Sinds jaren bestond er een ongemakkelijke status quo in Aleppo, de stad die in feite in tweeën was opgedeeld. In het oostelijk deel, waar zo’n 275.000 mensen wonen, maken gewapende milities de dienst uit. Het westelijk deel is in handen van het Syrische leger. In dat deel wonen nog steeds ruim 1,5 miljoen mensen, en hier bevinden zich ook de christelijke wijken.

Enkele ontwikkelingen brachten de hele situatie echter in beweging. Na de mislukte staatsgreep in Turkije op 15 juli ontstond er chaos binnen het Turkse leger en werd de aandacht van Ankara in beslag genomen door interne aangelegenheden. Het Syrische leger en zijn bondgenoten maakten hier gebruik van door oostelijk Aleppo te omsingelen en van de buitenwereld af te sluiten.

Wat volgde was echter een grote verrassing. De rebellen van Jabhat al-Nusra maakten bekend dat ze hun banden met al-Qaida hadden verbroken en dat ze verder gingen als Jabhat Fatah al-Sham (JFS).

Tegenoffensief

Het was het startschot voor een krachtig tegenoffensief van gewapende milities onder leiding van de JFS. Duizenden militieleden en jihadisten uit onder meer Hama en Idlib hadden zich ten zuiden van Aleppo verzameld en ze slaagden er op hun beurt in de toevoerroute naar westelijk Aleppo af te snijden. Het gevolg was dat nu zowel westelijk als oostelijk Aleppo is omsingeld en wordt belegerd. De gewapende milities hebben gezworen heel Aleppo te zullen „bevrijden”, en ze gaven hun tegenoffensief de codenaam ”Ibrahim al-Yusuf” mee.

Een van hun eerste successen was de verovering van een groot militair complex bij Ramusseh, ten zuiden van Aleppo. Bij Syriërs roept die naam echter huiveringwekkende herinneringen op. Rond 1975 hadden de Syrische moslimbroeders het Ba’athregime in de oorlog verklaard. Deze opstand liep al snel volkomen uit de hand en eindigde met het bloedbad in Hama in 1982.

Kadetten

In de jaren daarvoor werden er in Syrië voortdurend aanslagen gepleegd. Een van de gruwelijkste gebeurtenissen vond plaats in de vroege ochtend van 16 juni 1979 in Ramusseh. Een officier riep toen alle alevitische cadetten bijelkaar. Toen die zich ongewapend hadden verzameld, opende de officier met een aantal handlangers het vuur. Meer dan tachtig alevieten kwamen hierbij om het leven. De naam van de moordenaar: Ibrahim al-Yusuf.

De Syrische milities in Aleppo gebruiken nu dus zijn naam als codenaam voor hun offensief, en dat onderstreept maar weer eens het sektarische aard van de Syrische burgeroorlog. Het illustreert tevens dat milities hun huidige strijd zien als voortzetting van de eerdere jihad die in 1982 in Hama eindigde.

Kruitvat

Aleppo is een kruitvat geworden dat elk moment kan ontploffen. Zo is Iran bezig duizenden sjiitische strijders naar de stad te brengen, terwijl de gewapende milities ten zuiden van Aleppo een compleet leger aan het opbouwen zijn. In de Arabische media wordt de te verwachten strijd om Aleppo reeds de ”moeder aller veldslagen” genoemd.

De race naar Aleppo is volop gaande en de stad wordt nu al vergeleken met Berlijn, dat in 1945 als opgedeelde stad de naoorlogse periode in ging, na eerst zwaar verwoest te zijn. Ook de slag om Aleppo zou kunnen eindigen in een verdeelde stad.