De Antwerpse bisschop Johan Bonny maakte de plannen voor het nieuwe godsdienstonderwijs maandag bekend. De huidige leerplannen zijn zestien jaar oud en daarom aan vervanging toe, motiveerde hij. „Ken je eigen geloof en je eigen traditie: dat betekent de Bijbel, het leven in de kerk, de sacramenten en de christelijke levenswijze.” De kennis van die eigen traditie is sterk achteruitgegaan in de laatste jaren, constateerde de bisschop.

Tegen Pasen volgend jaar moet er rapport klaarliggen dat als basis kan dienen voor een nieuw leerplan. De uitvoering ligt bij een werkgroep van onderwijsinspecteurs, godsdienstleerkrachten, theologen en docenten.

Lieven Boeve, de topman van het Katholiek Onderwijs Vlaanderen, schaarde zich maandag achter de plannen voor een nieuwe godsdienstmethode. „In het verleden hebben we de nadruk gelegd op de kennismaking met de ander. We zien nu als gevolg daarvan veel leerlingen zich afvragen wie zij zijn”, reageerde hij maandag in de Vlaamse krant De Morgen.

Het plan is volgens Boeve niet in tegenspraak met zijn eerder dit jaar gepresenteerde plannen voor een zogenoemde dialoogschool. In dat model zouden moslims en andersgelovige leerlingen juist meer ruimte krijgen om op katholieke scholen uitdrukking te geven aan hun geloof. Voor Boeve gaat het om de volgende vraag: „Wat is de basis waarover je, of je nu katholiek bent of niet, gehoord moet hebben?”

„Om in dialoog te treden, moet je zelf weten wie je bent en wat de tradities zijn waarop je identiteit gestoeld is”, reageerde de Leuvense godsdienstpedagoog Didier Pollefeyt in De Morgen.

Kritiek

Vanuit liberale hoek klonken maandag negatieve reacties op de aangekondigde veranderingen. „Dit is meer dan een aantal stappen achteruit zetten”, foeterde Open Vld-politicus Jean-Jacques De Gucht in De Morgen. „De verpakking is blijkbaar de dialoogschool waarin je mensen dichter bij elkaar kunt brengen, maar de redenering is een monoloog vanuit het christendom. Op deze manier wordt de leerkracht een missionaris.”

De Gucht zei niet te begrijpen waarom de christendemocratische Vlaamse minister van Onderwijs, Hilde Crevits, de plannen toejuichte. „Ik krijg de indruk dat minister Crevits minister van Katholiek Onderwijs is.” In Vlaanderen volgen veruit de meeste leerlingen onderwijs op rooms-katholieke scholen, hoewel nog maar een fractie van hen naar de kerk gaat.

Vanuit regeringspartner N-VA klonken echter instemmende geluiden. Vlaams parlementslid Koen Daniëls maakte duidelijk niet wakker te liggen van een grotere nadruk op de christelijke traditie, integendeel. „Het is nu wel duidelijk dat de dialoogschool geen amalgaam zal worden. Het is goed dat mensen weten waarvoor elke school staat, dat creëert duidelijkheid.” En: „Wie vrijheid van levensbeschouwing wil, kan in het gemeenschapsonderwijs (openbaar onderwijs, red.) terecht.”

Voor mietjes

Een applaus voor de bisschoppen kwam opmerkelijk genoeg ook van de Gentse prof. Patrick Loobuyck, die een sterk pleitbezorger is van een algemeen vak levensbeschouwing. Hij wil het huidige stelsel, waarbij de verschillende levensbeschouwingen zelf verantwoordelijk zijn voor de invulling van het godsdienstonderwijs, flink op de schop nemen.

„Eerstejaarsstudenten weten bijna niets meer over de rooms-katholieke godsdienst en cultuur”, zei hij maandag in de krant De Standaard. „Als hun kennis over wiskunde even laag zou zijn, zou iedereen moord en brand schreeuwen. Maar levensbeschouwelijke geletterdheid is blijkbaar voor mietjes.”

Welke kennis er ontbreekt? „Ze weten niet meer wat er in de bijbel staat”, reageert Loobuyck. „Ze weten niet wat apostelen zijn en wie de evangelisten waren. (…) Jongeren vandaag stappen een kerk binnen en herkennen niets.” Volgens de godsdienstwetenschapper is het echter belangrijk dat 18-jarigen begrijpen „wat de levensbeschouwelijke wortels zijn van de samenleving.”

Bang voor zendingsdrang van de bisschoppen is Loobuyck niet. „Daarvoor is de secularisering in Vlaanderen al veel te ver gevorderd en nog hebben we daar het einde niet van gezien. Nu gaan ook al de eerste kinderen naar school van ouders die zelf niet gedoopt zijn. Sorry dat ik het zo cru stel, maar het is hier gedaan met het christendom.”

Lees ook in Digibron

„Er woedt in België een nieuwe schoolstrijd”, Reformatorisch Dagblad (13 mei 2016)

Hoe neutraal kan godsdienstonderwijs zijn?, Reformatorisch Dagblad (14 mei 2016)