Dat stelt het Clingendael Centrum voor Strategische Studies in een onderzoek dat is verricht in opdracht van het Nederlandse Marinebouw Cluster (NMC), een groep industriële ondernemingen en kennisinstituten.

Met de studie door Clingendael loopt het NMC vooruit op een onderzoek van het kabinet naar de toekomst van de marine. VVD-Tweede-Kamerlid Van Baalen had om dat laatste onderzoek gevraagd bij de begrotingsbehandeling van Defensie. De regering is van plan voorlopig geen nieuwe marineschepen te laten bouwen. Dat voornemen is „absoluut bedreigend” voor de marinescheepsbouw, aldus het NMC. Geen nieuwe schepen bouwen betekent stilstand, met als „onontkoombaar” gevolg dat op termijn de kennis en het vermogen om marineschepen te bouwen uit Nederland zullen verdwijnen.

Het NMC heeft daarom studies laten uitvoeren naar de toekomstige taak van de marine, de schepen die daarbij horen en de financiering daarvan. Die onderzoeken werden maandag in Den Haag aangeboden aan defensiespecialisten van de Tweede Kamer.

Die kunnen in het rapport van Clingendael lezen dat Nederland zijn marinevloot in tweeën moet knippen om een antwoord te kunnen geven op de nieuwe dreigingen in de wereld. Een deel van de marine moet bestaan uit schepen voor vredesbrengende en vredeshandhavende taken, waar zwaar geweld aan te pas kan komen. Een ander deel moet de strijd aangaan tegen grensoverschrijdende georganiseerde criminaliteit. De Haagse denktank verstaat daaronder illegale immigratie, piraterij en drugs- en wapensmokkel.

Deze criminaliteit heeft vooral plaats in de zogenoemde ”gordel van instabiliteit”. Dat is een brede geografische band die ruwweg over de evenaar loopt. De Nederlandse handelsroutes lopen dwars door dat gebied. Die belangen moeten worden verdedigd tegen bijvoorbeeld piraterij. Fregatten zijn daarvoor niet geschikt. „Overgekwalificeerd”, aldus prof. dr. R. de Wijk van Clingendael maandag in een toelichting.

Er is dus een nieuw schip nodig, met een groot bereik en een grote snelheid. Tevens moet dat schip een helikopterdek hebben en veel ruimte om mensen te evacueren. Die vereisten resulteren in het zogeheten LAP, een soort korvet.

Een andere studie in opdracht van het NMC wijst uit dat het zinvol is twee M-fregatten te vervangen door vier LAP’s. Dat hoeft niet veel meer te kosten dan het in de vaart houden van de fregatten. De nieuwe bedrijvigheid als gevolg van de bouw van de LAP’s levert belastinginkomsten op. Belangrijker is echter dat werk, kennis en exportmogelijkheden voor de marinescheepsbouwsector behouden blijven. Daarnaast jaagt de ontwikkeling van het LAP de innovatie in Nederland aan.

VVD’er Van Baalen, die de studies in ontvangst nam, vindt dat de overheid met dit resultaat aan de slag moet. „We hebben grote belangen in de ”gordel””, zei hij. „Het vredesdividend is op en de overheid moet nu ambitie tonen.” Of minister Kamp van Defensie het ongevraagde advies overneemt, weet hij niet. „Kamp zal zeggen: De mogelijkheden die het LAP biedt, zijn al in andere Europese landen voorradig. We kunnen dus daarvan gebruikmaken.” Van Baalen vindt echter dat dergelijk profiteurgedrag ons land niet past.