Amsterdammer verhuurt kamer aan dakloze

Bed, bureau, kast en koelkastje. Die vullen de kamer waar Otten (44) sinds twee maanden woont. Hij nam voor 300 euro per maand zijn intrek bij Henk van den Brink (66) in diens sociale huurwoning eenhoog in Amsterdam-Oost.

Voor het interview neemt Otten, met een blikje bier in de hand, plaats in de woonkamer van de verhuurder. Van den Brink is gepensioneerd docent bouwtechniek. Hij werkte jarenlang op de christelijke lts Patrimonium in Amsterdam. Sinds 1979 woont hij in een jarendertighuis op een steenworp afstand van de Amstel.

„Toen ik hier kwam, was het een arbeidersbuurt, nu wonen er veel yuppen. Zodra een huurder vertrekt, zet de woonstichting het huis in de verkoop”, zegt Van den Brink, die kampt met de gevolgen van een gebroken heup. „Drie jaar geleden werd ik aangereden door een brommer.” Hij beweegt zich achter een looprek en maakt gebruik van een traplift.

Van den Brink groeide op in een gezin met zes kinderen in Ede. „Ik ben nooit getrouwd geweest, maar heb altijd mensen om me heen gehad. Zo verhuurde ik jarenlang een kamer aan studenten. Ik vind het prettig om iemand in huis te hebben.”

Aan de kamerverhuur aan studenten kwam een paar jaar geleden een einde, toen Van den Brink bezoek kreeg van de woonstichting. „Die zei dat de verhuur illegaal was, terwijl er nooit een haan naar had gekraaid.” Kort daarna stuitte hij op het project ”Onder de pannen” van De Regenboog Groep (zie ook artikel hierboven). Dit maakte het via een speciale regeling mogelijk een kamer te verhuren aan iemand die dakloos dreigde te raken.

Betonbouw

Otten is blij met zijn huurkamer. De vrijgezel vertelt dat hij jarenlang in de betonbouw werkte. Een woning had hij niet. Door de week zorgde zijn werkgever voor onderdak in de buurt waar hij in binnen- of buitenland aan het werk was. „Soms zaten we in een hotel, soms in een container. In een vrij weekend ging ik zelf naar een hotel.”

Vier jaar geleden brak Otten zijn schouder, toen een fietser hem aanreed. Hij belandde in de ziektewet. Het bedrijf waar hij werkte, ging failliet. Otten kon tijdelijk op kamers bij een „familievriend” in de Amsterdamse wijk Java-eiland. Omdat hij als samenwonend bleek te zijn aangemerkt, raakte hij zijn inkomsten kwijt. „Ik kreeg zeven maanden geen uitkering.” Als gevolg daarvan moest hij zijn kamer verlaten.

„Ik heb een maand langs vrienden gezworven. Naar de daklozenopvang wilde ik niet. Dan slaap je met veel mensen in één hok. Een eigen kamer is belangrijk voor mij.” De lokale ombudsman attendeerde Otten op De Regenboog. Hij kwam in aanmerking voor het project ”Onder de pannen” en kon zijn intrek nemen bij Van den Brink.

De mannen leiden elk hun eigen leven. Van den Brink: „Ik heb mijn vrienden, René heeft die ook. Zij mogen hier gewoon komen.” Beiden gebruiken de keuken en de badkamer. „Als de één bezig is, moet de ander even wachten. Dat levert nooit een probleem op. Soms drinken we samen een kop koffie. Eten doen we apart”, zegt Van den Brink. Hij stelde geen huisregels op. „We zijn volwassen mensen. Ieder wast zijn eigen spullen af en maakt na gebruik de douche schoon.”

Van den Brink is blij dat hij een thuisloze kan helpen. „Het lijkt me verschrikkelijk geen huis te hebben.” Tegelijk geeft hij aan dat de kamerverhuur hem ook voordeel oplevert. „Sinds het ongeluk ben ik minder mobiel. René zet de vuilnis voor mij beneden en doet soms een boodschapje voor me.” Otten: „Als er iets met je gebeurt, is er iemand in de buurt.”

In zijn omgeving begreep niet iedereen dat Van den Brink een thuisloze onderdak wilde bieden. „Sommigen zeiden: Je weet niet wat je in huis haalt. Maar door mijn ervaring met studenten ben ik wel wat gewend. Het is simpel: iemand huurt hier een kamer, meer niet. We hoeven geen vrienden te worden, al is het leuk als je af en toe een praatje kunt maken.”

Halal

Otten is voor Van den Brink de tweede huurder via ”Onder de pannen”. Zijn eerste ervaring was niet onverdeeld positief. „Eerst had ik een man in huis van buitenlandse afkomst die slecht Nederlands sprak. Hij gebruikte eigen pannen omdat hij halal kookte. De kast in zijn kamer wilde hij eruit hebben, maar ik heb gezegd: Nooit! Na een jaar wilde hij niet weg. De Regenboog heeft ervoor gezorgd dat hij toch is vertrokken. Hij wist vooraf dat het voor maximaal een jaar was.”

Voor een volgende huurder stelde Van den Brink als voorwaarde dat deze Nederlands moest spreken. Met Otten klikte het meteen. „We hebben allebei interesse in de bouw”, zegt Van den Brink. Vanwege zijn schouderprobleem kan Otten zijn oude werk niet oppakken. Sinds kort doet hij twee dagen per week vrijwilligerswerk als tuinman. „Ik heb geen zicht op betaald werk, maar kom graag onder de mensen. Ik ben altijd veel buiten geweest.”

Zijn kamer mag Otten tot uiterlijk 30 juni 2017 huren. Terugkeer naar Drenthe, waar hij opgroeide, ziet de thuisloze niet zitten. „Ik kom er twee keer per jaar op bezoek bij familie, maar ik zou er niet meer kunnen wonen. Het is daar veel te rustig.”

Spullen pakken

In Amsterdam blijkt de zoektocht naar betaalbare woonruimte lastig. „Van veel huizen kan ik de huur niet opbrengen. En bij kamerverhuur lees je vaak: Alleen voor vrouwen. Gelukkig heb ik een jaar de tijd om iets te vinden.”

Otten is blij dat hij na een lastige periode voorlopig rust heeft. „Dankzij de kamer die ik nu heb, hoef ik niet steeds m’n spullen te pakken om weer ergens anders een paar nachten te slapen. Dit is voor mij een ideale oplossing.”

----

Ben je eenzaam? Neem een dakloze in huis

De een raakte dakloos na een scheiding. Een ander dreigde op straat te belanden door het verlies van een baan waardoor hij zijn hoge huur of hypotheek niet meer kon betalen. Met het project ”Onder de pannen” wil De Regenboog Groep , een Amsterdamse instelling die „de ontwikkeling van mensen in (sociale) armoede stimuleert”, voorkomen dat „nieuwe daklozen” verder afglijden en mogelijk in de maatschappelijke opvang belanden. Voorwaarde voor deelname is dat ze niet verslaafd zijn of aan een psychiatrische ziekte lijden.

Het project ging in oktober 2014 van start. Bijna twee jaar later zegt coördinator Ester Winkelhuis dat zestien personen via ”Onder de pannen” voor een paar honderd euro per maand maximaal een jaar een kamer hebben gevonden. Van de zes huurders bij wie het jaarcontract afliep, vonden er vier een eigen onderkomen. Eén persoon kwam na een jaar met de verhuurder overeen daar langer te blijven wonen. „Dat valt niet meer onder ons project.” De zesde persoon had na een jaar geen adres gevonden. „Wij hebben hem er meerdere keren op gewezen dat hij op zoek moest naar een kamer of woning, maar hij was vrij passief. Dan houdt het na een jaar op. Hij slaapt nu bij familie en vrienden. Wel heeft hij een maatje gekregen die hem helpt zoeken naar woonruimte.”

De Regenboog Groep zorgt voor een zo goed mogelijke match tussen huurder en verhuurder. Van de laatste vraagt hij standaard twee referenties op. Ook regelt de organisatie de formaliteiten, „zodat bijvoorbeeld de uitkering of toeslagen van de verhuurder niet in gevaar komen.” Hierover zijn afspraken gemaakt met onder meer de gemeente Amsterdam.

Het vinden van verhuurders blijkt lastig, zegt Winkelhuis. Maar af en toe meldt zich iemand die een kamer ter beschikking wil stellen. „Recent kwam er een 70-plusser bij ons die behoefte heeft aan aanspraak en gezelligheid in huis. Uiteindelijk mocht hij van de woningbouwvereniging toch niet verhuren omdat hij te vaak voor overlast had gezorgd.”

Voordat een dak- of thuisloze bij iemand intrekt, zijn er twee kennismakingsgesprekken, eerst op een neutrale locatie, later in de woning. Na beide ontmoetingen kan zowel de verhuurder als de potentiële huurder zich terugtrekken. In een enkel geval ging de verhuur door, maar bleek de match achteraf toch niet geslaagd. „Het ging om twee mannen die heel verschillend waren. De verhuurder belde me al snel op en zei dat hij ermee wilde stoppen. Dan geldt er een opzegtermijn van drie maanden. In die tijd heeft de huurder gelukkig een andere plek gevonden. Hij wilde zelf ook graag weg.”

Komend najaar evalueert De Regenboog Groep het project. Winkelhuis hoopt dat het daarna wordt voortgezet. Ze ziet mogelijkheden om het kameraanbod verder uit te breiden. „We proberen bijvoorbeeld via maatschappelijke dienstverleners in contact te komen met eenzame mensen die een kamer over hebben. Als we hen voor dit project kunnen interesseren, snijdt het mes aan twee kanten.”

----

„Variant op oude hospita”

„Een sympathiek idee.” Zo bestempelt senior beleidsmedewerker Rina Beers van de landelijke Federatie Opvang het project ”Onder de pannen”. Ze signaleert dat er veel behoefte is aan tijdelijke woonruimte voor bijvoorbeeld mensen die gaan scheiden.

Het Amsterdamse project is volgens Beers uniek in Nederland. Ze denkt dat het op andere plaatsen eveneens in een behoefte kan voorzien. „Het is een nieuwe variant op de hospita van vroeger die met kamerverhuur iets bijverdiende. En het sluit mooi aan bij de WMO en het idee van de participatiesamenleving.”

Toch verwacht Beers niet dat het concept snel op grote schaal zal worden toegepast. „Een probleem is dat mensen tegenwoordig veel eisen stellen aan hun privacy. Ze delen hun huis niet zomaar. Ook het negatieve beeld dat aan daklozen kleeft, zal niet meehelpen om hen op deze manier te huisvesten. Maar als het lukt, is dat mooi.”

Amsterdammer verhuurt kamer aan dakloze

Mens & samenleving

RD.nl in uw mailbox?