Het CSC viert dit jaar zijn 125-jarig jubileum. Dus het is tot nu toe al 125 keer gehouden?

Nee, bij lange na niet. Na de eerste keer, in 1891, kwam er pas in 1919 een tweede. Het derde Christelijk Sociaal Congres liet tot maar liefst 1991 op zich wachten. Vanaf 2000 wordt er jaarlijks een CSC gehouden.

Wie organiseert dit congres?

Tegenwoordig is dit de Stichting Christelijk Sociaal Congres, die een koepel vormt van een vijftigtal organisaties. Daaronder vallen onder meer CNV Vakcentrale, werkgeversorganisatie VNO-NCW, Protestants Christelijke Ouderenbond, Evangelische Omroep, Radboud Universiteit, Christennetwerk|GMV, RMU, Leger des Heils en de Nederlandse Patiënten Vereniging.

Kwam het congres in de negentiende en begin twintigste eeuw nog uitsluitend voort uit maatschappelijke organisaties uit protestants-christelijke hoek, tegenwoordig zijn er bij de organisatie ook rooms-katholieke instanties betrokken.

Wat is de betekenis van deze bijeenkomsten?

Vooral het eerste CSC geniet bekendheid. Abraham Kuyper opende in 1891 dit congres met een beroemd geworden toespraak, getiteld: ”Het sociale vraagstuk en de christelijke religie”. Het ging hem om „wat ons als belijders van den Christus te doen staat, met het oog op de nooden van onze tijd”. Kuyper had daarbij het oog op onder meer armoede in de grote steden, kinderarbeid en de gespannen verhouding tussen werkgevers en werknemers. Want „waar arm en rijk tegenover elkaar staan, kiest Jezus Zijn plaats nooit bij de meergegoeden, maar sluit Hij Zich altoos bij de armeren aan”, aldus de toenmalige leider van de ARP. Kuyper sprak van „architectonische critiek” op ons westerse maatschappelijke systeem. Hij erkende, zij het onder zeer strikte voorwaarden, het recht op werkstaking, maar hield zich tegelijkertijd ver van socialisme en communisme.

Interessant voor historici, maar is er ook iets concreets uit de congressen voortgevloeid?

Uiteindelijk ontstond uit het eerste CSC de vakcentrale CNV, waarmee het congres belangrijke invloed heeft gehad op de institutionele vormgeving van de Nederlandse arbeidsverhoudingen in de twintigste eeuw. In die eeuw werd ons stelsel van sociale zekerheid opgezet en uitgebouwd, een proces waarin behalve sociaaldemocraten ook christelijke politici, geïnspireerd door het christelijk-sociale denken, toonaangevend waren. Zo legde in de periode 1908-1913 de ARP’er Talma als minister van Handel, Nijverheid en Landbouw de basis voor de Ziektewet en voor wat in de jaren na 1945 de AOW zou worden.

Zijn alle congressen zo invloedrijk geweest?

Nee. Kan het eerste CSC beschouwd worden als een klaroenstoot voor het christelijk-sociale denken, het tweede congres had een ander karakter. Wat dit tweede congres duidelijk weerspiegelde, was dat het protestants-christelijke volksdeel inmiddels onderdeel van de macht was geworden. Maar liefst vijf ministers waren bij de opening aanwezig. Eeén van de thema’s die op dit congres aan de orde kwamen, 
was ”de vrouw in het beroeps­leven”.

Wat gebeurt er op het driedaagse congres dat morgen start?

Het thema van dit congres is ”De kracht van verbondenheid”. Het gaat onder meer over de toekomst en de kansen van de christelijk-sociale beweging. Een van de hoofdsprekers is kardinaal Turkson uit Ghana. Hij is een van de schrijvers van de encycliek ”Laudatio Si”, waarin paus Franciscus vorig jaar sprak over de beschermwaardigheid van de aarde en het milieu.

Andere sprekers zijn oud-premier Balkenende (donderdagmorgen) en de vicepresident van de Raad van State, Donner (morgenmiddag). Donderdagmiddag gaan de partijleiders Buma (CDA), Segers (CU) en Klaver (GL) met elkaar in debat over geloof, angst en liefde.

Vrijdagmorgen spreekt Sigrid Kaag, speciaal coördinator van de Verenigde Naties in Libanon, en is er een optreden van Geke’s Tiental, een kinderkoor uit Urk, met medewerking van de Syrische vluchteling en zanger Albakri.