poederachtige thee). Hoe kleiner het blad, des te sneller geur, kleur en smaak vrijkomen. Fannings en dust zijn dus ideaal voor een snelle kop thee en worden veel gebruikt voor theezakjes. De smaak is alleen minder omdat essentiële oliën snel vervliegen uit de beschadigde stukjes blad. Bladthee en brokens –gebruikt voor losse thee– zijn van betere kwaliteit omdat de essentiële oliën grotendeels behouden blijven. Bij het zetten komen ze vrij, wat een meer uitgesproken smaak geeft.

• Gebruik altijd vers water. Kraanwater is in principe prima, als dat veel kalk bevat is bronwater een goed alternatief. Giet alleen kokend water op zwarte thee. Voor groene of witte thee is 70 tot 85 graden Celsius ideaal, voor oolong-thee 85 tot 95 graden Voor wie geen thermometer heeft: zet de waterkoker uit voor het water kookt of laat het vóór opschenken wat afkoelen.

• Gebruik de juiste verhouding water en thee: ongeveer één theelepel (2 gram) losse thee per kop, 10 gram per liter. Kijk voor een pot hoeveel water erin gaat en bereken hoeveel thee dan nodig is.

• Verwarm de pot voor. Dit geldt zeker voor zwarte thee. Kokend water koelt in een koude pot te snel af. De thee geeft dan minder smaak af.

• Goede thee moet ongeveer drie minuten trekken. Toch kan de thee dan net niet lekker genoeg zijn. Kleine aanpassingen kunnen al verschil maken: gebruik eens heter of kouder water, gebruik meer of minder losse thee of laat hem korter of langer trekken.

• Houd de pot warm. Zet hem op een warmhoudplaatje of theelicht. Verwijder dan wel de thee­bladeren, want als die verbranden komt dat de smaak niet ten goede. Alternatieven zijn een ouderwetste theemuts, een dubbelwandige theepot of een thermoskan.

• Bewaar thee op een koele, donkere plaats in een goed afgesloten pot of blik. Het gedroogde blad kan namelijk niet goed tegen licht, lucht, vocht en warmte.

Melk erin?

Voor Britten is het vanzelfsprekend om melk in de thee te doen. In Nederland geldt eerder het tegenovergestelde. En toch, wie Engelse breakfast-thee drie minuten laat trekken –zoals het hoort–, ontdekt dat die Britse gewoonte zo gek nog niet is.

Of er wel of geen melk in de thee hoort, blijkt vooral af te hangen van de soort. Zwarte thee en rooibos smaken goed met melk. Kruidenmengsels, groene thee, witte thee en oolong zijn het lekkerst zonder.

IJsthee maken

Het recept voor verse ijsthee uit ”Passie voor thee” blijft de moeite waard, ook al nadert het einde van de zomer. Welke smaak je gebruikt, maakt eigenlijk niet uit, stellen de auteurs. „Je kunt elke zwarte, groene, witte of oolong-theesoort gebruiken. Of probeer fruit- en kruidenmelanges voor cafeïnevrije ijsthee.”

• Gebruik 1 theezakje of 1 theelepel bladthee per glas van 250 ml. Schenk een bodem 
(ca 2 cm) versgekookt water in de mok, zodat de thee net is bedekt.

• Laat 5 minuten trekken. Leng aan met koud water en voeg ijsklontjes toe.

• Voeg eventueel vers fruit toe voor extra smaak. Citroen en limoen gaan goed samen met traditionele theesoorten. Rood fruit met vruchten- en kruidenthee.

• Wie van zoete thee houdt, kan honing of agavesiroop toevoegen.

• Zeker bij grotere hoeveelheden ijsthee is het lekker om het theezakje of -ei in de kan te laten hangen. „De thee blijft dan trekken en je kunt het steeds aanvullen met koud water of ijs.”