Om welke zaak gaat het?

Maartje Pieck, kleindochter van tekenaar Anton Pieck, was vijftien jaar toen ze in juli 2000 verdween. Jan. H., die in dezelfde straat woonde als het slachtoffer, sleurde het meisje zijn woning binnen toen zij folders rondbracht. Op zolder werd het meisje seksueel misbruikt en gewurgd. H. dumpte het lichaam in het Roggebotsebos in het nabijgelegen Dronten. Twee dagen later werd het lichaam van Maartje gevonden. In 2001 kreeg H. een celstraf van vijftien jaar en tbs opgelegd.

Waarom mag H. op onbegeleid verlof?

Iedere tbs’er die zijn of haar straf heeft uitgezeten en is behandeld heeft recht op zogeheten resocialisatie: een voorbereiding op terugkeer in de maatschappij. Tijdens het verlof kan een tbs’er oefenen met het verblijf buiten de tbs-kliniek. Een tbs’er gaat pas met verlof als hij voldoende vooruitgang heeft geboekt. Uiteindelijk moet de Dienst Justitiële Instellingen (DJI) van het ministerie van Veiligheid en Justitie de finale toestemming voor het verlof geven.

Waarom zijn de nabestaanden van het slachtoffer zo boos?

De nabestaanden zijn niet alleen woedend dat H. op verlof mag, maar vooral ook dat hij zich volgens hen van deur tot deur in Kampen mag begeven om sociale contacten te onderhouden. Een woordvoerder van de DJI zei dinsdagochtend desgevraagd echter dat H. weliswaar onbegeleid verlof heeft gekregen, maar dat hij een locatieverbod heeft voor Kampen, een gebruikelijke voorwaarde in dit soort zaken.

Welke soorten verlof zijn er?

In de eerste fase van het verlof mag de tbs’er onder begeleiding naar buiten. De begeleiding wordt steeds verder afgebouwd. Uiteindelijk begeleidt nog één sociotherapeut de tbs’er tijdens het verlof.

Als het begeleid verlof goed is verlopen, mag de tbs’er op onbegeleid verlof of op transmuraal verlof. In de kwestie Kampen draait het om onbegeleid verlof dat enkele uren tot maximaal zes dagen duurt. Tijdens het verlof kan de tbs’er bijvoorbeeld werkervaring opdoen, een opleiding volgen of familie bezoeken.

Bij transmuraal verlof gaat de tbs’er buiten de beveiligde zone van de kliniek zelfstandig wonen in een regionale instelling voor beschermd wonen of een psychiatrische instelling. Bij transmuraal verlof zijn de zelfstandigheid en de betrouwbaarheid van de tbs’er heel belangrijk. De tbs-kliniek blijft de betrokkene op afstand begeleiden.

Tijdens het transmuraal verlof kan een tbs’er aantonen dat het gevaar voor recidive is teruggebracht en dat het verantwoord is om met proefverlof te gaan, de laatste fase van verlof. Bij proefverlof houdt de reclassering toezicht, maar is de tbs-kliniek nog wel verantwoordelijk voor de tbs’er. Na deze laatste verloffase kan de rechter de tbs (voorwaardelijk) beëindigen.

Wat valt op in de zaak rond de veroordeelde moordenaar van Maartje Pieck?

De tbs-behandeling van H. begon in 2007. Vorig jaar maart nog boog de rechtbank in Arnhem zich over de vraag of zijn tbs verlengd moest worden of niet. Zelf meende H. dat hij eraan toe was om buiten de kliniek te gaan wonen. Zijn behandelaars dachten daar anders over. „Nog steeds is sprake van een narcistische en antisociale stoornis”, zo stelden zij. De rechtbank bepaalde uiteindelijk dat H. nog twee jaar in tbs-instelling Pompekliniek in Nijmegen moest blijven. De rechter was van mening dat de man nog lang niet was uitbehandeld en zijn agressie en spanningen nog niet kon beheersen.

Hoe groot is de kans dat H. opnieuw in de fout gaat?

Uit onderzoek (2014) van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) blijkt dat van de groep ex-tbs’ers ruim 9 procent binnen twee jaar opnieuw een zeer ernstig misdrijf pleegt waarop opnieuw tbs kan volgen.

Lees ook in Digibron

Langer tbs moordenaar Pieck (Reformatorisch Dagblad, 25-03-2015)

Vijftien jaar en TBS voor doden Maartje Pieck (Reformatorisch Dagblad, 28-12-2001)

Een drama voor heel Kampen : Buurvrouw van Maartje: Je bent het gevoel van veiligheid kwijt (Reformatorisch Dagblad, 15-07-2000)

Lichaam Maartje Pieck gevonden : Meisje slachtoffer van misdrijf (Reformatorisch Dagblad, 14-07-2000)

Meisje vermist in Kampen (Reformatorisch Dagblad, 12-07-2000)