Het Reformatiejaar in Duitsland –2017– leidt tot opmerkelijke initiatieven, zeker in het land waar Kaffee und Kuchen (koffie met taart) een geliefd ritueel is. In de Duitse deelstaat Baden-Württemberg schenkt een kerkelijke gemeente straks Luther Kaffee (Lutherkoffie). Een heuse Luther-espresso is te verkrijgen bij de protestanten in Mössingen.

Hoewel de Duitsers in de tijd van Maarten Luther (1483-1546) nog amper bekend waren met koffiebonen, denken de kerken nu een recept gevonden te hebben voor koffie die qua smaak aansluit bij waar Maarten Luther voor stond. De koffie moest onder meer „sterk, kruidig en natuurlijk” van karakter zijn, aldus koffiebrander en kerkenraadslid Florian Kühnberger.

Een week lang mixte hij verschillende bonensoorten uit Kameroen, Ethiopië en Brazilië voor hij tot de perfectie samenstelling kwam. Vooraf ging hij te rade bij het voorgangersechtpaar Frauke Dietz en Uwe Braun-Dietz van de Mössinger Martin Lutherkirche. Volgens de voorgangersvrouw was Luther niet bepaald „een harmonieus type.” Ook was hij welbespraakt en iemand met „een krachtige statuur.” Allemaal zaken die je mooi kunt verwerken in een ‘smaakprofiel’ voor een koffie die nu de naam draagt van de kerkhervormer.

Koffiesmaak hervormen

Ook de echtgenote van Luther, Katharina von Bora (1499-1552), staat met een eigen koffie-variant op de kaart. Deze valt „wat lichter.” Kühnberger voert als motto dat de Duitsers nu mooi hun koffiesmaak kunnen hervormen. Een „dubbele Luther” bestellen op het terras moet straks heel gewoon zijn.

Volgens de overleving kende de stad Augsburg aan het einde van de zestiende eeuw een heuse ”ambassadeur voor de koffie” voor de Duitsers. Dat was ontdekkingsreiziger, arts en botanicus Leonhard Rauwolf (1535-1596), die in een boek het genot en de positieve werking van koffie bejubelt.

Biologisch

Onder het motto ”Gezamenlijk veranderen we de wereld” biedt de grote landskerk Baden Luther Kaffee aan. Kerkleden kunnen de koffie in meerdere (kilo)verpakkingen kopen. Het gaat om een biologisch product, van koffiebonen uit Nicaragua en Ethiopië. Een euro per verkocht product gaat naar hulpprojecten in Nicaragua voor medische verzorging van de Maja-indianen en ondersteuning van het Unesco bioreservaat Bosowas.

Populairder dan bier

Duitsers drinken per persoon ongeveer 162 liter koffie per jaar, aldus een rapport van het Deutscher Kaffeeverband in Hamburg. Dat is hoger dan de consumptie van bier (107 liter) en mineraalwater (143,5 liter). Buitenshuis wordt er het meest koffie gedronken in een Bäckerei of Stehcafé (33,4 liter).

Lutherkoek

Wie nog iets passends bij de koffie wil: in Eisleben is er al Luther Kuchen. Afgelopen juni werden drie varianten gepresenteerd in het geboortehuis van Luther.